Sau khi tiếp nhận dự án của Công ty NIVL, Công ty Hưng Thịnh trồng mía rất hiệu quả.

Hoàn tất chuyển nhượng 3 dự án có diện tích lớn

Theo giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Tây Ninh cấp cho nhà đầu tư Noble Base Biotech Corporation mà người đại diện pháp luật là ông Yeh Kou- I (Đài Loan), Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Taichi Biotech (gọi tắt là Công ty Biotech), Công ty được giao 685 ha đất để thực hiện dự án “Tạo giống, trồng các loại hoa và các loại thảo dược, trừ các loại thảo dược để sản xuất thuốc gây nghiện; ươm nuôi, trồng cỏ voi”. Tổng vốn đầu tư Công ty đăng ký là 720 tỷ đồng (tương đương 45 triệu USD). Dự án này sẽ hoạt động trong thời hạn 50 năm, kể từ tháng 11.2004.

Theo dự án, Công ty sẽ trồng hoa lan chậu các loại trên diện tích 185 ha (mỗi năm sản xuất 1 triệu chậu), 500 ha còn lại, Công ty trồng cỏ voi trong thời hạn 1 năm (từ tháng 6.2008), năng suất 66 tấn/ha. Địa điểm được chọn thực hiện dự án là xã Long Khánh, huyện Bến Cầu. Công ty Biotech được ưu đãi nhiều khoản: Trong 15 năm kể từ khi dự án bắt đầu hoạt động, Công ty chỉ đóng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp bằng 10% thu nhập chịu thuế. Sau thời hạn trên, thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp bằng 28% thu nhập chịu thuế. Công ty được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế; giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Công ty còn được miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hoá nhập khẩu… Thế nhưng cho đến thời điểm chuyển nhượng, về cơ bản, Công ty Biotech chỉ thực hiện được một phần “rất nhỏ” của dự án “khổng lồ” gần 700 ha đất và không sử dụng đất hiệu quả.

Cuối năm 2012, UBND tỉnh có văn bản chấp thuận chủ trương cho Công ty TNHH Taichi Biotech chuyển nhượng dự án tại xã Long Khánh, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh cho Công ty TNHH MTV Bò sữa Việt Nam (chủ sở hữu là Công ty cổ phần Sữa Việt Nam Vinamilk), và chuyển mục tiêu hoạt động từ tạo giống, trồng các loại hoa và thảo dược sang mục tiêu chăn nuôi bò sữa và xây dựng nhà máy chế biến sữa (thời gian thực hiện còn lại của dự án đến ngày 8.11.2054).

Hiện Công ty Bò sữa Việt Nam đã thanh toán 70% giá trị hợp đồng chuyển nhượng của dự án là 8,1 triệu USD (tương đương 170,2 tỷ đồng); số tiền 30% còn lại của giá trị hợp đồng chuyển nhượng và 10 tỷ đồng để bảo đảm cho việc nộp thuế chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp thay cho Công ty Biotech sẽ được thanh toán sau. Về cơ bản, Công ty Biotech đã thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính, thuế theo quy định.

Cuối năm 2013, Công ty Biotech đã bàn giao đất và tài sản trên đất cho công ty Bò sữa Việt Nam. Hiện nay chủ đầu tư mới đang tiến hành cải tạo lại một số hạng mục công trình, chuẩn bị trồng cỏ, mua sắm máy móc thiết bị phục vụ cho việc trồng cỏ nuôi bò, chuẩn bị nhập bò giống về nuôi tại đây.

Một dự án kém hiệu quả khác có diện tích lớn ở Bến Cầu là dự án của Công ty nông công nghiệp TNHH Tam Hiệp (gọi tắt là Công ty Tam Hiệp). Tháng 12.1996, Công ty Tam Hiệp (100% vốn đầu tư của Hàn Quốc và Nhật Bản) được Bộ Kế hoạch - Đầu tư cấp giấy phép đầu tư với vốn đăng ký 4 triệu USD (tương đương 64 tỷ đồng tại thời điểm này) để “trồng, chế biến rau sạch và các loại cây nông sản khác”. Công ty Tam Hiệp được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định cho thuê 1.000 ha đất tại xã Long Phước, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh.

