Sáng ngày 27.5.2015, hoà trong dòng người đông đúc về Toà thánh dự lễ, chúng tôi nghe thấy một chiếc xe phóng thanh đang đọc bản Thông tri (số 01/90-HT-TT) của Hội thánh. Nội dung Thông tri cho biết, đồng đạo phản ánh có nhóm người tự xưng Khối nhơn sanh mời dự ĐHNS vào lúc 6 giờ 30 ngày 10.4 Ất Mùi tại Đại đồng xã - Toà thánh Tây Ninh.

Trong lúc đó, trên đoạn đường phía trong cửa số 2 nội ô, gần bửu tháp Đức Hộ pháp, phía trước sân Đại đồng xã (được kéo thanh chắn để tưới cỏ bằng hệ thống tưới phun) có một nhóm khoảng vài chục người mặc áo dài trắng đang tụ tập.

Một phóng viên Báo Tây Ninh đến hỏi thăm và được nghe vài người trả lời là họ về dự ĐHNS theo lời mời của KNS. Cũng tại đây, chúng tôi nhận thấy có các nhân viên trật tự nội ô đến nói: nếu đồng đạo về dự lễ thì xin mời đến địa điểm hành lễ ở Hộ pháp đường, còn nếu nói là về dự ĐHNS thì yêu cầu giải tán vì Hội thánh không có tổ chức Đại hội.

Tuy nhiên, trong số đó vẫn có một người tên là T.V.H (SN 1978, ngụ ấp Suối Muồn, xã Thái Bình, huyện Châu Thành, Tây Ninh) có hành vi quá khích, gây rối trật tự đã bị Ban Trật tự nội ô áp giải giao cho Công an huyện Hoà Thành xử lý. Đến khoảng hơn 10 giờ, khi lễ tan thì nhóm người tụ tập trước bửu tháp cũng đã tự động giải tán.

Tìm hiểu về sự việc có vẻ bất thường này, chúng tôi được biết nhóm người tự xưng là KNS không phải lén lút hành động mà đã có “Thư trình bày về việc mở ĐHNS của Đại đạo Tam kỳ Phổ độ (ĐĐTKPĐ) ngày 10.4.Ất Mùi/ 20.5.2015 tại Toà thánh Tây Ninh”. Xem qua văn bản này, chúng tôi thấy có điều khó hiểu là ngày 10.4 Ất Mùi nhằm ngày 27.5.2015 chứ đâu phải 20.5.2015 (?); đồng thời thư đề “Kính gửi Văn phòng Uỷ ban nhân dân tỉnh Tây Ninh”, nhưng dòng trên cùng (trên cả Quốc hiệu) lại đề là: “Thư gửi Chính phủ về ĐHNS” (?).

Phần cuối thư có ghi “Địa chỉ liên lạc Võ Văn Quang, nhà số 2/4 đường Nguyễn Văn Khạ, tổ 9, khu phố 3, thị trấn Củ Chi, TP Hồ Chí Minh”. Và có chữ ký, họ tên, địa chỉ của 43 người, tất cả đều là người ngoài tỉnh Tây Ninh. Đứng đầu số “đồng ký tên” này cũng là “CTS Võ Văn Quang”. Đọc kỹ bức thư, chúng tôi thấy có 2 phần, gồm: phần “A/- Thực tế ĐĐTKPĐ” hiện nay, và phần “B/-Cơ sở pháp lý mở Đại hội nhơn sanh”.

Do nội dung hai phần này nêu khá sâu về tổ chức, hoạt động, lịch sử, giáo lý của đạo Cao Đài; đồng thời người đứng đầu (CTS Võ Văn Quang) có địa chỉ ở Củ Chi, TP Hồ Chí Minh, nên chúng tôi đã tìm gặp ông Phối sư Thượng Minh Thanh (thế danh Kiều Ngọc Minh, Trưởng ban Đại diện Hội thánh tại TP Hồ Chí Minh, kiêm Tổng quản Văn phòng Thượng chánh Phối sư) để tìm hiểu về “nhân vật đầu đơn” này.

Phối sư Thượng Minh Thanh cho biết, chữ viết tắt “CTS” đọc là “Chánh trị sự”, một phẩm chức việc của đạo Cao Đài. Thật ra ông Võ Văn Quang không phải là Chánh trị sự mà chỉ là một nhân viên Ban thuyền Bát Nhã, tức là nhân viên đội mai táng của họ đạo Phước Thạnh, huyện Củ Chi. Nhưng ông Quang cũng đã nghỉ làm công quả từ lâu rồi.

Ông Phối sư còn cho biết thêm, hầu hết những người có ghi phẩm chức việc trong Thư trình bày đều là “tự phong”, vì không có trong hồ sơ chức sắc, chức việc do Hội thánh quản lý, cũng như không có địa bàn cơ sở hành đạo theo quy định của Pháp Chánh truyền.

