Một phi công trẻ, vi phạm kỷ luật chiến trường, lẽ ra bị thi hành kỷ luật rất nặng, có thể không được lái máy bay chiến đấu nữa, nhưng khi được gặp Bác Hồ, được Bác phê bình và còn “đặc cách” tặng thưởng Huy hiệu của Người. Từ cử chỉ vị tha, độ lượng, lòng nhân hậu của lãnh tụ vĩ đại, người phi công trẻ ấy đã lập được nhiều chiến công, được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT, rồi trở thành người đứng đầu ngành Hàng không Việt Nam.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đơn vị chúng tôi thuộc Đoàn Không quân 937, chuyển sang tiếp quản sân bay Trà Nóc - Cần Thơ, tiếp thu sử dụng chiến lợi phẩm là loại máy bay A 37 do Mỹ sản xuất. Đoàn Không quân 937 phục vụ cho Phi đội 4, đơn vị 3 lần được phong tặng đơn vị Anh hùng LLVT, trong đó Trung đoàn trưởng Lê Hải cũng là anh hùng LLVT và là một phi công được tặng 6 huy hiệu của Bác Hồ (phi công ta mỗi lần lập chiến công bắn rơi 1 máy bay Mỹ được tặng 1 huy hiệu Bác Hồ).

Trong quá trình công tác, huấn luyện chúng tôi được nghe các đồng chí chỉ huy kể về truyền thống đơn vị, trong đó có thành tích của người đứng đầu đơn vị. Đồng chí Lê Hải, sinh năm 1940, quê ở Bến Tre (đồng hương với nữ tướng Nguyễn Thị Định). Năm 1954, khi mới 14 tuổi, đồng chí được đưa ra miền Bắc học tập, sau đó được tuyển vào Không quân và được cử sang Liên Xô học lái máy bay Mig 17. Sau thời gian học tập trở thành phi công, về nước, đồng chí Lê Hải được biên chế vào phi đội 4, tham gia lái máy bay Mig 17 chiến đấu với các loại máy bay Mỹ trên bầu trời miền Bắc. Là một phi công trẻ, trong một trận xuất kích, đội hình bay theo hình thoi, Lê Hải được phân công bay ở vị trí sau cùng. Khi phát hiện phía trước có đội hình máy bay Mỹ hơn 30 chiếc đang bay tới, bất ngờ Lê Hải lái máy bay từ phía sau tăng tốc, kéo cần lái cho máy bay vọt lên cao, rồi lao thẳng vào đội hình máy bay địch. Trong tổ hợp thông tin ở sở chỉ huy mặt đất nghe rõ tiếng quát của người chỉ huy đội bay “Không bốn (mật danh máy bay do đồng chí Lê Hải điều khiển) không được manh động! Không được manh động!”, nhưng không có tiếng trả lời của đồng chí Lê Hải. Bất ngờ bị máy bay đối phương lao thẳng vào đội hình, tốp máy bay Mỹ hoảng loạn không kịp ứng phó, chúng vỡ đội hình bay loạn xạ. Máy bay của đồng chí Lê Hải xuyên qua đội hình máy bay địch bay về phía trước, từ phía sau lợi dụng sơ hở khi hoảng loạn của đội hình địch, ba phi công ta bay sau đã bắn hạ 3 máy bay Mỹ. Kết thúc trận đánh thật ngoạn mục, cả 4 máy bay ta đều hạ cánh an toàn.

Ngay sau khi trở lại doanh trại, đồng chí Lê Hải được chỉ đạo phải làm bản kiểm điểm nghiêm khắc, vì đã vi phạm nghiêm trọng kỷ luật chiến trường. Tin về trận đánh được báo cáo chi tiết với Bác Hồ. Bác cho mời cả 4 phi công trong đội bay đến gặp Bác. Sau khi khen ngợi chiến công bắn hạ 3 máy bay Mỹ của các phi công, Bác trực tiếp tặng 3 phi công bắn hạ 3 máy bay Mỹ, mỗi người 1 chiếc huy hiệu của Người. Đến lượt đồng chí Lê Hải, Bác ôn tồn nhưng nghiêm khắc, Bác nói: “Chú Hải đã vi phạm kỷ luật chiến trường, khuyết điểm thế là lớn, phải kiểm điểm nghiêm túc, lần sau không được tái phạm”. Ngừng một lát rồi Bác lại nói: “Tuy chú chưa lập được chiến công nhưng chú cũng có tinh thần dũng cảm, dám xả thân lao vào đội hình giặc, tạo điều kiện cho đồng đội đánh thắng giặc, Bác cũng tặng cho chú một huy hiệu”. Đồng chí Lê Hải xúc động, nghẹn ngào hứa với Bác sẽ không vi phạm kỷ luật nữa và quyết tâm đánh giặc Mỹ lập công.

Sau lần được gặp Bác, nghe Bác phê bình rồi lại được Bác tặng huy hiệu, đồng chí Lê Hải hăng say luyện tập, giữ nghiêm kỷ luật. Kết quả, qua 2 lần đế quốc Mỹ dùng không quân tập trung đánh phá miền Bắc, đồng chí Lê Hải lái máy bay Mig 17, rồi lái Mig 19 và Mig 21 chiến đấu ngoan cường, mưu trí, bắn hạ được 5 máy bay Mỹ. Sau ngày 2.9.1969, tuy Bác đã đi xa, nhưng việc tặng huy hiệu của Người cho những phi công bắn hạ máy bay Mỹ vẫn được tiếp tục thực hiện. Đồng chí Lê Hải nhờ vậy mà được tặng 6 chiếc huy hiệu của Bác, kể cả 1 chiếc được Bác trực tiếp tặng khi đồng chí chưa lập được chiến công.

Chúng tôi, những người chiến sĩ thế hệ sau, được trực tiếp giúp việc cho đồng chí Lê Hải, khi đồng chí giữ nhiệm vụ Trung đoàn trưởng, có lần được nghe đồng chí tâm sự: “Mình lập được nhiều chiến công là nhờ vào việc được gặp Bác Hồ, nghe Bác huấn thị, phê bình, rồi mình làm theo lời Bác dạy. Mình nhớ mãi việc chưa lập được chiến công mà Bác cũng tặng cho mình huy hiệu của Người”. Phi công, anh hùng LLVT Lê Hải sau này trở thành Tổng cục trưởng Tổng cục Hàng không Việt Nam, hiện ông đã nghỉ hưu sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh.

Một phi công trẻ, vi phạm kỷ luật chiến trường, lẽ ra bị thi hành kỷ luật rất nặng, có thể không được lái máy bay chiến đấu nữa, nhưng khi được gặp Bác Hồ, được Bác phê bình và còn “đặc cách” tặng thưởng huy hiệu của Người. Từ cử chỉ vị tha, độ lượng, lòng nhân hậu của lãnh tụ vĩ đại, người phi công trẻ ấy đã lập được nhiều chiến công, được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT, rồi trở thành người đứng đầu ngành Hàng không Việt Nam.

NGUYỄN KHẮC LUÂN

(Cựu chiến binh Đoàn KQ 937)