(BTN)- Chỉ còn khoảng 1
tháng nữa là vụ thu hoạch mía tập trung ở Tây Ninh bắt đầu. Theo dự kiến, tháng
11 năm 2012 cả hai nhà máy công suất lớn ở Tây Ninh sẽ vào vụ chế biến mía đường
2012-2013. Năm nay, tổng diện tích vùng nguyên liệu mía của các nhà máy đầu tư
có tăng cao hơn năm rồi. Đây là điều đáng mừng vì sản lượng mía sẽ tăng, nhưng
song song đó nỗi băn khoăn về khâu thu hoạch cũng sẽ tăng theo. Bởi vì đây là
khâu khiến nông dân trồng mía lo âu nhiều nhất do ảnh hưởng không nhỏ đến thu
nhập. Rất nhiều nông dân trồng mía mong khâu thu hoạch mía được cơ giới hoá
(CGH)- nhất là đối với những hộ có diện tích lớn, nhưng chưa biết đến bao giờ...
Theo thống kê của Công ty CP
Bourbon Tây Ninh thì vùng nguyên liệu mía do Công ty đầu tư cho vụ chế biến sắp
tới đạt đến 15.000 ha- tăng hơn vụ trước khoảng 3.000 ha. Còn vùng nguyên liệu
mía của Nhà máy đường Biên Hòa- Tây Ninh đầu tư đạt 6.800 ha- tăng hơn vụ trước
khoảng 800 ha. Nếu tính năng suất bình quân như vụ trước, sản lượng mía tăng
thêm trong vụ tới có thể đạt đến hơn 250.000 tấn. Với sản lượng tăng thêm này,
áp lực thu hoạch mía chắc chắn sẽ tăng lên. Những năm trước đây nhiều nông dân
trồng mía đã hết sức bức xúc khi đến thời điểm thu hoạch đông ken, bởi vì lúc đó
không ít hộ phải “cắn răng” chấp nhận những “yêu sách” của các đầu công để có
nhân công chặt mía giao cho nhà máy. Vụ thu hoạch sắp tới thực trạng này cũng sẽ
tiếp tục diễn ra và chỉ khi nào khâu thu hoạch được CGH mới có thể giải quyết
được mà thôi.
|
Khảo nghiệm thiết
bị thu hoạch mía, nhưng không thành công |
Ở Tây Ninh, vấn đề CGH canh
tác cây mía đã được quan tâm hàng chục năm trước đây- từ khi công nghiệp chế
biến mía đường trong tỉnh phát triển mạnh. Bởi vì lĩnh vực công nghiệp ở Tây
Ninh ngày càng phát triển thì lao động nông nghiệp ngày càng khan hiếm do sự
chuyển dịch từ sang công nghiệp ngày càng nhiều. Từ năm 2002, Sở Khoa học và
Công nghệ (KH-CN) Tây Ninh đã liên kết với Sở KH-CN thành phố Hồ Chí Minh thực
hiện chương trình CGH canh tác cây mía. Đến năm 2005, để đẩy nhanh tiến độ CGH
cây mía hơn nữa, ngoài việc liên kết với TP. Hồ Chí Minh, tỉnh còn đầu tư 1,2 tỷ
đồng cho Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH-CN Tây Ninh thực hiện đề tài “Nghiên cứu
xây dựng mô hình ứng dựng CGH canh tác cây mía ở Tây Ninh”. Đây là một công
trình nghiên cứu khoa học có mức kinh phí cao nhất ở Tây Ninh đến thời điểm đó.
