Một bạn đọc

Ðáp: Quai bị là một bệnh nhiễm trùng, do paramyxovirus, một loại virus thuộc gia đình Rubulavirus gây ra. Bệnh lây lan theo đường hô hấp, trực tiếp qua nước bọt hoặc dịch tiết đường hô hấp khi người bệnh nói chuyện, ho, hắt hơi, hoặc gián tiếp qua tiếp xúc vật dụng dính mầm bệnh như tay nắm cửa, điện thoại, điều khiển tivi, bàn ghế, đồ dùng nhà bếp...

Thời gian ủ bệnh (từ khi tiếp xúc mầm bệnh đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên) từ 16-18 ngày, có thể dao động từ 12-25 ngày. Người bệnh quai bị có thể lây bệnh cho người khác từ lúc được chẩn đoán mắc bệnh đến ít nhất 5 ngày sau khi sưng tuyến nước bọt mang tai.  

Bệnh quai bị thường nhẹ, tự khỏi sau 7-10 ngày. Một số ít trường hợp có thể có biến chứng, thường xảy ra ở người lớn. Thống kê các vụ dịch bệnh quai bị gần đây ở Mỹ cho thấy, biến chứng có thể bao gồm: viêm tinh hoàn ở nam (tỷ lệ 3,3-10%), viêm vú, viêm buồng trứng ở nữ (đều không quá 1%).

May mắn là biến chứng viêm buồng trứng hoặc viêm tinh hoàn do quai bị (thậm chí khi xảy ra ở cả hai bên) rất hiếm khi gây vô sinh. Tử vong do bệnh quai bị cực kỳ hiếm gặp. Phụ nữ mang thai mắc bệnh quai bị trong thời gian thai 12-16 tuần thì một số trường hợp bị sẩy thai, nhưng y văn thế giới chưa ghi nhận dị tật bẩm sinh hay biến chứng khác trong thai kỳ.

Ðể phòng ngừa bệnh quai bị, hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin phòng bệnh. Thường dùng là vắc-xin phòng ngừa cả 3 bệnh: sởi, quai bị và rubella chung trong một mũi tiêm (vắc xin MMR), tiêm 2 mũi, cách nhau ít nhất 4 tuần, mũi 1 lúc trẻ 12-15 tháng tuổi, mũi 2 lúc trẻ 4-6 tuổi.

Tất cả trẻ em tuổi học đường và thanh thiếu niên chưa có miễn dịch với bệnh quai bị cần được tiêm vét. Theo Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), vắc-xin MMR rất hiệu quả: Hiệu quả khoảng 78% nếu tiêm 1 mũi, 88% nếu tiêm đủ 2 mũi. Khoảng 66-95% số người đã tiêm đủ 2 mũi vắc-xin MMR có tác dụng phòng bệnh quai bị lâu dài.

Trường hợp của chị, mắc bệnh quai bị trong 3 tháng đầu, đang mang thai 28 tuần, siêu âm phát hiện dư ối, nhưng thai nhi vẫn phát triển bình thường, thì chị có thể an tâm, với hiểu biết y học hiện nay, có thể khẳng định bệnh quai bị sẽ không ảnh hưởng gì lên thai kỳ trong 3 tháng cuối.

Bác sĩ Huỳnh Văn Tú