Một góc khu chợ xã Hoà Hiệp.

Tháng 8.2019, Báo Tây Ninh có bài “Chợ Hoà Hiệp cũ (Tân Biên): Có hay không chuyện đất công biến thành đất tư” và bài “Năm 2020, sẽ thanh tra “dự án” chợ Hoà Hiệp cũ”, đề cập đến những bức xúc, thắc mắc của nhiều hộ dân sinh sống tại khu vực đất chợ về việc cấp giấy chứng nhận QSDÐ.

Cụ thể, trong cùng một khu đất chợ nhưng có người được cấp “sổ đỏ”, người thì đi đăng ký kê khai nhưng không được giải quyết. Ðáng nói, phần lớn các trường hợp được giải quyết cấp đất đều là gia đình hoặc người thân của một số cán bộ đang làm việc tại xã vào thời điểm đó.

Sau khi báo đăng, ngày 11.5.2020, UBND huyện Tân Biên ban hành Quyết định số 1807 về việc thanh tra công tác quản lý và sử dụng đất tại khu vực chợ xã Hoà Hiệp (chợ cũ, ấp Hoà Bình), đồng thời phê duyệt Kế hoạch thực hiện thanh tra.

Ðoàn thanh tra của huyện đã tổ chức thanh tra tại UBND xã Hoà Hiệp từ ngày 13.5.2020 đến 23.6.2020. Ngày 27.10.2020, UBND huyện có kết luận thanh tra. UBND xã Hoà Hiệp lập biên bản niêm yết công khai kết luận này tại trụ sở xã để người dân được biết, nội dung như sau:

Ðất khu vực chợ có nguồn gốc là đất công, do UBND xã quản lý. Trước đây, khoảng từ năm 1973 đến sau chiến tranh biên giới Tây Nam, trụ sở UBND xã Hoà Hiệp đóng tại khu đất trên. Khoảng năm 1983, trụ sở UBND xã dời về vị trí như hiện nay. Sau đó, khu đất dần hình thành chợ, đến năm 1987 thì nhà lồng chợ được xây cất lên. Về kết quả kiểm tra hiện trạng, tổng diện tích đất khu vực chợ là 5.592m², thuộc tờ bản đồ số 33, gồm 33 thửa.

Trong đó có 29 hộ gia đình cá nhân đang sử dụng (4 hộ có 2 thửa). Trong số này, có 15 thửa (13 hộ) đã được cấp giấy chứng nhận QSDÐ với diện tích 1.761m²; 18 thửa (16 hộ) chưa được cấp giấy chứng nhận QSDÐ với diện tích là 1.650,7m²; UBND xã đang quản lý là 2.181,1m². Về mặt cơ sở pháp lý, từ trước đến nay, Nhà nước xác định khu đất chợ xã Hoà Hiệp có diện tích khoảng 0,6 ha.

Ðối với chủ trương của xã Hoà Hiệp về việc san lấp mặt bằng, phân nền sang mặt bằng cho các hộ dân, qua làm việc với UBND xã, các cán bộ nguyên là lãnh đạo UBND xã thời kỳ 1988-1995 cho biết, khoảng năm 1993-1994, tập thể Ðảng uỷ, UBND xã thời điểm này do ông Huỳnh Minh Hoàng làm Bí thư, ông Trần Thanh Xuân làm Chủ tịch UBND có chủ trương chung là đổ đất san lấp mặt bằng chợ. Sau đó, phân nền sang mặt bằng khu vực chợ cho các hộ có nhu cầu kinh doanh. Chủ trương được thông qua cuộc họp nhưng không có biên bản họp, không xin ý kiến của cấp trên.

Theo chủ trương vừa nêu, xã phân mỗi nền đất với chiều ngang khoảng từ 4-4,5m, dài khoảng 4m, giá mỗi nền khoảng từ 2 đến 6 chỉ vàng. Chủ trương đề ra là thu bao nhiêu thì thanh toán tiền cho đơn vị thi công san lấp mặt bằng bấy nhiêu.

UBND xã giao ông Tạ Minh Tòng- Phó Chủ tịch UBND xã vào thời điểm đó phụ trách việc phân lô; ông Huỳnh Văn Thới- kế toán và ông Ðặng Văn Sang- thủ quỹ của xã phụ trách việc thu vàng. Ông Thới là người trực tiếp thu vàng.

Hiện nay, ông Thới đang bệnh nặng (tai biến nằm tại chỗ không nói chuyện được) nên không xác minh được. Tổng số vàng thu được không nộp vào ngân sách mà tập trung chi trả tiền sang lấp mặt bằng chợ cho nhà thầu nhưng không có chứng từ chứng minh.

Kết luận thanh tra của UBND huyện còn nêu rõ, những sai phạm về việc cấp giấy chứng nhận QSDÐ cho các hộ gia đình tại khu đất chợ (trong giai đoạn khoảng từ năm 1995 đến năm 2017) gây thất thoát không nhỏ số tiền sử dụng đất phải thu tại thời điểm cấp giấy.

