Đây là chuyến thăm Hoa Kỳ đầu tiên của Thủ tướng Phan Văn Khải và cũng là chuyến thăm của người đứng đầu Chính phủ VN đầu tiên sau khi kết thúc chiến tranh năm 1975.

Cái bắt tay lịch sử giữa hai nhà lãnh đạo, đánh dấu sự phát triển mới trong quan hệ song phương sau 10 năm bình thường hoá.

2005 cũng là năm kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ hai nước. Trong 10 năm, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã có những phát triển quan trọng trên nhiều lĩnh vực, tạo cơ sở để tiến tới xây dựng một quan hệ ổn định, vững chắc và lâu dài giữa hai nước.

Quan hệ chính trị - ngoại giao giữa hai nước được tăng cường. Hai bên tiến hành nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi đoàn ở các cấp, giữa các cơ quan chính quyền và quốc hội hai nước; giữa các bộ, ngành, các giới và địa phương, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau.

Vào ngày 21/6/2005, Thủ tướng Phan Văn Khải và Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush có cuộc hội đàm rất thành công. Hai nhà lãnh đạo đã vượt qua những trở ngại về sự khác biệt văn hóa, những vấn đề hậu quả chiến tranh, cũng như cách tiếp cận không giống nhau đối với một số vấn đề nhạy cảm.

Cuộc hội đàm (40 phút) kéo dài hơn dự kiến 15 phút. Tổng thống Bush với thái độ hòa giải, đánh giá cao thành tựu đổi mới của Việt Nam. Việc người đứng đầu Hoa Kỳ thừa nhận những tiến bộ về tôn giáo, nhân quyền tại Việt Nam thời gian qua, khẳng định ủng hộ mạnh mẽ Việt Nam gia nhập WTO, nhận lời sang thăm Việt Nam vào năm 2006 là điều cách đó 10 năm không ai nghĩ tới. 

Sau cuộc gặp trong phòng Bầu dục, ông Bush hướng dẫn Thủ tướng Phan Văn Khải và đoàn đại biểu Việt Nam thăm Vườn Hồng, Nhà Trắng. Ảnh: Website Nhà Trắng.

Đáp lại, thủ tướng Việt Nam coi chuyến thăm là minh chứng của việc mối quan hệ Việt - Hoa Kỳ đã thực sự bước vào giai đoạn phát triển mới. Theo Thủ tướng Phan Văn Khải, hiện vẫn tồn tại những khác biệt giữa hai nước về điều kiện, lịch sử và văn hóa nhưng hai bên thống nhất sẽ thông qua đối thoại mang tính xây dựng và dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau để giảm thiểu những khác biệt đó, thắt chặt quan hệ song phương.

Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo diễn ra với tinh thần đúng như lời Thượng nghị sĩ John McCain nhấn mạnh: “Sự hiện diện của ngài Thủ tướng tại Washington chứng tỏ những nước từng ở 2 chiến tuyến có thể trở thành đối tác bạn bè”.

Chuyến thăm lịch sử đến Hoa Kỳ sau 30 năm kết thúc chiến tranh của Thủ tướng Phan Văn Khải đã gửi hai thông điệp quan trọng đến Chính phủ Hoa Kỳ và cộng đồng người Việt đang sinh sống tại Hoa Kỳ. Thông điệp thứ nhất, Thủ tướng khẳng định quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đang không ngừng phát triển theo tinh thần hướng về tương lai và đã thu được thành công bước đầu rất đáng phấn khởi.

Thứ hai, Thủ tướng khẳng định Nhà nước Việt Nam luôn coi đồng bào sinh sống ở nước ngoài nói chung và tại Hoa Kỳ nói riêng là một bộ phận không thể tách rời của dân tộc Việt Nam.

Tổng thống Mỹ George W. Bush bắt tay Thủ tướng Phan Văn Khải khi ông rời Nhà Trắng. Ảnh: Website Nhà Trắng.

Trả lời phỏng vấn của Washington Post trước khi lên đường thăm chính thức Hoa Kỳ, Thủ tướng Phan Văn Khải nhấn mạnh: "Vẫn còn một nhóm nhỏ những người vẫn có quan điểm định kiến, lạc hậu về Việt Nam. Chúng tôi muốn thông qua tờ báo của các ông chuyển thông điệp đến cộng đồng người Việt Nam tại Hoa Kỳ, những người yêu nước sống ở nước ngoài, rằng họ là một phần không thể thiếu và là nguồn lực quan trọng với đất nước. Chính sách nhất quán của chúng tôi là tăng cường đoàn kết dân tộc, đạt mục tiêu quốc gia độc lập - dân chủ và văn minh".

Trong chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Phan Văn Khải năm 2005, quan hệ hợp tác giữa Việt-Hoa Kỳ còn mở rộng sang cả lĩnh vực an ninh, quốc phòng - một trang mới trong lịch sử hai nước.

Ngay sau cuộc hội đàm, Nhà Trắng đã phát đi thông cáo chung Việt Nam - Hoa Kỳ nhấn mạnh, Tổng thống Hoa Kỳ và Thủ tướng Việt Nam khẳng định mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, phát triển quan hệ thương mại và kinh tế, chia sẻ những lợi ích hoà bình khu vực, thịnh vượng và an ninh tại khu vực Đông Nam Á và châu Á - TBD. Đồng thời, tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực cả hai bên đều quan tâm.

Cả hai nhà lãnh đạo đều khẳng định ý định tiếp tục đối thoại về những vấn đề vẫn còn tồn tại nhiều bất đồng. Tổng thống Hoa Kỳ và Thủ tướng Việt Nam đã nhấn mạnh lợi ích chung của hai nước trong việc đẩy mạnh hợp tác song phương trên cơ sở quan hệ đối tác lâu dài và bền vững.

Chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Phan Văn Khải thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận quốc tế. Nhiều tờ báo, hãng tin lớn trên thế giới đã đưa tin đậm nét và có nhiều bài viết xung quanh nội dung của chuyến thăm này.

Sau chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phan Văn Khải, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thăm Hoa Kỳ vào năm 2008 và gần đây nhất là chuyến thăm tháng 5/2017 của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Nguồn vietnamnet