Bọn chúng tập trung nơi đây lực lượng vô vùng hùng hậu với 32 trung đội dân vệ với hơn 800 tên. Trước tình hình đó, năm 1960, để ngăn chặn sự xâm chiếm của địch, Thị ủy đã thành lập Đội “cảm tử quân”, là tiền thân của Đội Biệt động Thị xã (C2/45).

Ngay sau khi được thành lập, Đội “cảm tử quân” đã hành động dũng cảm diệt tên ác ôn Hào Ba tại quán cà phê ở khu vực Cầu Quan. Đây là tiếng súng phát động đầu tiên để sau này Đội C2/45 tiếp tục có những chiến thắng giòn giã, góp phần to lớn trong sự nghiệp giải phóng quê hương, thống nhất đất nước.

Đội C2/45. Trong ảnh: Ông Trần Văn Liên – Chỉ huy trưởng Đội C2/45 (người mặc áo trắng đứng bìa trái).

Gặp gỡ các cán bộ, chiến sỹ Đội C2/45 ngày nào, giờ đây tóc đã pha sương nhưng trong ký ức của mỗi người vẫn còn ghi đậm những trận chiến ác liệt một thời. Và các bác, các chú đã kể cho chúng tôi nghe về thành tích đặc biệt của Đội C2/45 tiêu diệt những tên ác ôn là xã trưởng, trưởng ấp trong giai đoạn 1965-1968, diệt được những tên có nhiều nợ máu với nhân dân.

Chúng theo dõi, đàn áp các phong trào cách mạng, bắt bớ, đánh đập tra tấn nhân dân và chiến sỹ của ta; dồn dân vào ấp chiến lược, bắt ép nhân dân đi lính, người dân rất oán thán, căm phẫn. Do đó, Đảng bộ Thị xã đã có chủ trương phải tiêu diệt các đối tượng này, để “diệt ác phá kiềm” vừa ổn định đời sống và tư tưởng nhân dân, vừa phát triển cách mạng.

Ông Trần Văn Liên – Chỉ huy trưởng Đội C2/45 nhớ lại: “Khoảng 20 giờ, một ngày của tháng 5.1967, sau gần 6 tháng theo dõi nắm chắc thói quen sinh hoạt của tên Nguyễn Văn Tỵ- xã trưởng xã Thái Hiệp Thạnh, C2/45 quyết tâm diệt hắn cho bằng được.

Với sự ma mãnh, khôn ngoan, tên này đã 3 lần thoát khỏi điểm phục kích của ta. Vì vậy, lần phục kích này, đội C2/45 cho một đội phát loa tuyên truyền ở ngã tư quốc tế (nay là đường Trưng Nữ Vương) với nội dung tuyên truyền đường lối cách mạng của Đảng ta, kêu đích danh và lên án những tên ác ôn ở địa phương để khiêu khích địch; đồng thời cho một đội phục kích ở khu vực Cầu Nổi (nay là cầu Thái Hòa).

Khoảng 1 giờ sau, tên Tỵ chỉ huy một toán lính 10 tên đi xe lam từ hướng Trường Nam đến Cầu Nổi. Chờ cho địch lọt vào ổ phục kích, ta tấn công làm chúng rơi vào thế bị động nên kháng cự yếu ớt và bị ta tiêu diệt hoàn toàn. Đợt này ta hy sinh 1 đồng chí, 2 đồng chí bị thương; đã thu về hơn 10 khẩu súng các loại”.

Cán bộ, chiến sỹ C2/45 năm xưa và lãnh đạo Thành phố Tây Ninh.

Sau đó, để tăng cường đàn áp phong trào cách mạng ở xã Thái Hiệp Thạnh, địch điều tên Nguyễn Văn Nhuộm, lính biệt kích khét tiếng ác ôn, từng xẻo tai người dân ở huyện Dương Minh Châu để khiêu khích cách mạng - về làm xã trưởng. Tên này rất cảnh giác, thấy ai lạ là tra hỏi, đánh đập.

Khi đã nắm được quy luật hoạt động của tên này, khoảng 20 giờ 30 phút một ngày tháng 10.1968, Đội C2/45 chia thành các tốp nhỏ bao vây quanh nhà vợ bé của tên này ở gần trụ sở xã Thái Hiệp Thạnh (nay ở vị trí Phòng Giáo dục thành phố).

Một tốp gồm 3 người do ông Trần Văn Liên chỉ huy, cải trang làm lính, đã nhanh chóng hạ gục 2 tên gác cổng để vào nhà. Sau khi ta gõ cửa, tên Nhuộm mặc quần cụt, tay cầm súng vòng ra cửa sau tính trốn thoát. Song vừa mở cửa, đã chạm mặt quân ta và bị bắn chết tại chỗ.

Hai tên xã trưởng liên tiếp bị tiêu diệt làm địch rất khiếp sợ. Các tên đầu sỏ chính quyền của địch cứ chiều đến là không dám ở trụ sở, cũng không dám về nhà, không dám đi xuống các ấp mà tìm ngủ nơi khác. Song đến tên thượng sỹ Thanh sau khi kế nhiệm tên Nhuộm cũng phải đền tội ác. Trong một trận càn ở Cầu Nổi, tên này đã bị quân ta bắn chết.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, C2/45 cũng đã tiêu diệt nhiều tên trưởng ấp gây nhiều tội ác với nhân dân, trong đó có những cái tên “cộm cán”, như 5 Tích, Ý – Trưởng ấp Thái Vĩnh Đông, Nguyễn Văn Ngộ - Trưởng ấp Quán Cơm  (nay là ấp Bình Trung, xã Bình Minh), Mảnh – trưởng ấp Thái Hòa…

Ông Trần Văn Liên – Chỉ huy trưởng Đội C2/45, nguyên Thị đội trưởng, nhấn mạnh: Với những thành tích “diệt ác phá tề” của Đội đã khiến cho bọn tề chùn bước, chúng bớt hung hăng, bớt đàn áp nhân dân và phong trào cách mạng. Đồng thời, nhân dân thêm tin yêu vào cách mạng, nhiệt tình hỗ trợ về lương thực, thuốc men và mạnh dạn cho con em tham gia cách mạng.

Nhờ đó tạo thuận lợi cho phong trào cách mạng ngày càng lớn mạnh, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, góp phần giải phóng quê hương, thống nhất đất nước và là nền tảng xây dựng lực lượng vũ trang thành phố lớn, mạnh như ngày hôm nay…

Quế Hương

(Lược ghi theo lời kể của các cán bộ, chiến sỹ Đội biệt động Thị xã)