Sau hơn 4 năm triển khai đề tài hầu hết các khâu canh tác cây mía đã có thiết bị
CGH được ứng dụng thành công, trong đó có một số thiết bị đã được nhân rộng. Cụ
thể, trong khâu làm đất đã có máy băm lá mía chuyên dùng, máy phá gốc mía chuyên
dùng, máy tung vôi, thiết bị cày sâu không lật...; khâu trồng mía cũng đã có máy
liên hợp chuyên dùng trồng mía; khâu chăm sóc mía có máy chuyên dùng xới cỏ kết
hợp bón phân, máy chuyên dùng phun thuốc…
Tuy nhiên, một trong những
khâu cực kỳ quan trọng trong quy trình sản xuất cây mía là khâu thu hoạch thì đề
tài lại chưa khảo nghiệm thành công. Trước tiên, Trung tâm ứng dụng tiến bộ
KH-CN Tây Ninh tiếp nhận máy thu hoạch mía do TP. Hồ Chí Minh đầu tư chế tạo về
khảo nghiệm. Thế nhưng qua khảo nghiệm cho thấy máy thu hoạch này vẫn còn nhiều
hạn chế, mà hạn chế lớn nhất là chỉ có thể chặt mía xếp thành hàng mà không thể
tự róc lá mía được. Như vậy, khi sử dụng máy thu hoạch do TP. Hồ Chí Minh chế
tạo thì chủ mía vẫn phải thuê thêm một số nhân công róc lá mía, do đó thiết bị
này không thay thế được hoàn toàn nhân công. Sau đó, Trung tâm cũng đã thăm dò
nhiều loại máy thu hoạch mía ở một số nước có công nghệ canh tác mía cao, trong
đó có loại chặt mía xong cắt khúc để máy xúc chuyển thẳng lên xe tải không phải
qua khâu bốc mía thủ công, nhưng vẫn không thể ứng dụng phù hợp vào điều kiện
thực tế ở Tây Ninh. Do đó, đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình ứng dựng CGH canh
tác cây mía ở Tây Ninh” tuy đã được nghiệm thu, nhưng riêng thiết bị CGH khâu
thu hoạch mía vẫn còn bỏ ngỏ. Ngoài đề tài nghiên cứu ứng dụng của Trung tâm ứng
dụng tiến bộ KH-CN Tây Ninh, để góp phần giải quyết thực trạng khó khăn trong
khâu thu hoạch mía, các nhà máy đường trong tỉnh cũng đầu tư nghiên cứu, khảo
nghiệm nhiều thiết bị CGH thu hoạch mía khác. Thế nhưng đến nay, các nhà máy chỉ
áp dụng CGH được khâu bốc mía lên xe vận chuyển để giảm phần nào lượng nhân
công, còn khâu thu hoạch vẫn chưa thể tìm ra thiết bị phù hợp. Như vậy, dù đã
đầu tư khá nhiều kinh phí nhưng đến nay Tây Ninh vẫn chưa có thể thực hiện CGH
khâu thu hoạch mía được.
Theo một số người am hiểu về
thiết bị cơ giới cho biết, muốn áp dụng CGH khâu thu hoạch mía thành công và có
hiệu quả, trước tiên phải cải tạo đồng ruộng phù hợp với điều kiện sử dụng cơ
giới- nghĩa là đất đai phải bằng phẳng, trồng mía phải đúng theo tiêu chuẩn hàng
cách hàng, đồng thời diện tích canh tác phải rộng, không vướng víu bờ vùng, bờ
thửa. Ngoài ra, ở những vùng nguyên liệu mía trên địa bàn tỉnh có đến hơn 70%
diện tích mía được trồng ở vùng đất thấp, trong đó có nhiều nơi chưa xây dựng
hoàn chỉnh hệ thống kênh tiêu, mùa mưa nhiều nơi bị ngập cục bộ. Với thực tế như
vậy thì không thể nào đưa máy móc thiết bị xuống để CGH được. Do đó, nếu muốn
ứng dựng CGH khâu thu hoạch mía thành công và phổ biến đại trà thì chuyện đầu tư
cải tạo đất canh tác phải được chú trọng và thực hiện theo mô hình “cánh đồng
mẫu lớn”.
Máy thu hoạch mía chưa có,
nhân công ngày càng thiếu đã khiến cho nhiều nông dân trồng mía băn khoăn khi
bắt đầu vào vụ chế biến và sẽ “đứng ngồi không yên” vào thời điểm cuối vụ thu
hoạch do mía khô, dễ cháy. Chưa bao giờ nông dân trồng mía mong muốn có máy thu
hoạch mía như hiện nay.
Sơn Trần