Cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp mới có thể tăng năng suất, tăng thu nhập

Theo thống kê từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2006 toàn tỉnh có 42 hợp tác xã (HTX) lĩnh vực nông nghiệp với tổng số hơn 1.500 xã viên. Trong đó, riêng HTX dịch vụ - nông nghiệp (DV-NN) chiếm đến hơn 90% với tổng số 39 HTX, còn lại là 2 HTX thuỷ sản và 1 HTX thuỷ lợi. Đến năm 2009, số lượng HTX lĩnh vực nông nghiệp tăng lên đến 53 HTX, thế nhưng đến năm 2010 số lượng HTX DV-NN lại giảm xuống chỉ còn có 20 HTX. Tính chung, qua 5 năm thực hiện Kế hoạch phát triển khu vực kinh tế tập thể, số lượng HTX lĩnh vực nông nghiệp nói chung có tăng thêm 8 HTX, nhưng riêng loại hình HTX DV-NN thì lại giảm đến 19 HTX- giảm gần phân nửa so với 5 năm trước. Sự giảm sút này cho thấy loại hình HTX DV-NN thực tế chưa mang lại hiệu quả như mong đợi.

Theo đánh giá của giới chuyên môn thì trong lĩnh vực nông nghiệp loại hình HTX DV-NN là loại hình được các địa phương và nông dân quan tâm ngay từ đầu do tính chất hoạt động phù hợp với công việc sản xuất nông nghiệp của nhiều nông dân. Không ít nông dân ngay từ đầu rất tích cực tham gia HTX DV-NN và nhiều địa phương ưu tiên lựa chọn loại hình này khi xây dựng kinh tế hợp tác tại địa phương. Tuy nhiên qua một thời gian hoạt động, nhiều HTX DV-NN không mang lại hiệu quả và giải thể dần. Thậm chí ngay cả những HTX DV-NN được đánh giá cao cũng vẫn hoạt động hết sức khó khăn. Cụ thể như HTX DV-NN Tân Long ở xã Phan, huyện Dương Minh Châu từng nhiều năm là HTX điển hình tiên tiến trong phong trào phát triển kinh tế tập thể của tỉnh, nhưng từ khi thành lập đến nay, HTX toàn là thuê hoặc mượn nơi làm trụ sở. Chính vì thế mà chỉ sau 5 năm, số lượng HTX DV-NN bị giảm đến phân nửa.

Theo phân tích của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn của các HTX lĩnh vực nông nghiệp. Trước tiên là hầu hết Ban chủ nhiệm HTX nói chung và HTX DV-NN nói riêng năng lực quản lý điều hành còn yếu. Theo số liệu đã thống kê, trong Ban chủ nhiệm các HTX lĩnh vực nông nghiệp chỉ có 1 người có trình độ đại học, 22 người trung cấp và còn đến 103 người chưa qua đào tạo. Ngoài ra, hầu hết các HTX trong những năm qua đều chưa tiếp cận được với các chính sách khuyến khích phát triển như: về vay vốn, về cấp đất đai… Tuy nhiên, có không ít ý kiến cho rằng một trong những nguyên chủ yếu khiến loại hình HTX DV-NN khó phát triển là đất sản xuất nông nghiệp của các xã viên vẫn thuộc quyền sử dụng của từng cá nhân. Thực tế, hầu hết người dân nông thôn còn nghèo, diện tích đất nhỏ và khi vào HTX vẫn sản xuất riêng lẻ nên năng suất thấp và thu nhập thấp. Muốn nâng cao năng suất để tăng thu nhập thì phải áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong canh tác và ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp. Nhưng do quyền sử dụng là của từng cá nhân nên đồng ruộng manh mún, bờ vùng, bờ thửa chằng chịt, rất khó thực hiện. Với thực trạng như vậy, cho dù Ban chủ nhiệm HTX có giỏi đi nữa cũng khó có thể nâng cao năng suất, sản lượng sản xuất nông nghiệp cho xã viên được.

Đồng ruộng HTX manh mún khó có thể sản xuất lớn

Bước sang giai đoạn 2011-2015, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề ra nhiều giải pháp phát triển kinh tế tập thể. Tuy nhiên, điều căn cơ nhất là phải có giải pháp để có thể chuyển từ nền sản xuất nhỏ lẻ, lạc hậu, hiệu quả kinh tế thấp của từng xã viên như hiện nay sang sản xuất tập thể với quy mô lớn, hiện đại, hiệu quả kinh tế cao- như mô hình “cánh đồng mẫu lớn” thì mới mong HTX nông nghiệp nói chung và HTX DV-NN nói riêng có thể hấp dẫn được người nông dân tự nguyện tham gia.

Sơn Trần