Theo đó, kết luận đã nêu rõ về nguồn gốc sử dụng đất, cơ sở hồ sơ, cán bộ và cơ quan chịu trách nhiệm trong việc cấp các giấy chứng nhận QSDÐ. Ngoài ra, kết luận thanh tra còn đề cập đến các hộ chưa được cấp QSDÐ. Ða số các hộ này đều thừa nhận đất đang sử dụng có nguồn gốc là đất chợ do xã quản lý, người dân mua lại đất của UBND xã giai đoạn năm 1993 -1994.

Trong đó, chỉ có 5 hộ cung cấp được biên nhận (bản phô tô) sang đất của UBND xã, còn lại không cung cấp được do thời gian lâu nên bị thất lạc... Nguyện vọng của các hộ dân này là được cấp giấy chứng nhận QSDÐ và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định.

Kết luận thanh tra xác định, có tất cả 15/15 hồ sơ cấp mới giấy chứng nhận QSDÐ do UBND xã Hoà Hiệp xác nhận nguồn gốc là khai phá. Tuy nhiên, UBND xã đã không thẩm tra, xác minh về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, chưa xác định thời điểm xây dựng các công trình trên đất, sự phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Hội đồng Ðăng ký đất đai của xã chỉ họp cho ý kiến về tình trạng đất có tranh chấp hay không mà không xác định về nguồn gốc đất.

Văn phòng Ðăng ký quyền sử dụng đất (nay là Văn phòng Ðăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh - chi nhánh Tân Biên) chưa kiểm tra kỹ hồ sơ về điều kiện cấp giấy, nghĩa vụ tài chính liên quan, cố ý làm sai lệch nội dung hồ sơ. Phòng Tài nguyên và Môi trường chưa kiểm tra kỹ hồ sơ để trình UBND huyện xem xét cấp giấy.

Tại thời điểm cấp giấy chứng nhận QSDÐ, có 14/15 thửa đất đều nằm trong quy hoạch đất chợ do UBND xã quản lý là sai quy định theo Ðiều 50 Luật Ðất đai năm 2003 và Ðiều 101 Luật Ðất đai năm 2013... Qua làm việc với những cá nhân liên quan đến các sai phạm, đa số đều thừa nhận sai sót, thiếu kiểm tra xác minh lại nguồn gốc đất và sự phù hợp với quy hoạch trong quá trình tham mưu ký xét cấp giấy không đúng quy định cho các hộ trong khu vực đất chợ xã Hoà Hiệp.

Từ kết quả thanh tra, Chủ tịch UBND huyện Tân Biên kết luận về thiếu sót và sai phạm: Khu vực đất chợ xã Hoà Hiệp có diện tích 5.592m² theo hiện trạng (quy hoạch là 6.162m²), thuộc tờ bản đồ số 33. Ðất có nguồn gốc là đất công cộng do Nhà nước quản lý, được quy hoạch là đất chợ từ năm 1998 đến nay.

Trải qua nhiều thời kỳ, lãnh đạo của xã đã quản lý đất chợ không chặt chẽ, UBND xã Hoà Hiệp thực hiện thủ tục cấp mới giấy chứng nhận QSDÐ cho 15/15 hồ sơ tại khu vực chợ xã. Ðất có nguồn gốc là đất công cộng do Nhà nước quản lý, trong quá trình cấp giấy có làm sai lệch hồ sơ địa chính, vi phạm pháp luật về đất đai.

Chủ tịch UBND huyện còn kết luận về các hành vi vi phạm của tổ chức, cá nhân có liên quan. Kết luận có nêu tên, chức vụ, những việc làm cụ thể đối với các cá nhân, tổ chức trong giai đoạn để xảy ra sai phạm. Trong đó, bao gồm các tổ chức như UBND xã Hoà Hiệp; Văn phòng Ðăng ký quyền sử dụng đất; Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tân Biên.

Kết luận thanh tra kiến nghị, xem xét thu hồi 11 giấy chứng nhận QSDÐ do cấp không đúng nguồn gốc sử dụng đất, không đủ điều kiện được cấp giấy; xem xét không thu hồi 4 giấy chứng nhận QSDÐ không đủ điều kiện cấp giấy nhưng đã thực hiện xong thủ tục chuyển QSDÐ.

Do các hộ đã sử dụng đất ổn định từ trước đến nay, để tránh xáo trộn cuộc sống của các hộ đang sử dụng đất chợ, đề nghị UBND huyện chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND xã Hoà Hiệp tham mưu xây dựng phương án cấp giấy chứng nhận QSDÐ như hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất (theo hiện trạng) đúng theo quy định, áp dụng cho các hộ đang sử dụng đất khu vực chợ xã Hoà Hiệp. Ngoài ra, Kết luận thanh tra còn kiến nghị Ban Thường vụ Huyện uỷ xem xét, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể và cá nhân có liên quan đến sai phạm.

Kết luận thanh tra xác định, sai phạm trên gây thất thoát ngân sách Nhà nước hơn 230 triệu đồng (tiền thuế tạm tính, chưa tính giá trị đất thiệt hại) có dấu hiệu tội “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước”, “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”... nên chuyển sang Cơ quan điều tra - Công an huyện làm rõ, xử lý theo quy định pháp luật.

MINH QUỐC