Lễ hội Ariêu Ping - một lễ hội văn hoá tín ngưỡng
độc đáo của đồng bào Pa Cô được tổ chức tại thôn A Liêng, xã Tà Rụt, huyện
Đakrông, tỉnh Quảng Trị từ ngày 13 – 15.7.
Lễ hội Ariêu Ping, hay còn gọi là lễ cải táng và
phong thần là lễ hội truyền thống mang nét văn hoá tâm linh đặc sắc và là lễ hội
lớn nhất của đồng bào Pa Cô. Lễ hội được tổ chức nhằm tỏ lòng tôn kính và tưởng
nhớ đến những người đã khuất của đồng bào dân tộc Pa Cô, khơi dậy những nét đẹp
văn hoá truyền thống đã ăn sâu vào tiềm thức của đồng bào từ xa xưa, là dịp để
tụ hợp con cháu trong dòng họ.
Lễ hội cũng là dịp để đồng bào giải quyết các vấn
đề vướng mắc cả về phong tục tập quán lẫn đời sống đã tồn tại trong cộng đồng;
phân định lại ranh giới đất đai; phân công trách nhiệm của từng làng về quan hệ
giao tiếp, ứng xử và đối phó, xử lý các tình huống có thể xảy ra trong đời sống
hàng ngày....
Già làng Côn Hy, người đứng đầu chịu trách nhiệm
điều hành lễ hội Ariêu Ping của làng A Liêng lần này cho biết lễ hội Ariêu Ping
năm nay được tổ chức với sự tham gia của chín thôn trong xã; đồng thời có sự góp
mặt chung vui vào các hoạt động văn nghệ, thể thao của bảy xã khác. Lễ hội Ariêu
Ping là tổ chức cất bốc, cải táng quy tập về một khu vực đối với những ngôi mộ
của tất cả các dòng họ trong làng mà trước đó an táng rải rác các nơi để tiện
thăm viếng, chăm sóc, hương khói.
Lễ hội thường kéo dài trong ba ngày, ba đêm. Đầu
tiên, đồng bào làm chung một ngôi nhà ở trung tâm để mời các già làng, trưởng
bản lân cận, những vị khách quý đến tham dự lễ đến ở trong suốt thời gian lễ
hội.
Một ngôi nhà mồ được dựng lên, là nơi đặt các hài
cốt được bốc từ các nơi khác nhau về. Các nghi lễ thờ cúng diễn ra theo phong
tục của đồng bào Pa Cô trong thời gian lễ hội. Sau đó, các hài cốt này được đưa
về an táng tại một khu vực nhất định, lâu dài, phù hợp với tình hình thực tế.
Mọi người tham gia lễ hội đều nhảy múa xung quanh nhà mồ cho đến khi lễ hội kết
thúc. Nhiều hoạt động văn hoá truyền thống cũng được tổ chức trong suốt thời
gian diễn ra lễ hội Ariêu Ping, trong đó có lễ hội đâm trâu.
Theo già làng Côn Hy, lễ hội Ariêu Ping có từ lâu
đời, là một lễ hội tổng thể cả đời sống và tâm linh. Người Pa Cô quan niệm xung
quanh đời sống hiện tại còn có thần nên đồng bào sống đều tôn trọng các lễ nghi.
Sự liên kết cộng đồng, làng bản thể hiện qua sinh hoạt phong tục, tập quán, lễ
nghi là sợi dây ràng buộc và gắn chặt các thành viên trong làng thành một khối
đoàn kết.
Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân xã Tà Rụt, ông Hồ Văn
Ngơn cho biết lễ hội Ariêu Ping không được ấn định niên hạn tổ chức mà căn cứ
theo tình hình điều kiện đời sống kinh tế của các hộ gia đình trong làng để tổ
chức với quy mô phù hợp.
Đây là lần thứ 3 Lễ hội Ariêu Ping được tổ chức
tại làng A Liêng. Lần đầu lễ hội được tổ chức vào tháng 12.1975, khi bà con dân
bản được tập trung về làng sau thời gian chiến tranh. Lần gần đây nhất lễ hội
được tổ chức vào năm 1986 với sự tham gia của 12 làng nhằm giải quyết các tồn
tại về vấn đề quản lý, về ứng xử trong cộng đồng, vấn đề hôn nhân, luật tục và
tập quán sống.
Lễ hội năm nay được tổ chức là dịp để tiếp tục
nâng cao vị trí, vai trò và trách nhiệm của già làng trong đời sống của đồng bào
thôn, bản. Các hoạt động trong làng đều phải được Hội già làng thống nhất trước
khi đi vào quyết định.
Trong dịp tổ chức lễ hội Ariêu Ping này, hai làng
A Liêng và A Vương của xã Tà Rụt đã kết hợp tổ chức Lễ đón nhận Làng văn hoá,
đồng thời tổ chức Hội thi Thể thao truyền thống với sự tham gia của bảy xã của
huyện Đakrông và tổ chức Lễ hội văn hoá Cồng chiêng với sự tham gia của chín
thôn trong xã Tà Rụt.
(Theo TTXVN)