Theo thống kê đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 221.353 trẻ em dưới 16 tuổi. Trong đó, 2.844 em thuộc diện có hoàn cảnh đặc biệt và 4.047 em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh này. Cùng thời điểm, tỉnh ghi nhận 1.337 trường hợp trẻ bị tai nạn thương tích, trong đó 11 trường hợp tử vong do đuối nước, tai nạn giao thông và các nguyên nhân khác. Những con số ấy là lời nhắc nhở nghiêm khắc về trách nhiệm của chính quyền, cộng đồng và từng gia đình trong việc bảo vệ và chăm lo cho thế hệ tương lai.

Tây Ninh không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ vật chất, mà đang hướng đến một hệ thống trợ giúp xã hội toàn diện, bao gồm phòng ngừa, can thiệp, phục hồi và phát triển. Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là sự chủ động trong phòng ngừa nguy cơ. Năm 2024, tỉnh tổ chức hơn 20 lớp chuyên đề về phòng, chống bạo lực và xâm hại trẻ em tại các trường THCS, thu hút trên 2.000 học sinh tham gia. Hơn 8.000 tờ gấp tuyên truyền được phát hành, 105 băng-rôn mang thông điệp gần gũi như “Hành động thiết thực, ưu tiên nguồn lực cho trẻ em” được treo khắp các tuyến đường, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng.

Các cơ quan báo, đài địa phương duy trì chuyên mục “Vì tuổi thơ”, phát sóng nội dung về quyền trẻ em, phòng chống tai nạn thương tích, tảo hôn, bỏ học. Đường dây nóng 111 được tuyên truyền thường xuyên, trở thành địa chỉ tin cậy cho người dân khi cần hỗ trợ, phản ánh kịp thời các vụ việc xâm hại trẻ em. Tỉnh nỗ lực phòng ngừa tai nạn thương tích cho trẻ tại cộng đồng, đã triển khai kiểm định hơn 7.400 ngôi nhà an toàn, đạt 90,6%. Đóng vai trò nòng cốt trong mạng lưới bảo vệ trẻ em tại cơ sở là hơn 500 cộng tác viên trẻ em ở 94 xã, phường, thị trấn. Họ là những người “tai mắt” bám sát địa bàn, kịp thời phát hiện và hỗ trợ trẻ em có dấu hiệu bất ổn.

Không chỉ bám sát thực tiễn, đội ngũ này còn được trang bị kiến thức, kỹ năng thông qua các lớp tập huấn. Trong năm 2024, 535 cộng tác viên được hướng dẫn bài bản về quy trình tiếp cận, lắng nghe, phối hợp xử lý các trường hợp trẻ bị xâm hại hoặc rơi vào khủng hoảng. Tỉnh cũng triển khai đồng bộ quy trình xử lý trẻ bị xâm hại, bạo lực, bỏ học, bị bỏ rơi… bảo đảm can thiệp kịp thời, phù hợp với tình trạng thực tế của từng em. Các trường hợp được xác minh, phân loại theo mức độ và có sự tham gia của lực lượng công an, y tế, giáo dục và chính quyền cơ sở.

Công tác trợ cấp xã hội hằng tháng được duy trì ổn định. Hơn 2.000 trẻ mồ côi, khuyết tật nặng, trẻ không có nguồn nuôi dưỡng đang được chi trả với mức hỗ trợ từ 750.000 đồng đến 1.250.000 đồng mỗi tháng. Ngoài ra, 113 trẻ đang được chăm sóc tại các cơ sở trợ giúp xã hội. Bên cạnh đó, tỉnh cũng triển khai kịp thời chính sách hỗ trợ đột xuất. Trong năm qua, Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh hỗ trợ 3 trường hợp trẻ bị tai nạn thương tích, mỗi trường hợp 2 triệu đồng và vận động tài trợ phẫu thuật tim cho 2 trường hợp trẻ bị bệnh tim bẩm sinh, tổng kinh phí hơn 101 triệu đồng. Những sự hỗ trợ thiết thực, kịp thời này giúp các em và gia đình thêm vững tin vượt qua biến cố, tiếp tục ổn định cuộc sống.

Tây Ninh đặc biệt chú trọng xã hội hoá nguồn lực chăm sóc trẻ em. Trong năm 2024, Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh huy động hơn 466 triệu đồng từ các tổ chức, doanh nghiệp, nhà hảo tâm, hỗ trợ học bổng, xe đạp, đồ dùng học tập, sửa chữa nhà và chi phí chữa bệnh cho 449 cháu.

Một điểm sáng khác là mô hình “Mẹ đỡ đầu” do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh phát động. Đến nay, 243 trẻ mồ côi được nhận đỡ đầu lâu dài. Tất cả trẻ em mồ côi do dịch Covid-19 đều có người đồng hành chăm sóc. Trong bức thư viết tay gửi đến người mẹ đỡ đầu, một học sinh lớp 6 viết:

Tây Ninh đặc biệt coi trọng việc phát huy quyền tham gia của trẻ em vào quá trình xây dựng và thực hiện chính sách. Đây được xem là yếu tố then chốt để bảo đảm trẻ được sống và phát triển trong môi trường thân thiện, an toàn. Trong lĩnh vực giáo dục, tất cả các cơ sở mầm non thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo Chương trình giáo dục mầm non của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trẻ được tham gia đầy đủ các hoạt động vui chơi, học tập và có cơ hội thể hiện ý kiến, năng lực bản thân.

Cùng với đó, tỉnh triển khai mô hình “Hộp thư Điều em muốn nói”, tiếp nhận 2.611 ý kiến trẻ em, trong đó hơn 840 ý kiến được chuyển giải quyết. Tổ chức 279 cuộc lấy ý kiến trẻ trong nhà trường, thu hút gần 18.000 lượt trẻ em tham gia. Hội đồng trẻ em cấp tỉnh và tại 4 huyện được thành lập, tạo diễn đàn để trẻ em trực tiếp đối thoại với lãnh đạo địa phương. Qua các buổi “Thiếu nhi gặp gỡ lãnh đạo”, các em mạnh dạn trình bày tâm tư, nguyện vọng, góp phần xây dựng môi trường sống ngày càng tốt đẹp hơn cho chính mình và bạn bè.

Từ những kết quả đạt được, Tây Ninh rút ra nhiều bài học kinh nghiệm đó là luôn đặt trẻ có hoàn cảnh đặc biệt ở vị trí trung tâm trong quá trình xây dựng chính sách; xây dựng mạng lưới cộng tác viên bền vững; đẩy mạnh phối hợp liên ngành giữa công an, y tế, giáo dục, hội, đoàn thể; huy động nguồn lực xã hội hoá minh bạch, hiệu quả; đặc biệt lắng nghe tiếng nói của trẻ em.

Những kết quả đã đạt được là minh chứng cho sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, sự đồng hành của cộng đồng và trên hết là nghị lực của chính các em nhỏ. Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục đổi mới nội dung, tăng cường xã hội hoá, nâng cao năng lực hệ thống bảo vệ trẻ em và ứng dụng công nghệ trong quản lý, với mục tiêu nhất quán:

Bài, ảnh: SÔNG HƯƠNG
Thiết kế: Ngọc Trâm