Trong kho
tàng ẩm thực dân gian vô cùng quý báu mà ông cha ta đã dày công trải nghiệm có
rất nhiều “món ăn vị thuốc”, vừa ngon vừa bổ dưỡng, chẳng hạn như món canh chua
cá bông lau nấu với lá, trái giấm.
Cá bông lau trên
dòng sông Hậu - Ảnh: Hoài Vũ
Bông lau là
loại cá sinh sống nhiều ở lưu vực sông Cửu Long, bà con ngư dân thường tập trung
đánh bắt vào thời điểm trước tết cho đến tháng 2 âm lịch.
Được ca ngợi là
loại cá ngon nhất trong họ cá tra (Pangasiidae), thịt cá bông lau màu trắng, khi
nấu chín mùi vị thơm ngon, ngọt nước và hiền nên nhiều người đã ban tặng cho
loài cá này là “đặc sản đệ nhất miền Tây”. Thuôc loại cá béo, chắc thịt nên các
bà nội trợ thường dùng cá bông lau nấu canh chua, nếu không thì kho mẳn hoặc
chiên phi-lê, thứ nào cũng ngon nhất xứ.
Ngoài thịt ra,
các bộ phận quý nhất của cá bông lau là bao tử, gan và trứng cá. Dân sành điệu
ngồi vào bàn mà thiếu ba thứ nầy coi như mất cảm hứng. Canh chua cá bông lau
ngon nhất là phối ngẫu với cơm mẻ, bần, xoài sống… nhưng có một thứ tuyệt hơn
nữa là trái và lá giấm.
Cây giấm còn
gọi là bụp giấm (Hibiscus sabdariffa), dân gian gọi là hồng đài, cây trái giấm.
Lá và trái là một thứ nguyên liệu tuyệt hảo dùng nấu canh chua. Lá giấm màu xanh
lợt, trái nhỏ hình củ hành, vỏ có lông tơ mịn, màu đỏ thẫm, gồm nhiều lớp bao
quanh túi hạt giống như đài hoa.
Lá và trái giấm
chuẩn bị nấu canh chua - Ảnh: Hoài Vũ
Theo kinh
nghiệm dân gian, canh chua lá giấm rất hợp với tôm, tép, nhất là cá da trơn như
cá bông lau. Ở nông thôn hoặc miền núi, bà con thường hái lá non làm rau ăn, hái
trái giấm để kho cá, coi như một thứ “món ăn vị thuốc”.
Theo
Đông y, lá và trái giấm vị chua, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt,
giải khát, lợi tiểu, kháng khuẩn, nhuận tràng. Vỏ trái giấm có thể
trị viêm họng, tăng cường chức năng tiêu hóa, cũng có thể phơi khô
dùng làm trà giải nhiệt.
Về mặt
dinh dưỡng, bông lau là một trong những loài cá có hàm lượng protein
cao, rất tốt sức khỏe. |
Muốn có một nồi
canh chua cá bông lau nấu lá giấm ngon thật ngon, mùi vị thơm tho, chọn cá to
khoảng 1kg, làm sạch, cắt khúc để cho ráo nước. Kế đến là mớ lá giấm tươi, còn
non. Nếu có thêm trái càng tốt. Nước sôi, cho lá giấm và vỏ trái giấm vào trước,
tiếp theo là nước mắm, đường, bột nêm, nêm nếm cho vừa ăn.
Nếu thiếu chua
có thể cho thêm lá giấm vào đến khi vừa miệng ăn. Xong thả cá vào, lần lượt cho
thêm ớt và các loài rau, quả như cà chua, rau muống, đậu bắp…Thế là đã có một
nồi canh bốc khói, thơm phức.
Món canh chua
nấu với lá và trái giấm có một vị chua dìu dịu, thơm thơm, mùi vị đặc trưng
không lẫn vào đâu được và tuyệt nhất là ăn với bún. Nhìn nồi canh chua được cấu
tạo một cách hài hòa đẹp mắt với đầy đủ ngũ sắc và ngũ vị cũng đủ tác động vào
mọi giác quan, khiến cho người ăn, ăn đến vã mồ hôi mà vẫn thấy thèm.
Nồi canh chua
ngon, người ăn ngon, chỉ vài lần thưởng thức thôi cũng đủ ghiền cái vị chua của
lá và trái giấm với hương vị như ẩn chứa bao điều thú vị từ cây nhà lá vườn. Món
ăn dân dã không chỉ ăn bằng miệng mà còn bằng mắt và mũi, ngon đến ám ảnh.
Canh chua cá bông
lau nấu với lá và trái giấm - Ảnh: Hoài Vũ
Đó cũng là món
ăn gợi cho những người xa quê bao nỗi thèm tiếc, nhất là nỗi nhớ nhà, nhớ quê.
Chỉ cần một làn
khói mỏng bốc lên từ cái mùi thanh tao dịu ngọt của cá hòa quyện cùng thứ nước
chua - cay thơm phức cũng đủ làm cho người ăn háo hức vì mùi vị cứ quấn quýt mãi
bên ta...
Theo TTO