Sau một thời gian dài loay hoay trồng “thử nghiệm” một số loại cây như đậu, bí đao, bí rợ, dưa leo... bản xứ và một số loại cây nhập từ nước ngoài nhưng đều thất bại, cuối năm 2000, Công ty chuyển sang trồng… mía. Tháng 4.2001, Công ty Tam Hiệp ký hợp đồng trồng 800 ha mía với Nhà máy đường Tây Ninh. Công ty trồng được khoảng gần 200 ha thì cơ quan chức năng tỉnh phát hiện việc Công ty không thực hiện đúng nội dung ghi trong giấy phép đầu tư. Ngay sau đó, UBND tỉnh có công văn yêu cầu Công ty Tam Hiệp thanh lý hợp đồng cung cấp mía cho Nhà máy đường Tây Ninh. Sau đó, Công ty Tam Hiệp chuyển sang trồng cây kenaf trên một phần diện tích được giao. Đến giữa năm 2004, UBND tỉnh Tây Ninh ban hành văn bản thu hồi 715,27 ha do Công ty Tam Hiệp sử dụng đất không đúng mục đích được giao, “bỏ hoang” một phần khá lớn diện tích đất sản xuất.

Đến giữa năm 2009, Công ty Tam Hiệp được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư (thay đổi lần thứ nhất) dự án “Trồng, chế biến rau sạch và các loại cây nông sản khác; trồng, chế biến và kinh doanh các sản phẩm cây kenaf (đay) như sơ sợi, lõi, lá, hoa… và nhập khẩu nguyên liệu sơ sợi đay”. Thời hạn thực hiện dự án là 20 năm (kể từ ngày 10.12.1996), tổng vốn đầu tư đăng ký là 64 tỷ đồng, diện tích đất sử dụng là 329,44 ha. Mục tiêu của dự án này là sản xuất 12.000 tấn cây kenaf tươi mỗi năm; sản xuất chế biến tương đương 1.440 tấn sợi đay/năm và 2.169 tấn lõi cây đay/năm. Tất nhiên, Công ty cũng nhận được nhiều ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật Việt Nam đối với doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, so với những nội dung đã đăng ký và được UBND tỉnh chấp thuận trong giấy chứng nhận đầu tư, Công ty không thực hiện việc trồng rau sạch và các loại cây nông sản khác và cũng không mang lại hiệu quả kinh tế. Do đó, gần đây, UBND tỉnh đồng ý cho Công ty Tam Hiệp sang nhượng dự án, đối tác là Công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh. Hiện chủ đầu tư mới đã chuyển mục tiêu hoạt động từ trồng, chế biến rau sạch và các loại nông sản khác sang mục tiêu lập trại sản xuất mía giống (thời gian thực hiện còn lại của dự án đến ngày 10.12.2016). Công ty Tam Hiệp cũng đã thực hiện các nghĩa vụ tài chính theo quy định. Sau khi tiếp nhận bàn giao dự án, Công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh đã tiến hành trồng và thu hoạch mía trên toàn bộ diện tích đất thuê 294,5 ha. Hiện nay, chủ đầu tư mới đang tiếp tục trồng mía trên toàn bộ diện tích đất thuê.

Thứ ba là dự án của Công ty Cổ phần Nông trường NIVL, trước đây là Công ty Cofaci - Việt Nam gọi tắt là (Cofaci), trụ sở đóng tại xã Ninh Điền, huyện Châu Thành. Theo Quyết định giao đất số 1024/TTg ngày 2.12.1997 của Thủ tướng Chính phủ thì Cofaci được thuê 2.026 ha đất trong 20 năm để đầu tư sản xuất mía nguyên liệu, tổng mức vốn đầu tư là 5,8 triệu USD (100% vốn đầu tư nước ngoài). Sau đó, Công ty Cofaci đã chuyển nhượng toàn bộ dự án cho Công ty Nagajuna International Holdings Pie (Singapore). Ngoài trồng mía, Cofaci còn được phép trồng và chế biến bắp. Thực tế, diện tích đất Cofaci quản lý, sử dụng lên đến 2.051,6 ha. Đến khoảng năm 2000, Công ty chỉ mới sử dụng 1.251,6 ha, còn lại thì “bỏ không”, để mặc người dân lấn chiếm gần 400 ha.