Đáng lưu ý, ông Phối sư nhận định, những người ký tên ấy phần nhiều là bị lôi kéo, hay thiếu suy nghĩ mà tham gia KNS, chứ chưa hẳn là nhân vật cầm đầu tổ chức các hoạt động của KNS. Và ông nhắc chúng tôi, cứ “lên mạng” mà tìm hiểu, vì “thời đại công nghệ thông tin, không có gì che giấu được hết”.

Đúng là trên xa lộ thông tin “không có gì che giấu được hết”, khi chúng tôi gõ cụm từ “khối nhơn sanh” trên trang mạng tìm kiếm Google thì lập tức có “hằng hà sa số” bài viết về “khối” này, của “khối” này. Nội dung những bài viết đó cho thấy thực tế đây là một nhóm tự phát và không hề đồng nhất.

Cũng là tự xưng KNS, nhưng các “nhóm nhỏ” trong “khối” này “đấu đá” nhau, thậm chí “chửi mắng” nhau bằng những lời lẽ chỉ dành cho những kẻ “tội đồ”, những thành phần “tệ đoan xã hội”. Mặt khác, nhóm 43 người ký tên trong “Thư trình bày về việc tổ chức ĐHNS” không được ai công cử, thì làm sao có tư cách đại diện cho khối nhơn sanh đạo Cao Đài Toà thánh Tây Ninh gần 5 triệu tín đồ đang sinh hoạt tín ngưỡng ở 388 ngôi thánh thất và 137 ngôi điện thờ Phật mẫu ở 39 tỉnh, thành trong nước (số liệu trong Báo cáo 90 năm hoằng khai đại đạo của Hội thánh Cao Đài Toà thánh Tây Ninh - NV)?

Cũng qua truy cập các trang mạng liên quan đến KNS, chúng tôi thấy có trang mạng cho rằng “kẻ giấu mặt” không ký tên đã xúi giục 43 người kể trên gửi Thư trình bày và “mời gọi” đồng đạo về Toà thánh dự ĐHNS không ai khác hơn chính là Dương Xuân Lương, kẻ đã từng xách động nhơn sanh vào “ngồi cầu nguyện” dưới cội bồ đề Đại đồng xã nội ô Toà thánh nhiều năm trước mà Báo Tây Ninh đã từng đăng tải.

Ông Phối sư Thượng Minh Thanh - Trưởng Ban đại diện Hội thánh tại TP. Hồ Chí Minh.

Về việc những người tự xưng KNS tự động tổ chức ĐHNS (dù không thành), chúng tôi tham khảo ý kiến ông Phối sư Thượng Minh Thanh và được ông cho biết, theo luật lệ của ba Hội lập quyền Vạn Linh của Hội thánh do Đức quyền Giáo Tông và Đức Hộ pháp lập ra năm 1934 thì Hội nhơn sanh do Hội thánh tổ chức, triệu tập thành phần phái viên, nghị viên là chức việc, tín đồ (nhơn sanh) từ các họ đạo địa phương được đồng đạo công cử về Toà thánh tham dự để bàn việc đạo.

Như thế, việc những người tự xưng KNS đứng ra tổ chức ĐHNS ngày 27.5.2015 là không đúng luật đạo. Chúng tôi hỏi, trong Thư trình bày về việc tổ chức ĐHNS, những người tự xưng KNS có trích dẫn Thánh lịnh 257 ngày 11 tháng Giêng năm Đinh Dậu (10.2.1957) do Đức Hộ pháp ấn ký, theo đó “…Dù cho cội đạo bị cốt từ trên tới gốc đi nữa thì nó vẫn nẩy chồi, biến thành năm, bảy cây khác. Đó đã chỉ rõ rằng Hội thánh của đạo Cao Đài chẳng hề bị tuyệt. Ấy vậy, chiếu theo khuôn luật trên: Hễ quyền trên của ai đã bị quỉ quyền truất phế thì dưới phải tiếp tục cầm quyền thiêng liêng của đạo. Nói cho cùng chức sắc thiên phong mà bị bắt đi nữa thì dưới này các Bàn tri sự và tín đồ cùng công cử người thay thế cho họ”.

Như thế việc những người tự xưng KNS dựa vào Thánh lịnh 257 để tự tổ chức ĐHNS là đúng hay sai? Ông Phối sư trả lời: Việc này phải xem xét theo điều kiện lịch sử cụ thể. Chúng ta biết, bối cảnh lịch sử năm 1957 là cả miền Nam chìm đắm trong “đêm trường trung cổ” do chính quyền Ngô Đình Diệm không thực hiện Hiệp định Genève quy định việc hiệp thương bầu cử thống nhất đất nước, cố duy trì tình trạng đất nước chia hai, đồng thời ra sức đàn áp các tổ chức đảng phái, tôn giáo chống lại chúng, trong đó có đạo Cao Đài.

