Được tổ chức từ ngày 6 đến 8.5.2025, Đại lễ Phật đản Vesak Liên Hợp Quốc 2025 là một trong những sự kiện văn hoá quốc tế quan trọng nhằm tôn vinh các giá trị nhân văn và hoà bình toàn cầu. Với chuỗi các sự kiện văn hoá tâm linh ý nghĩa, lễ Phật đản lớn nhất thế giới được tổ chức tại Việt Nam đã trở thành một sự kiện đặc biệt giúp lan toả vẻ đẹp và lòng yêu chuộng hoà bình của người Việt Nam đến toàn thế giới.

Trong Tuyên bố chung TP. Hồ Chí Minh sau Đại lễ Vesak 2025, có 7 điều là hồi đáp của Phật giáo đối với các thách thức cấp bách của thế giới, dựa trên các nguyên tắc bất bạo động, bao dung vì nhân phẩm con người, gồm: Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm; Nuôi dưỡng bình an nội tâm vì hoà bình thế giới; Tha thứ, chữa lành bằng chánh niệm và hoà giải; Từ bi Phật giáo trong hành động: Trách nhiệm chung vì sự phát triển con người; Chánh niệm trong giáo dục vì tương lai nhân ái và bền vững; Thúc đẩy đoàn kết, nỗ lực hợp tác vì hoà hợp toàn cầu.

Trung Quốc được chọn là quốc gia đăng cai Đại lễ Phật đản Vesak Liên Hợp Quốc 2026.

Đức Phật đản sinh, thành đạo và nhập niết bàn. Đây là 3 sự kiện trọng đại trong cuộc đời của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Ngày 15.12.1999, theo đề nghị của 34 quốc gia theo Phật giáo trên thế giới, Đại hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc chính thức công nhận Đại lễ Phật đản là lễ hội văn hoá tôn giáo quốc tế của Liên Hợp Quốc (Vesak), là ngày Đại lễ kỷ niệm Đức Bổn sư Thích Ca đản sinh, thành đạo và nhập niết bàn (hay còn gọi là Đại lễ Tam hợp).

Từ năm 2000 đến nay, Đại lễ Vesak đều được tổ chức tại trụ sở Liên Hợp Quốc và tại các quốc gia thành viên, vào ngày trăng tròn của tháng 5 dương lịch hằng năm.

Tại Việt Nam, Phật giáo du nhập vào từ rất sớm (cách đây gần 2.000 năm); suốt thời gian đó, Phật giáo luôn thể hiện là tôn giáo gắn bó, đồng hành cùng dân tộc. Năm 1981, Giáo hội Phật giáo Việt Nam được thành lập trên cơ sở hợp nhất 9 tổ chức, hệ phái Phật giáo trong cả nước với đường hướng hành đạo là: “Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội”. Sự ra đời của Giáo hội Phật giáo Việt Nam có ý nghĩa quan trọng đối với sự ổn định tư tưởng và thống nhất tổ chức Phật giáo Việt Nam, tạo cơ sở đoàn kết tôn giáo, đoàn kết dân tộc để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Năm 2025 là lần thứ tư Giáo hội Phật giáo Việt Nam đăng cai tổ chức Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc tại TP. Hồ Chí Minh. Đại lễ Vesak 2025 đã để lại ấn tượng sâu đậm và tốt đẹp trong lòng bạn bè quốc tế, với 1.250 đại biểu đến từ 85 quốc gia, vùng lãnh thổ, thể hiện trên nhiều phương diện: nghi lễ - tâm linh, văn hoá - nghệ thuật, hội thảo - học thuật, ngoại giao - tiếp đón.

Trước đó, Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc được tổ chức tại Việt Nam vào các năm 2008 (tại Hà Nội), năm 2014 (Bái Đính, Ninh Bình) và năm 2019 (Tam Chúc, Hà Nam).

Với chủ đề: “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì hoà bình thế giới và phát triển bền vững”, Đại lễ Vesak là cơ hội giới thiệu về hình ảnh đất nước, con người Việt Nam yêu chuộng hoà bình, thân thiện, đoàn kết và hoà hợp. Đồng thời, khẳng định với cộng đồng quốc tế về chính sách nhất quán, tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước Việt Nam; về thực tiễn đời sống tự do tôn giáo ở Việt Nam; về thành quả mà cộng đồng các tôn giáo ở Việt Nam đạt được sau 50 năm đất nước thống nhất, khẳng định nhiều giá trị nhân văn và thành tựu to lớn của đất nước, con người Việt Nam.

Tây Ninh là vùng đất giàu truyền thống văn hoá, hội tụ đa dạng tín ngưỡng, trong đó Phật giáo có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân. Núi Bà Đen cao 986m là ngọn núi cao nhất Nam Bộ có huyền thoại về Linh Sơn Thánh mẫu, từ lâu đã trở thành điểm đến hành hương, chiêm bái của hàng triệu phật tử và du khách mỗi năm.

