Mới đây, Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an Tây Ninh) phối hợp Công an tỉnh An Giang triệt phá thành công nhóm đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng.

Theo đó, các đối tượng trong vụ lừa đảo gồm T.T.N (sinh năm 2000), T.T.N.G (sinh năm 2001) và T.Đ.T.C (sinh năm 1995), đều ngụ huyện Châu Phú, tỉnh An Giang, sử dụng nhiều tài khoản ngân hàng, sim điện thoại, điện thoại di động và laptop để thực hiện hành vi lừa đảo đối với hơn 800 nạn nhân trên toàn quốc, chủ yếu là học sinh, sinh viên đang tìm phòng trọ bằng thủ đoạn yêu cầu chuyển tiền đặt cọc. Với mỗi nạn nhân bị lừa từ 2,5 - 70 triệu đồng, tổng số tiền các đối tượng chiếm đoạt lên tới 5 tỷ đồng.

Một thủ đoạn lừa đảo khác là Quishing (lừa đảo qua mã QR độc hại). Theo cơ quan Công an, các đối tượng sử dụng mã QR giả mạo để dụ dỗ người dùng truy cập vào các trang web giả mạo hoặc cài phần mềm độc hại vào thiết bị của nạn nhân. Các thủ đoạn phổ biến bao gồm: dán mã QR giả tại các điểm thanh toán, gửi mã QR độc hại qua e-mail hay tin nhắn giả mạo yêu cầu người nhận cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện giao dịch, hoặc phát tán mã QR trên mạng xã hội, dẫn đến các trang web lừa đảo.

Mã QR độc hại- một trong các hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng

Ngoài ra, gần đây đang nổi lên trào lưu “đóng vỉ chân dung”, “tạo ảnh chibi”, “tạo hình thẻ trò chơi”… Người dùng tải ảnh khuôn mặt cá nhân lên các ứng dụng AI để tạo mô hình ảnh 3D (tương tự các trò chơi hành động). Việc này tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ dữ liệu sinh trắc học- một dạng thông tin cực kỳ nhạy cảm, có thể bị thu thập trái phép dữ liệu hoặc bị cài phần mềm độc hại vào thiết bị.

Người dùng mạng xã hội nên cẩn trọng với các trào lưu ứng dụng do AI tạo ra

Các cơ quan chức năng đã tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời cảnh báo nhiều hình thức, phương thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng xã hội nhưng thực tế, vẫn còn nhiều người sa vào bẫy dù các chiêu thức lừa đảo không hề mới. Nguyên nhân một phần do tâm lý chủ quan, thiếu cảnh giác; một phần do người dân chưa nhận thức đủ sâu về những nguy cơ có thể xảy ra khi tham gia các trào lưu mạng xã hội, dễ dàng chia sẻ thông tin cá nhân, giấy tờ tuỳ thân.

Khi việc chuyển tiền trực tuyến đã trở nên phổ biến, người dân- nhất là các bạn trẻ, thường xuyên tham gia giao dịch mà ít khi xác minh nguồn gốc hoặc tính hợp pháp của các yêu cầu chuyển tiền. Việc này vô hình trung khiến họ trở thành nạn nhân của các hành vi lừa đảo qua mạng. Đáng nói là khi phát hiện mình bị chiếm đoạt tiền, không ít người đã chọn cách im lặng, chấp nhận thiệt hại mà không báo cho lực lượng chức năng, vì số tiền không nhiều, chỉ từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng.

Tuy nhiên, khi gộp những vụ việc nhỏ lẻ, tổng số tiền mà các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt lại lên đến hàng tỷ đồng.

Để tận dụng những lợi ích và hạn chế tác hại đến từ mạng xã hội, rất cần sự chung tay góp sức của các nhà quản lý, các nền tảng mạng xã hội và người dùng. Công an tỉnh Tây Ninh khuyến cáo, người dân cần nâng cao cảnh, không tham gia các trào lưu khi chưa được kiểm chứng về tính chính thống, độ an toàn để không trở thành nạn nhân của các hành vi lừa đảo và xâm phạm quyền riêng tư trên không gian mạng.

Bài, ảnh: Hoài Lâm - Tâm Giang
Thiết kế: Ngọc Trâm