Thời đó chức sắc, tín đồ đạo Cao Đài bị Ngô Đình Diệm bắt bớ, giam cầm, thủ tiêu rất nhiều, thậm chí Đức Hộ pháp phải lưu vong sang Campuchia. Do đó, Đức ngài mới ban Thánh lịnh để củng cố đức tin của người đạo, động viên tín đồ giữ gìn nền đạo khỏi phải “bị tuyệt”.

Vì thế, nội dung Thánh lịnh 257 là phù hợp với hoàn cảnh lịch sử của thời đó. Còn bây giờ đạo Cao Đài vẫn tồn tại và phát triển liên tục suốt 90 năm, nhất là từ khi đất nước hoà bình thống nhất 40 năm qua, số lượng tín đồ ngày càng đông đảo, số lượng ngôi thờ phượng Chí tôn, Phật mẫu ngày càng nhiều, ngày càng lộng lẫy nguy nga, Tổ đình Toà thánh hết sức khang trang, hằng năm vào các kỳ đại lễ có hàng trăm ngàn tín đồ trong, ngoài nước về dự lễ, sinh hoạt tín ngưỡng hoàn toàn tự do… chứ có phải đạo “bị tuyệt”, chức sắc, chức việc, tín đồ bị bắt bớ, giam cầm, thủ tiêu như thời chính quyền Ngô Đình Diệm cai trị miền Nam đâu mà phải vịn vào Thánh lịnh 257 để biện minh cho việc làm trái luật đạo, như việc tự động tổ chức ĐHNS của nhóm người tự xưng KNS?!

Chúng tôi hỏi: Thực tế của sự phát triển ĐĐTKPĐ hiện nay là vậy, nhưng cái gọi là KNS vẫn phủ định như họ đã nêu trong Thư trình bày rằng “ĐĐTKPĐ lập năm 1926 tại chùa Gò Kén, làng Long Thành, tỉnh Tây Ninh, Nam phần Việt Nam có Tổ đình là Toà thánh Tây Ninh đã và đang bị một chi phái chiếm. Chi phái đó do Hội đồng Chưởng quản lập ra và được Chính phủ công nhận ngày 9.5.1997”. Ông Phối sư nhận định thế nào về lập luận đó?

Phối sư Thượng Minh Thanh cho biết, đây cũng là một vấn đề mang tính lịch sử. Như chúng ta đã biết, đạo Cao Đài thành lập năm 1926 tại Tây Ninh. Suốt 90 năm qua, đạo vẫn tồn tại dù đất nước trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, thay đổi chế độ khác nhau.

Tuy nhiên, trong mỗi giai đoạn lịch sử đạo cũng như đời đều phải có những thay đổi, điều chỉnh cho phù hợp. Cụ thể như trong Thông tri số 01/90-HT-TT Hội thánh đã minh định: Để phù hợp việc hành đạo vào năm Kỷ Mùi 1979, Hội thánh ban hành Đạo lịnh số 01/ĐL ngày 4 tháng 2 năm Kỷ Mùi (nhằm ngày 1.3.1979) thành lập Hội đồng Chưởng quản là cơ quan thường trực của Hội thánh, chịu trách nhiệm trước Hội thánh để điều hành việc đạo, hướng dẫn tín đồ tu hành thuần tuý đúng theo quy định của đạo.

Đạo lịnh số 01 do ngài Bảo đạo Hồ Tấn Khoa, quyền Chưởng quản Hội thánh Hiệp Thiên Đài; ngài Đầu sư Thượng Sáng Thanh; ngài Đầu sư Ngọc Nhượn Thanh ấn ký… Qua đó, đồng đạo thấy rõ bằng văn bản chính thức, Hội đồng Chưởng quản là do chính Hội thánh lập thành.

Các khoá Hội đồng Chưởng quản tiếp theo đều do Đại hội Hội thánh họp theo chu kỳ bầu ra, kế thừa các bậc chức sắc tiền nhiệm, là Thường trực Hội thánh để tiếp tục giữ gìn và phát triển đại nghiệp Đạo của Đức Chí tôn. Cho đến năm 2007, Đại hội Nhơn sanh và Đại hội Hội thánh đồng quyết định Hội thánh trực tiếp điều hành nền Đại Đạo.

Như thế, việc một nhóm rất nhỏ (43 người) không tuân phục Hội thánh, so với gần 5 triệu tín đồ trên khắp cả nước và cả ở nước ngoài theo đạo Cao Đài Toà thánh Tây Ninh được Nhà nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam công nhận Hiến chương ĐĐTKPĐ, thì rõ ràng là không có ý nghĩa, tác dụng gì cả.

Và như thế hành động tự tiện của họ về việc lôi kéo nhau tụ tập gây rối dưới chiêu bài ĐHNS chẳng những là trái luật đạo mà còn vi phạm pháp luật Nhà nước. Cụ thể là họ đã có hành vi lợi dụng các quyền tự do, dân chủ để xâm hại đến một tổ chức tôn giáo hợp pháp. Thiết nghĩ hành vi đó rất đáng lên án một cách thích đáng.

NGUYỄN TẤN HÙNG