Lần đầu tiên, núi Bà Đen được chọn là điểm đến của hơn 1.200 đại biểu quốc tế đến từ hơn 85 quốc gia như: Ấn Độ, Bhutan, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nepal, Nhật, Sri Lanka, Anh, Mỹ, Thái Lan… ; lãnh đạo Bộ, ngành, cùng hơn 800 đại biểu trong nước thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam tham dự loạt nghi lễ thiêng liêng, trang trọng trong khuôn khổ Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025, đưa nơi đây thành điểm đến hành hương của phật tử toàn cầu. Tại đây, nghi lễ cung rước xá lợi Đức Phật từ Học viện Phật giáo Việt Nam (chùa Thanh Tâm, TP. Hồ Chí Minh) và các nghi thức trọng đại trong Đại lễ Vesak 2025 tại núi Bà Đen như: trồng 108 cây bồ đề có nguồn gốc từ Bồ Đề đạo tràng (Ấn Độ), lễ thắp nến nguyện cầu hoà bình thế giới...

Ngay từ đầu giờ chiều, xá lợi Đức Phật được cung rước long trọng đến núi Bà Đen bởi chư tôn đức giáo phẩm cấp cao của Giáo hội Phật giáo Ấn Độ, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các phái đoàn Phật giáo quốc tế, cùng đại diện chính quyền tỉnh Tây Ninh và lãnh đạo Khu du lịch quốc gia núi Bà Đen.

Xá lợi Đức Phật là quốc bảo của Ấn Độ, được Chính phủ nước Cộng hoà Ấn Độ chấp thuận thỉnh đến Việt Nam với các nguyên tắc an ninh, lễ nghi quan trọng thông qua con đường ngoại giao cấp Chính phủ. Ngoài chùa Thanh Tâm (TP. Hồ Chí Minh), núi Bà Đen là một trong bốn địa điểm được chọn tôn trí xá lợi Phật. Tại đỉnh núi cao nhất Nam bộ, xá lợi Phật được tôn trí tại Trung tâm triển lãm Phật giáo từ ngày 8 - 13.5.2025 để phật tử và công chúng chiêm bái, đảnh lễ. Sau đó, bảo vật Phật giáo thế giới được cung tiễn đến chùa Quán Sứ (Hà Nội) từ ngày 14 - 16.5 và chùa Tam Chúc (Hà Nam) từ ngày 17 - 21.5. Đến ngày 21.5, Ban Tổ chức Vesak sẽ làm lễ cung tiễn xá lợi Đức Phật đi sân bay quốc tế Nội Bài trở về Ấn Độ.

Theo ông Nguyễn Hồng Thanh- quyền Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, việc tôn trí xá lợi Đức Phật từ Ấn Độ- một bảo vật của toàn nhân loại trong Đại Lễ Vesak 2025 không chỉ là cơ hội cho người dân tỉnh Tây Ninh được đón nhận phước lành từ cái nôi của Phật giáo thế giới, mà với tỉnh Tây Ninh, đây còn là sự kiện ngoại giao văn hoá trọng thị có ý nghĩa rất lớn, góp phần lan toả thông điệp về tình đoàn kết giữa các quốc gia. “Thay mặt nhân dân Tây Ninh, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban tổ chức Đại lễ Vesak 2025, các chư tôn đức giáo phẩm, các phái đoàn ngoại giao, đặc biệt là phái đoàn Phật giáo và Tổng lãnh sự quán Ấn Độ đã tin tưởng lựa chọn núi Bà Đen, Tây Ninh là nơi tôn trí xá lợi Đức Phật. Đây là một vinh dự to lớn đối với nhân dân Tây Ninh nói riêng và người dân Nam bộ Việt Nam nói chung được đón nhận hồng ân của Đức Phật”- quyền Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh bày tỏ.

Theo Tiến sĩ Arunjyoti Bhikkhu (đến từ Ấn Độ), xá lợi của Đức Phật được khai quật vào năm 1931 tại Nagarjuna Kunda, hiện đang được thờ tại Thánh địa Dhammacakka Patthana ở Sarnath, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ. Ông cho biết, xá lợi Phật được cung nghinh đến Việt Nam, tại TP. Hồ Chí Minh, núi Bà Đen và các nơi khác, minh chứng giáo pháp của Đức Phật được lan toả sâu rộng đến người dân Việt Nam, với lòng thành kính sâu sắc.

“Hiện nay, số người theo Phật giáo tại Ấn Độ rất ít, chưa đến 1% dân số, dù Ấn Độ là quốc gia đông dân nhất thế giới, với hơn 1,45 tỷ người. Chúng tôi vẫn đang cố gắng duy trì và bảo tồn Phật giáo tại quê hương Đức Phật. Việt Nam là một quốc gia Phật giáo, đang tổ chức lễ rước và thờ phụng xá lợi của Đức Phật trong khoảng thời gian 20 ngày, như một phần của hoạt động tôn giáo và văn hoá. Tôi hy vọng Phật giáo Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển, lan toả lòng từ bi, tình thương. Chúng tôi cầu nguyện cho toàn thể nhân dân Việt Nam”- Tiến sĩ Arunjyoti Bhikkhu nói.