Nhắc đến một từ được xác định là không có trong từ điển tiếng Việt, nhưng lại đã và đang gây bão dư luận, gây sốc cả nước trong những ngày qua, ai cũng biết ngay là từ “giá” trong cụm từ “trạm thu giá” được ngành chức năng quản lý nhà nước về giao thông vận tải cho dùng thay cụm từ “trạm thu phí”, để thu phí sử dụng dịch vụ ở các công trình hạ tầng giao thông được đầu tư theo hình thức B.O.T trên nhiều nẻo đường trong nước.

Nói việc dùng từ kể trên là gây sốc cả nước kể cũng không ngoa, khi mà trên mọi phương tiện truyền thông trong nước, cả báo chí chính thống lẫn mạng xã hội cùng đổ xô vào phân tích, mổ xẻ nó đủ mọi chiều và gần như tất cả cùng cho rằng việc thay “trạm thu phí” bằng “trạm thu giá” là việc làm vô nghĩa, vô tác dụng, nhưng lại có dụng ý rõ ràng.

Dụng ý đó không gì khác là tung một “đám hoả mù” để che lấp việc xáo trộn, rắc rối, phức tạp ở các con đường B.O.T có đặt trạm thu phí nhưng đặt không đúng chỗ và thu tiền mọi phương tiện với mức thu không hợp lý, điển hình như trạm thu phí B.O.T Cai Lậy.

Trận bão dư luận này, từ chỗ thắc mắc về việc dùng từ “giá” - một từ vốn có ý nghĩa riêng, ghép với từ “thu” - một từ vốn có ý nghĩa riêng, để biến thành cụm từ “thu giá” không có ý nghĩa gì cả, đã lên đến đỉnh điểm, khi nó lan tới nghị trường Quốc hội với nhiều ý kiến của các vị đại biểu nhân dân.

Trong đó có ý kiến cho rằng “trạm thu giá B.O.T là cách lựa chọn ngôn ngữ sai, nên khắc phục đừng biện hộ” (ÐBQH Lê Thanh Vân, Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội).

Lời phát biểu này xem như một lời nhắn nhủ chân tình, khi trước đó, người đứng đầu ngành Giao thông Vận tải (Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể) đã trả lời báo chí rằng: “Hiện giờ chúng ta xem B.O.T là một sản phẩm của doanh nghiệp nên doanh nghiệp tự định giá, còn phí thì mang tính chất nhà nước. Phí sẽ do Hội đồng nhân dân, Quốc hội quyết định, còn giá do doanh nghiệp tự ấn định và điều chỉnh cho phù hợp”.

Cách giải thích như thế, Bàn Dân nghĩ rằng, rõ ràng là chưa đủ sức thuyết phục, nếu không muốn nói là rất khiên cưỡng, không thể “biện hộ” cho sự “lựa chọn ngôn ngữ sai” của việc thay “trạm thu phí” bằng “trạm thu giá”.

Vì lẽ, việc sử dụng “cái vỏ ngôn ngữ” ấy không thay đổi được “cái ruột” - nội hàm của sự việc phức tạp xảy ra tại các trạm thu phí (hay giá) B.O.T, mà cho đến nay, ngành chức năng vẫn chưa có được phương án giải quyết thấu tình đạt lý nhất được cả Nhà nước lẫn nhân dân đồng thuận.

Vấn đề là việc dọn dẹp hậu quả cơn bão như thế nào. Lời đáp cho câu hỏi này, hy vọng sẽ có sau phiên chất vấn - trả lời chất vấn tại nghị trường Quốc hội trong những ngày sắp tới.

BÀN DÂN