Năm đó, ba mẹ ra riêng. Vườn chuối được nội trồng dưới cái hố đào đất để làm nền nhà cho ba mẹ. Vườn chuối của nội có rất nhiều giống chuối: simon, già hương, nàng tiên, sứ... và đặc biệt là bụi chuối chà bột được nội nâng niu trồng trong góc vườn vì nó cũng là chút quà trong chuyến thăm lại quê nhà Sóc Trăng yêu thương vào dịp tết. Cũng chính vì thế mà nội rất đỗi trân quý và chăm chút nó cẩn thận hơn cả.

 Tôi còn nhớ rất rõ, lúc nội mới mang nó về. Chỉ to bằng bắp chân và cao độ chừng một sải tay. Nội nhẹ nhàng trồng nó vào góc vườn còn trống. Để tránh lũ gà bươi bới, sẽ bị lung lay gốc rồi chết. Nội chặt trúc, lấy ngọn, ghim xung quanh gốc tạo thành một vòng tròn trông thật đẹp mắt. Lấy rơm rạ ủ vào gốc cây. Nội còn chặt tà lá chuối già hương để che cho bớt nắng.  Xong đâu đấy, nội tưới nước cho thật ướt để dằn lớp đất mới vừa lấp xong và cấp đủ nước cho cây. Mấy chú gà đứng ở ngoài nhìn vào mớ rơm rạ mà tiếc ngẩn tiếc ngơ...

Thoắt cái, đã gần một năm. Cây chuối nhỏ hôm nào giờ đã là một bụi chuối với thân cây to khoẻ, xanh bóng được bao bọc bởi những bẹ chuối khô già cỗi, bạc phếch. Tàu chuối dài, lá tươi nguyên, xoè rộng như một chiếc ô rung rung trước gió. Xuôi dọc thân cây là vài tàu đã khô quắn lại. Nội không bao giờ rọc bỏ nó mà để dành chẻ lạt, buộc ngọn dây hoa màu mỗi năm vào vụ. Lá chuối khô dùng để lót ổ gà...

Xung quanh thân chuối, đã nhảy được vài gốc chuối con to bằng cổ tay, mởn non, xanh mướt. Lúc này, cây đã trưởng thành hẳn và hoa chuối- trái tim của chuối bắt đầu trổ. Ban đầu, hoa to bằng quả bầu, nõn nà, xanh màu lá non, e ấp, nhú ra từ ngọn. Thế mà chỉ sau vài ngày, hoa đã chuyển sang màu đỏ sẫm, vỏ tươi, có lớp phấn trắng bên ngoài. Hoa bắt đầu nở rộ, nhuỵ hoa chuối chứa đầy mật ngọt, đài hoa cuốn tròn lại, mặc cho ong bướm vây quanh, hút mật đêm ngày,...

Chỉ sau một thời gian ngắn, buồng chuối đã được kết đầy quả. Quả thon, nhỏ bằng ngón tay út, rồi bằng ngón tay cái, cuối cùng cũng to bằng cườm tay, da căng, tròn đầy, màu xanh non đã bắt đầu chuyển dần sang đậm hơn, còn bám vài cái nhuỵ khô đen thủi sót lại trên đầu quả, báo hiệu chuối đã già, sắp sửa chín...

Trong suốt quá trình ra hoa, kết quả của cây, nội chăm bẫm nó thật tỉ mỉ. Không rọc lá gói bánh hay cắt tàu chẻ lạt gì cả, nội sợ cây sẽ mất sức thì quả sẽ không được to tròn, không còn ngon nữa...

Sáng sớm ra vườn, tối thích thú phát hiện buồng chuối đã chín bói lác đác. Đây là thời điểm mà chị em tôi đã mong ngóng đã từ lâu lắm. Nội tôi hạ cây, cắt buồng chuối mang vào nhà. Cẩn thận cắt rời từng nải. Xếp vào cái nồi được lót bằng tấm bao bố, ủ lại cho chín đều. Hai hôm sau, nội tôi soạn chuối ra, chuối chín vàng ươm, thơm lừng khắp gian nhà rộng lớn. Nội chọn nải to nhất bày lên bàn thờ. Những nải còn lại, bà soạn và bảo tôi mang đi biếu các ông, các bà hàng xóm xung quanh nhà ăn lấy thảo. Nải cuối cùng, bà thết đãi chị em chúng tôi một bữa ngon lành, gọi là phần thưởng cho việc đạt thành tích cao trong tập ở cuối học kỳ I. Chúng tôi vui mừng lắm, cảm ơn bà rối rít. Chia nhau ăn, vừa ăn vừa cười nói tíu tít, không khí nhộn nhịp hẳn lên. Bà cũng vui lây, bà  hứa cuối năm được phần thưởng nữa thì bà sẽ làm bánh từ chuối chà bột cho chúng tôi ăn.

Chuối chà bột khác với các giống chuối khác ở điểm là chín mềm tay thì ăn mới ngon. Càng chín, vỏ càng mỏng, khi bóc phần vỏ, ruột được bao phủ bởi một lớp bột trắng mịn. Ruột chuối cũng không vàng như các giống chuối khác mà trắng muốt, thịt dẻo bùi, vị ngọt thanh, hương thơm lừng xông lên cánh mũi, không thể lẫn với một hương vị của bất kỳ một giống chuối nào khác. Chỉ cần thưởng thức một lần là nhớ mãi. Nên đây là giống chuối được các ông bà, cô bác xóm tôi rất ưa chuộng và xin giống chuối chà bột của nội tôi về trồng.

Theo thời gian, cả xóm tôi, nhà nhà đều có một, hai bụi chuối chà bột, mọi người dùng để cải thiện món tráng miệng sau bữa ăn, để làm quà, nhiều hơn nữa thì có thể mang ra chợ bán để tăng thêm thu nhập trang trải tiền cho các em ăn học hoặc đổi các loại thực phẩm khác để bữa ăn được phong phú hơn...

Thấm thoắt mới đó đã hơn hai mươi năm, nội tôi cũng đã rời xa chúng tôi về với đất mẹ thương yêu. Bụi chuối chà bột giữ cả một trời kỷ niệm của nội với chúng tôi. Chúng tôi vẫn luôn chăm chút, gìn giữ nó như giữ hình bóng của bà mãi bên cạnh mình trên đường đời lắm chông chênh này...

TÍN CHI