Sinh sống ở huyện Mường Tè, một huyện vùng sâu, vùng xa của tỉnh Lai Châu, người Hà Nhì có một bản sắc văn hoá khá độc đáo. Ở đó, những điệu xoè và cả những lời hát du dương chốn rừng xanh luôn là một phần không thể thiếu của người dân nơi đây.

Ông Chu Ma Lòm ở Thu Lũm, Mường Tè, Lai Châu năm nay đã 82 tuổi, nhưng niềm yêu thích ca hát văn nghệ truyền thống vẫn rất dồi dào trong ông. Những điệu xoè khoẻ mạnh đã được ông cùng với người bạn lâu lăm của mình biểu diễn như những người bạn trai tráng.

Ông chia sẻ: “Được tham gia vào điệu xoè của người Hà Nhì, tôi có cảm giác như mình đang tập các thế võ. Quả thực, tôi cảm nhận được cái tinh thần rất khoẻ khắn, cái ý chí rất mạnh mẽ khi được học các điệu xoè của người Hà Nhì. Và tôi nghĩ đó là những cái giúp họ sinh sống ở thượng nguồn sông Đà, nơi mà điều kiện còn hết sức khó khăn, tuy nhiên sự lạc quan và tin yêu cuộc sống của họ thật đáng khâm phục”.

Ở Gò Khà như có một sợi dây tình yêu văn nghệ cố kết cộng đồng. Sợi dây đó gắn kết từ người già đến người trẻ, từ đàn ông đến đàn bà. Và đó cũng là sợi dây được kết nối bền chặt để giữ lại văn hoá truyền thống của người Hà Nhì.

Cùng với xoè, người Hà Nhì còn có hát đối. Ngày trước, trai gái Hà Nhì đến với nhau qua câu hát, quý mến nhau, lấy nhau cũng nhờ có câu hát. Hát đối hay còn gọi là hát dân ca Hà Nhì đã trở thành món ăn không thể thiếu trong mỗi dịp lễ, dịp hội và trong cả những ngày trọng đại của con người.

Những thế hệ người Hà Nhì ở thượng nguồn sông Đà vẫn đang từng ngày từng giờ nuôi dưỡng và gìn giữ văn hoá của mình một cách tự nhiên nhất. Tự nhiên là bởi vì văn hoá của người Hà Nhì là văn hoá của rừng, là văn hoá cuộc sống đời thường trong mỗi ngôi nhà, mỗi cụm bản. Ở đó văn hoá truyền thống đã như một sợi dây cố kết cộng đồng, giúp một dân tộc dù chưa có chữ viết, nhưng những dấu ấn văn hoá thì được được lưu lại hết sức rõ ràng.

Đ.T (st)