Hệ phái khất sĩ hiện nay là thành viên của giáo hội Phật giáo Việt Nam. Nơi thờ tự của hệ phái khất sĩ cả tăng và ni đều được gọi là tịnh xá (không gọi là chùa). Theo giới luật của hệ phái này, tăng và ni phải tu học riêng biệt nên có tịnh xá tăng và tịnh xá ni. Ở Tây Ninh, từ trước năm 1950 thế kỷ trước, hệ phái khất sĩ đã có mặt. Trong bộ sách Chơn Lý của hệ phái khất sĩ có giới thiệu vài hình ảnh thuyết pháp và sinh hoạt của tôn sư Minh Đăng Quang- người sáng lập phái khi ông đến tịnh xá Ngọc Thạnh (phường 1, thị xã Tây Ninh) vào những năm 1950,1952.

Tịnh xá Ngọc Ninh ở phường 1.

Tịnh xá là ngôi đạo tràng được xây dựng theo kiến trúc mô hình bát giác, tức nhà có tám góc, tượng trưng cho bát chánh đạo là tám con đường hay tám phương cách thực tiễn để giúp cho việc tu tập đạt đến thành tựu viên mãn theo giáo lý nhà Phật. Bên trong chánh điện của tịnh xá chỉ tôn trí thờ một bảo tượng duy nhất là đức Phật Tổ Thích Ca Mâu Ni trên bảo tháp tam cấp. Trong sinh hoạt thường nhật, tăng ni và tín đồ hệ phái đều tụng, đọc kinh luật hoàn toàn bằng tiếng Việt với quan điểm, người Việt tu học ở nước Việt thì phải tụng kinh bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, sau này các tịnh xá có xây các mái nhà theo hình cong, nâng cao hơn tính thẩm mỹ, cổ kính nhưng vẫn giữ hình thức nhà có 8 góc. Một số tịnh xá có xây dựng những nơi sinh hoạt riêng biệt cho các tăng sĩ gọi là cốc. Đó là những mái nhà nho nhỏ chỉ đủ cho một người sinh hoạt. Hiện nay, trong toàn tỉnh Tây Ninh có 14 tịnh xá. Chẳng hạn các ngôi tịnh xá Ngọc Khiêm, Ngọc Thuận, Ngọc Thạnh (ở Gò Dầu), Ngọc Trảng, Ngọc Quang (Trảng Bàng), Ngọc Chơn (Bến Cầu), Ngọc Lê (Tân Châu)… Tịnh xá có tuổi cao nhất gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của hệ phái khất sĩ từ buổi đầu thành lập là tịnh xá Ngọc Thạnh.

Thị xã Tây Ninh là khu vực tập trung nhiều nhất các tịnh xá. Tịnh xá Kỳ Hoàn dành cho ni giới, thành lập trong khu vực núi Bà từ năm 1954 sau đó chuyển về  khu phố I, phường 1, khoảng năm 1978 lại xây dựng lại trên núi Bà, trong khi tịnh xá Kỳ Hoàn ở khu phố 1 vẫn tiếp tục tồn tại. Riêng ở Thị xã, bên cạnh các tịnh xá còn có một ngôi chùa dành cho ni giới đó là chùa Linh Quang ở phường 3. Cùng trên địa bàn Thị xã có tịnh xá Ngọc Ninh (khu phố 3, phường 1) được xây dựng kiên cố, vừa có tính thẩm mỹ cao, vừa thể hiện sự trang nghiêm của một nơi thờ tự văn minh. Bên cạnh đạo tràng và các khu sinh hoạt khác, tịnh xá có xây dựng một vườn tượng mới thật đẹp.

Ngoài các hoạt động Phật sự, tịnh xá Ngọc Ninh thường xuyên tiến hành các hoạt động từ thiện xã hội.

PHAN KỶ SỬU