Trước tình hình đó, ngày 3.9.2004, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi 521,7 ha đất đã cho Cofaci thuê trước đó. Diện tích còn lại sau khi bị thu hồi là 1.529,9 ha, trong đó Công ty NIVL đã trồng mía 1.305 ha, phần còn lại làm các công trình phụ. Diện tích đất thì mênh mông nhưng năng suất mía lại rất “khiêm tốn”. Theo nhận định của ngành chức năng, do trình độ quản lý của Công ty NIVL hạn chế, kỹ thuật trồng và chăm sóc mía không đạt yêu cầu nên mỗi ha mía chỉ đạt từ 30 đến 40 tấn (năng suất đăng ký đầu tư là 50 tấn/ha). Công ty cũng nợ hàng tỷ đồng tiền thuê đất…

Bãi phơi xác mì của một công ty “trồng và xuất khẩu rau quả”.

Để bảo đảm sử dụng đất hiệu quả, UBND tỉnh đồng ý cho Công ty cổ phần Nông trường NIVL chuyển nhượng dự án cho Công ty TNHH Hưng Thịnh. Việc chuyển nhượng dự án này được UBND tỉnh cho chủ trương từ giữa năm 2013 (thời gian thực hiện còn lại của dự án đến ngày 5.4.2016). Sau đó, Công ty NIVL đã bàn giao dự án cho Công ty Hưng Thịnh. Chủ đầu tư mới đã trồng mía toàn bộ diện tích 1.529,9 ha và hoàn tất các thủ tục pháp lý về đất đai, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính.

Thu hồi các dự án kém hiệu quả

Tháng 3.1995, Công ty Tay Ninh Agriculture Development Corporation (tên tiếng Việt là Công ty Phát triển nông nghiệp Tây Ninh, 100% vốn nước ngoài) được cấp phép đầu tư trong lĩnh vực trồng và chế biến các loại rau, quả xuất khẩu. Công ty này có vốn đầu tư 1,1 triệu USD, trụ sở đặt tại xã Phước Minh, huyện Dương Minh Châu, thời hạn hoạt động là 20 năm kể từ ngày được cấp giấy phép đầu tư. Giấy phép đầu tư cũng nêu rõ: 90% sản phẩm của Công ty Phát triển nông nghiệp (PTNN) Tây Ninh làm ra để xuất khẩu, số còn lại được phép tiêu thụ tại thị trường Việt Nam. Công ty có nghĩa vụ nộp tiền thuê đất với mức 200 USD/ha/năm… đồng thời được ưu đãi đầu tư theo quy định. Đến năm 2001, Công ty bổ sung vào mục tiêu hoạt động “trồng và chế biến các loại rau, quả xuất khẩu. Đồng thời được trồng, gia công, chế biến các sản phẩm từ quả nhãn để xuất khẩu”.

Tuy nhiên, sau gần 20 năm thực hiện dự án, trên gần 50 ha đất được giao cho Công ty PTNN Tây Ninh vẫn chưa thấy “xuất hiện” nhà máy “chế biến rau quả và các sản phẩm khác từ nhãn để xuất khẩu”. Ngoài ra, Công ty này cũng đã “đầu tư” được một số loại cây trồng như: trồng được một số đu đủ, vài vụ trầu, cau, ớt, măng tây, rau dền, nhàu… trên một phần diện tích khoảng… 2 ha; đào hơn 10 ao cá (nhưng không nuôi) và trồng… tràm (khoảng 11 ha). Công ty đã trồng khoảng 22 ha nhãn nhưng còi cọc, không hiệu quả. Chưa hết, hơn năm năm gần đây, Công ty này cho thuê 11 ha đất để… phơi xác mì, gây ô nhiễm môi trường. Đến năm 2013, Công ty PTNN còn nợ hàng tỷ đồng tiền thuế.

