Máy lạnh trở nên quen thuộc không chỉ với các gia đình, mà các văn phòng, công sở, bệnh viện, trường học... ở đô thị đều phổ biến dùng để cải thiện rõ rệt chất lượng sống. Nhưng bên cạnh lợi ích tạo ra một môi trường mát mẻ, dễ chịu cho sức khỏe và công việc, thì ngày càng có những bất cập và bệnh tật do máy lạnh đem lại cho con người.

Chú ý giữ ấm khi ngồi đúng luồng khí máy lạnh thổi vào người. Ảnh minh họa.

Nguyên nhân và cơ chế gây bệnh tật, thậm chí bệnh rất nặng là vì những lý do sau:

- Người ở trong phòng máy lạnh kéo dài dễ bị giảm khả năng thích ứng, sức đề kháng của cơ thể với sự biến đổi nhiệt độ của môi trường bên ngoài, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác nhau. Đã thế khi chạy máy lạnh nhiều người đóng kín cửa, gây tình trạng thiếu dưỡng khí và thừa thán khí và khiến người trong phòng bị ngột ngạt, khó thở… gây các bệnh lý hô hấp.

- Các yếu tố lạnh làm cho thân nhiệt tại các vùng cơ thể chênh lệch quá lớn, khiến nhiệt độ ở tay chân luôn luôn thấp hơn nhiệt độ của thân người. Độ lạnh càng sâu thì độ ẩm càng giảm, khiến da và niêm mạc đường hô hấp trở nên khô, giảm sức đề kháng với mầm bệnh và dễ bị kích ứng.

- Trong phòng lạnh, số ion âm của không khí - rất có ích cho sức khỏe, là vitamin trong không khí - gần như bằng không (0). Mỗi mét khối không khí trong phòng có 50 ion âm, nhưng dùng máy lạnh thì chỉ còn chừng 10 ion. Thiếu các ion này con người dễ lâm vào trạng thái suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể, rối loạn thần kinh thực vật.

- Sự chênh lệch nhiệt độ trong và ngoài phòng gắn máy lạnh quá cao, chỉ cần chênh 5-10 độ C thì đã làm hệ thần kinh thực vật khó thích ứng, bất lợi cho sức khỏe, thậm chí có thể xảy ra tai biến khi đột ngột ra khỏi phòng (nếu không có phòng đệm), nhất là những người vốn bị tăng huyết áp, huyết áp thấp, thiểu năng tuần hoàn não và tuần hoàn tim.

- Ở phòng lạnh sâu và lâu còn làm các cơ bị co cứng, lượng máu đến nuôi dưỡng cơ khớp bị suy giảm do co thắt mạch máu dẫn đến đau mỏi cơ khớp, đau cổ gáy, đau lưng.

Đặc biệt với những người hay phải ngồi làm ở vị trí luồng không khí lạnh từ máy phả trực tiếp vào đầu, mặt, cổ, gáy…

Các bệnh hay gặp do máy lạnh

- Hội chứng suy nhược thần kinh: Triệu chứng là con người hay rơi vào các trạng thái như mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, tức ngực, căng thẳng, dễ cáu gắt, mất ngủ, hiệu suất làm việc giảm sút.

Đây cũng là những yếu tố nguy cơ gây nên các bệnh lý nguy hiểm như tăng huyết áp, thiểu năng mạch vành tim, thiểu năng tuần hoàn não… thậm chí có thể dẫ đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ não, tâm thần phân liệt…

- Bệnh lý đường hô hấp: Đã có nghiên cứu cho thấy, những người làm việc trong phòng máy lạnh có nguy cơ mắc các vấn đề về hô hấp gấp 2,5 lần so với người làm trong môi trường tự nhiên. Các triệu chứng bệnh lý hô hấp hay gặp là: Viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản, viêm thanh quản… cấp và lâu dài sẽ dẫn tới bị bệnh mạn tính.

Ngoài ra còn hay bị khô họng, nghẹt mũi, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm do virus gây nên lây truyền qua đường hô hấp, thậm chí có thể bị hen phế quản.

- Bệnh lý cơ xương khớp: Với các dấu hiệu người bệnh thấy đau mỏi cơ bắp và các khớp xương, đau lưng, đau cổ gáy…

- Bệnh về da: Da hay bị mất nước, khô ráp, giảm sức đề kháng, dễ bị dị ứng, mẩn ngứa, mụn nhọt... mặc dù có dùng kem dưỡng da thường xuyên.

Phòng tránh bệnh do máy lạnh:

1. Các vấn đề thông gió: Mỗi ngày nên mở cửa sổ trong một khoảng thời gian nhất định để không khí trong phòng được lưu thông, thay cũ đổi mới. Trong khi chạy máy, thỉnh thoảng bật quạt thông gió và chú ý làm sạch máy 2 tuần/lần.

2. Nhiệt độ phòng không để chênh lệch với bên ngoài quá 5 độ.

3. Làm việc trong phòng máy lạnh 1 giờ phải ra ngoài thay đổi không khí. Trước khi ra khỏi phòng cần vận động cơ thể vài phút, đứng ở cửa ra vào vài phút để cơ thể thích ứng mới ra ngoài (tốt nhất là có phòng đệm).

4. Nếu phải ở lâu trong phòng máy lạnh thì chú ý uống nhiều nước ấm, nên đặt một chậu nước để đảm bảo độ ẩm.

5. Hết sức tránh luồng không khí lạnh từ máy thổi trực tiếp vào người, đặc biệt là vùng đầu và gáy. Nên đẩy hướng cửa gió chếch sang phải, hoặc trái, hoặc lên phía trên, tốc độ gió nên để ở mức vừa phải. Do sức chịu lạnh mỗi người mỗi khác nên cần chú ý mặc ấm, giữ vùng cổ và hai bàn chân khỏi bị lạnh.

6. Không hút thuốc lá trong phòng lạnh. Vệ sinh ngăn nắp, gọn gang để ngăn ngừa vi khuẩn.

7. Nên dùng kem dưỡng da và giữ ẩm để phòng tránh các bệnh da liễu.

8. Khi giải lao nên xoa nóng hai vành tai, xát mạnh vùng gáy, xát hai bàn tay và hai bàn chân ấm lên, tự hít thở thật sâu trong tư thế toàn thân thư giãn.

9. Nên dùng đồ ăn thức uống có tính chất ôn ấm, trữ kẹo gừng, trà gừng, ô mai… dự phòng nhiễm lạnh.

Nguồn Gia đình & Xã hội