Trong những năm gần đây, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh có không ít dự án đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) chậm triển khai hoặc triển khai chậm tiến độ so với dự kiến ban đầu. Theo đánh giá của Sở Xây dựng, có nhiều nguyên nhân khiến cho nhiều dự án chậm triển khai, tuy nhiên một trong những nguyên nhân được cho là chủ yếu là do hạn chế ở khâu tư vấn khảo sát thiết kế- dự toán. Đánh giá này cũng được các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thị đồng tình qua đợt giám sát về XDCB của Ban Kinh tế và Ngân sách HĐND tỉnh khoá VII.

Cụ thể, theo báo cáo của UBND huyện Trảng Bàng trong 5 năm- giai đoạn 2006-2010, trên địa bàn huyện đã đầu tư xây dựng 270 công trình, trong đó có: 105 công trình hạ tầng giao thông, chợ; 77 công trình là trụ sở cơ quan, hội trường, nhà văn hoá; 34 công trình kiên cố hoá kênh mương; 33 công trình giáo dục; 7 công trình y tế và nhiều công trình khác. Tổng vốn đầu tư 270 công trình là 379,5 tỷ đồng. Trong quá trình triển khai có không ít dự án bị chậm tiến độ do thiếu sót ở khâu tư vấn. Riêng công trình Bệnh viện đa khoa (BVĐK) huyện được triển khai lập hồ sơ dự án từ năm 2003 do Sở Y tế làm chủ đầu tư, đến năm 2005 bàn giao lại cho huyện làm chủ đầu tư. Trong quá trình triển khai thi công, một số hạng mục chính triển khai rất chậm do đơn vị thi công không đủ năng lực, chủ đầu tư cắt hợp đồng, tổ chức đấu thầu lại. Đồng thời cũng có một số công trình phải điều chỉnh lại hồ sơ do đơn vị tư vấn làm thiếu hoặc sai. Cụ thể như ở trong khu vực BV có thiết kế phòng đặt máy phát điện, nhưng diện tích phòng đặt máy lại nhỏ hơn máy phát điện, do đó sau khi xây xong phải đập bỏ, thiết kế và xây lại phòng đặt máy. Trong thiết kế BV có hệ thống thang máy nhưng không có thiết kế chỗ gắn mô tơ vận hành. Hệ thống máy lạnh gắn ở BV thì có dự toán chi phí phần công, nhưng lại không có dự toán chi phí phần mua máy lạnh. Thiết kế, dự toán lại thiếu hạng mục nguồn điện… Tất cả những sai sót này phải thiết kế, điều chỉnh lại làm tiến độ xây dựng BVĐK huyện Trảng Bàng vốn đã rất chậm càng chậm thêm. Nhiều huyện khác trong tỉnh cũng phản ánh tình trạng chậm tiến độ một số dự án do khâu tư vấn chậm và cũng có dự án các khâu khảo sát, thiết kế, dự toán không chính xác.

Một công trình XDCB ở huyện Tân Châu (ảnh minh hoạ)

Về phía tỉnh, theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư, khâu tư vấn cũng là điều đáng băn khoăn trong lĩnh vực XDCB. Cụ thể là ở một số công trình trọng điểm. Theo Quyết định số 857/2006/QĐ-UBND thì giai đoạn 2006-2010 của tỉnh có 50 dự án nằm trong danh mục dự án trọng điểm của tỉnh với tổng vốn đầu tư khoảng 3.252 tỷ đồng. Tuy nhiên, bước sang năm 2011 trong tổng số 50 dự án trọng điểm chỉ mới triển khai được 40 dự án và trong đó chỉ mới có 27 dự án thi công hoàn thành. Đến đầu năm 2011, trong 50 dự án trọng điểm còn 13 dự án chưa hoàn thành và 10 dự án chưa triển khai thi công. Trong số dự án đang triển khai có một số dự án kéo dài khá nhiều năm như dự án xây dựng Trung tâm sinh hoạt thanh thiếu niên (SHTTN). Dự án xây dựng Trung tâm SHTTN Tây Ninh được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt từ tháng 11.2003, xây dựng trên diện tích hơn 32.000 mét vuông với tổng kinh phí do ngân sách đầu tư lúc đầu lên đến hơn 42 tỷ đồng. Thế nhưng sau nhiều lần tổ chức đấu thầu không thành công, trong đó có lần do thiếu sót của đơn vị tư vấn, mãi đến năm 2009 dự án này mới được triển khai và đến nay vẫn còn thi công dang dở.

Kết quả triển khai thực hiện các dự án trọng điểm giai đoạn 5 năm 2006-2010 còn thấp so với kế hoạch đề ra, trong đó có một số dự án tiến độ triển khai rất chậm. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, có nhiều nguyên nhân khiến cho nhiều công trình triển khai chậm, trong đó có khâu tư vấn. Theo đánh giá của Sở thì “các đơn vị tư vấn của tỉnh không nhiều, năng lực còn hạn chế, cùng lúc nhận quá nhiều dự án nên quá tải, dẫn đến tình trạng nhiều hồ sơ tư vấn lập dự án, thiết kế- dự toán, lập hồ sơ mời thầu, báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu làm chậm. Từ đó có không ít đơn vị tư vấn vi phạm hợp đồng, chất lượng tư vấn không đạt yêu cầu, còn phải chỉnh sửa, bổ sung làm kéo dài thời gian, chậm tiến độ triển khai…”.

Trong nhiều năm qua, vấn đề năng lực các đơn vị tư vấn trên địa bàn tỉnh luôn được đặt ra tại hầu hết các cuộc họp bàn về lĩnh vực XDCB- trong đó ý kiến nhiều nhất là về tiến độ lập dự án, thiết kế- dự toán chậm và có không ít sai sót phải điều chỉnh lại. Thế nhưng cho đến nay gần như chưa có nhiều chủ đầu tư mạnh dạn áp dụng các hình thức chế tài đối với đơn vị tư vấn khi vi phạm hợp đồng. Vì thế cho nên việc đơn vị tư vấn vi phạm vẫn chưa được khắc phục triệt để. Để hạn chế tình trạng chậm tiến độ triển khai trong lĩnh vực XDCB, thiết nghĩ chủ đầu tư phải lựa chọn đơn vị tư vấn có đủ năng lực, thực hiện ký kết hợp đồng kinh tế rõ ràng, có ràng buộc đầy đủ trách nhiệm và kiên quyết xử phạt nghiêm khắc đối với các đơn vị tư vấn thực hiện không đúng tiến độ.

SƠN TRẦN