Trong gần 20 năm, các cơ quan chức năng đã nhiều lần thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, tiến hành làm việc với Công ty, yêu cầu Công ty khắc phục những tồn tại, sử dụng đất đúng mục đích, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính pháp luật Việt Nam quy định... Ngành chức năng và chính quyền địa phương cũng đã không ít lần kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét thu hồi diện tích đất sử dụng không đúng mục đích, bỏ lãng phí. Từ năm 2008, UBND tỉnh đã có chủ trương cho Công ty PTNN Tây Ninh chọn đối tác để sang nhượng lại dự án, hoặc Nhà nước giới thiệu đối tác cho nhà đầu tư để thoả thuận sang nhượng.

Gần đây, UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi thu hồi 49,5 ha đất tại xã Phước Minh, huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh thuộc quyền sử dụng của Công ty Phát triển nông nghiệp Tây Ninh. Sau khi có quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp cùng các ngành liên quan triển khai quyết định thu hồi đất và bàn giao đất trên thực địa cho UBND xã Phước Minh quản lý.

Mới đây, UBND tỉnh có chủ trương đồng ý cho DNTN Trà Hoàn Ngọc Bảy Nga Tây Ninh thuê 20 ha để trồng cây dược liệu (cây hoàn ngọc). Hiện Sở TN&MT đang hướng dẫn doanh nghiệp Trà Hoàn Ngọc Bảy Nga Tây Ninh thực hiện các thủ tục về đất đai. Trước đó, UBND tỉnh đã phê duyệt giá trị tài sản Công ty Phát triển nông nghiệp đã đầu tư trên đất dự án này và thống nhất hoàn trả cho Công ty số tiền trên 4,6 tỷ đồng. Trung tâm Phát triển quỹ đất (thuộc Sở TN&MT) đã chi trả tiền nợ thuế thay cho Công ty (hơn 2,38 tỷ đồng) và thông báo cho Công ty nhận số tiền còn lại.

Dự án thứ hai bị thu hồi là Công ty TNHH Vĩnh Trà, được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vào tháng 6.2000. Tháng 8.2002, Công ty được UBND tỉnh cho thuê diện tích 51,76 ha đất tại ấp Phước Tây, xã Long Phước, huyện Bến Cầu để lập trang trại trồng cây ăn quả. Đến tháng 5.2007, UBND tỉnh có văn bản đồng ý cho Công ty chuyển 23,8 ha trong tổng diện tích đất thuê để thực hiện dự án đầu tư xây dựng trang trại nuôi heo công nghiệp theo mô hình “chuồng máy lạnh”. Một năm sau, Công ty đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư trang trại chăn nuôi heo nái sinh sản và heo thịt theo mô hình trên.

Sau khi được giao đất, Công ty TNHH Vĩnh Trà đã trồng xoài và làm đường giao thông nội đồng khoảng gần 49 ha và xây dựng nhà làm việc khoảng 1 ha. Mặt khác, thay vì thực hiện dự án xây dựng trang trại chăn nuôi heo, Công ty đã tự ý trồng 7.800 cây cao su xen trong vườn xoài trên diện tích gần 24 ha. Ngoài ra, việc Công ty TNHH Vĩnh Trà tự ý xây dựng văn phòng làm việc và dự kiến xây dựng khu vui chơi giải trí trên diện tích 1 ha nhưng chưa lập thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp là vi phạm Luật Đất đai 2003…

 Do sử dụng đất không đúng mục đích, không hiệu quả, vừa qua, UBND tỉnh đã ban hành quyết định chấm dứt hoạt động của dự án Trại chăn nuôi heo theo mô hình khép kín (tại xã Long Phước, huyện Bến Cầu) của Công ty TNHH Vĩnh Trà. Đồng thời, UBND tỉnh cũng thu hồi giấy chứng nhận đầu tư cấp cho Công ty Vĩnh Trà thực hiện dự án này.

ĐÌNH CHUNG