* Hoa mướp 12g rửa sạch hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 15 phút thì dùng được, pha thêm 20g mật ong, uống thay trà trong ngày, mỗi ngày dùng 2 thang. Công dụng: thanh nhiệt giải độc, nhuận phế chỉ khái, chữa ho do cảm mạo phong nhiệt, có sốt, khó thở, tức ngực, khạc đờm vàng.

* Kim ngân hoa 30g sắc với 500ml nước trong 15 phút sau đó bỏ bã lấy nước, hoà thêm 50g mật ong chia uống nhiều lần trong ngày. Công dụng thanh nhiệt, nhuận phế chỉ khái, chữa ho do phế táo.

* Hoa bách hợp 30g, trứng gà 3 quả. Đem 2 thứ luộc chín, lấy trứng ra bóc vỏ rồi lại cho vào nồi đun tiếp chừng 20 phút, khi được ăn trứng và uống nước luộc. Công dụng: tư âm nhuận táo, khứ phong chỉ khái, dùng để chữa ho và khái huyết.

Hoa Bách hợp

* Hoa mai khô 5g đem hãm với nước sôi uống thay trà trong ngày, mỗi ngày dùng 2 lần. Công dụng: Thanh nhiệt tán uất, thậm chí chỉ khái, dùng để chữa ho do đàm nhiệt.

* Hoa mai khô 10g, khoản đông hoa 10g, gạo tẻ 60g, mật ong lượng vừa đủ. Đem gạo nấu thành cháo rồi cho hoa mai và khoản đông hoa đã tán thành bột và đun thêm 5 phút nữa, tiếp đó hoà thêm mật ong, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt nhuận phế, giáng khí hoá đàm, chỉ khái dùng để chữa ho do phong nhiệt và đàm nhiệt.

* Hoa sơn trà 30g sấy khô, tán bột hoà đều với 250g mật ong, đựng trong lọ kín dùng dần. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 thìa với nước ấm. Công dụng: nhuận phế hạ khí, trần khái hoá đàm, dùng để chữa ho và khái huyết.

* Hoa phù dung 50g, gan lợn và gia vị lượng vừa đủ. Đem hoa phù dung luộc cùng gan lợn, khi chín lấy gan lợn ra thái miếng, bỏ bã hoa, chế đủ gia vị, ăn gan lợn và uống nước luộc. Công dụng: bổ can dưỡng huyết, thanh phế chỉ khái, dùng để chữa chứng ho ở những người suy nhược cơ thể. Cũng có thể dùng hoa phù dung hãm uống thay trà cùng với đường phèn.

* Hoa cúc bách nhật (thiên nhật hồng hoa) 100 – 150g sấy khô tán bột uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 6g với nước đun sôi để nguội. Công dụng: Chỉ khái định suyễn, dùng để chữa ho có kèm theo khó thở do co thắt phế quản.

* Khoản đông hoa 15g, cúc bách nhật 15g, mật ong 250g. Hai thứ hoa đem sấy khô tán bột rồi hoà với mật ong, đựng trong lọ kín dùng dần. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 2 thìa với nước ấm. Công dụng: Nhuận phế hạ khí, chỉ khái định suyễn, dùng để chữa ho có kèm theo khó thở.

* Hoa đỗ quyên 150g sấy khô tán bột, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g với nước đun sôi để nguội. Công dụng: trấn khái, chỉ khái, dùng để chữa các loại chứng ho.

* Hoa đu đủ đực 20g đem hấp với đường phèn lượng vừa đủ, chia uống vài lần trong ngày. Cũng có thể hấp kết hợp với há hẹ 10g, hạt chanh 10g. Để chữa ho gà dùng hoa đu đủ đực 20g, trần bì 20g, tang bạch bì tẩm mật 20g, bách bộ 12g, phèn phi 10g, tất cả sấy khô tán bột thật mịn. Trẻ em 1 – 5 tuổi mỗi lần uống 1 – 4g.

* Quả lê: Lấy 1 quả lê nặng khoảng 100g, cắt thành miếng nhỏ, nấu nhừ, bỏ bã, cô nước cốt thành cao, thêm đường vào đủ ngọt, trộn đều, chia làm 3 – 4 lần uống trong ngày. Khi uống hoà cao với nước sôi. Bài thuốc này dùng chữa ho, tiêu đờm, chữa viêm đường hô hấp có kết quả tốt.

- Lấy 1 quả lê, giã nát, vắt lấy nước đem cô đặc lại, cho ít mật ong vào khuấy đều (có người còn cho thêm nước gừng), bảo quản trong lọ kín dùng dần, mỗi lần uống hai thìa cà phê với nước đun sôi để ấm. Bài thuốc này có tác dụng trừ đờm, chỉ khái, dùng chữa các chứng ho do đờm nhiệt, ho kéo dài lâu ngày.

- Dùng lê giã lấy nước. Ngậm nước này trong họng, ngày nhiều lần sẽ khỏi mất tiếng.

* Quả quất: Quả quất chín 10g, hoa hồng bạch 10g, hạt chanh 10g, rửa sạch, cho vào bát cùng với một ít mật ong hay đường phèn, đem hấp cơm 20 phút, lấy ra nghiền nát, chắt lấy nước để uống. Chữa ho gió, ho khan.

- Quất 10 quả, gừng tươi 6g, thiên trúc hoàng 6g. Sắc lấy nước uống ngày một lần. Chữa ho gà.

- Dùng quả quất với củ cải ép lấy nước uống. Chữa ho do phế nhiệt.

- Quất 2 quả (bỏ vỏ, hạt, vách múi), bột ngó sen một ít, đường 100g, một ít hoa quế, nấu chè ăn. Chữa ho, mất ngủ.

* Lá bạc hà tươi 50g vắt nước uống hàng ngày chữa ho có đờm.

Lương y Vũ Quốc Trung (SKĐS)