Hơn 100 nếp nhà sàn quây quần bình
yên trong một thung lũng nhỏ nằm dưới chân núi Mỗ, xã Bình Thanh, huyện Cao
Phong. Chỉ cách trung tâm thành phố Hoà Bình khoảng 10 km nhưng khác hẳn với
những náo nhiệt, xô bồ của nhịp sống hiện đại, nơi đây vẫn giữ vẹn nguyên nét
thanh bình những giá trị đặc thù của văn hoá dân tộc Mường.
Nhiều năm nay, làng du lịch Giang Mỗ
(còn gọi là xóm Mỗ) được biết đến như một điểm nhấn văn hoá nổi bật của đất
Mường Hoà Bình. Tách biệt hoàn toàn với những bụi bặm, ồn ào của phố thị, khung
cảnh lãng mạn như tranh của Giang Mỗ là chốn dừng chân lý tưởng dành cho bất cứ
ai muốn tìm kiếm cảm giác bình yên. Và hơn thế, nơi đây còn là một trong những
bản làng dân tộc hiếm hoi được ngành du lịch tỉnh nhà xác định sẽ trở thành sản
phẩm du lịch mũi nhọn thu hút du khách thập phương đến với Hoà Bình.
Con đường Tây Tiến chạy dọc địa phận
xã Bình Thanh sẽ đưa bạn vào Giang Mỗ. Đó là một bản làng xinh xắn nằm sâu dưới
một thung lũng nhỏ, khiêm tốn nép mình giữa muôn trùng màu xanh của núi đồi,
ruộng nương. Điểm nổi bật tạo nên sức hút đặc biệt cho bản Giang Mỗ là những nếp
nhà sàn dân tộc Mường, sau bao nhiêu năm tháng vẫn giữ được vẹn nguyên nét mộc
mạc. Cả bản có hơn 100 nếp nhà sàn, tất cả đều đượm một màu xam xám trầm mặc của
cỏ gianh và gỗ. Ruộng bậc thang, vườn rau, con trâu, chuồng lợn… như những hoạ
tiết sống động tô điểm cho một nhịp sống tĩnh tại, an lành. Đường nét hiện đại
duy nhất là con đường bê tông dài hơn 1 km đâm xuyên từ đầu đến cuối bản, giúp
cho du khách có thể lần lượt chiêm ngưỡng từng phần của cảnh quan và thẩm thấu
trọn vẹn nét dịu dàng, thuần phác của bản Giang Mỗ.
Người dân ở bản Giang Mỗ sẽ tự hào
giới thiệu về những chái nhà thô mộc của bản mình: “Nhà sàn của người Mường có
kiểu kiến trúc cổ truyền khác biệt so với nhà sàn của các dân tộc khác như Thái,
Tày… Và những nét đặc trưng nhất được thể hiện khá nguyên vẹn trong quần thể nhà
sàn của dân bản chúng tôi, ví dụ: Sàn bên trái để bắc cầu thang và máng nước
sinh hoạt; cây cột gốc đặt ở đầu góc nhà gần cầu thang; cối đuống đặt ở đầu hồi
nhà… Khách du lịch nhất là khách nước ngoài rất thích tìm hiểu về những giá trị
đậm đà bản sắc văn hoá như vậy. Không có những dịch vụ du lịch tân tiến, người
Mường Giang Mỗ chúng tôi tiếp khách bằng tấm chân tình, và thực tế đã chứng minh
rằng bản sắc dân tộc là một món quà có sức hấp dẫn đặc biệt đối với du khách…”
Quả thật, điều thú vị nhất đã níu
chân biết bao du khách thập phương khi đến với Giang Mỗ là được khám phá bản sắc
dân tộc Mường thể hiện sống động trong những nếp nhà sàn cũng như đời sống sinh
hoạt hàng ngày của người dân. Ở đây, bất cứ ngôi nhà nào cũng sẵn sàng đón
khách. Bạn sẽ vào chơi một ngôi nhà nào đó, bước chân lên những bậc cầu thang,
đặt chân vào gian nhà gốc, ngồi bên cửa voóng theo lời mời thân thiện của chủ
nhà, uống bát nước lá mát dịu do chính tay chủ nhà sắc… Theo câu chuyện càng lúc
càng cởi mở, bạn sẽ hiểu hơn về đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân bản
địa, sẽ biết thế nào là cái tời, cái khung cửi, cái ít bông, sẽ nắm bắt được
đường nét tinh tế trên các hoa văn dệt thổ cẩm và hào hứng tìm hiểu về ý nghĩa
của trang phục dân tộc Mường… Tin chắc rằng những thuần phong mỹ tục của vùng
đất Mường Thàng xưa sẽ cuốn hút bạn và khiến chuyến đi của bạn thật sự ý nghĩa.
K.D (st)