Nằm trên bờ sông Lạc Hà ở vùng đồng bằng trung tâm, được vua Chu Công xây dựng vào thế kỷ 11 TCN, Lạc Dương là một trong 4 cố đô lớn, đồng thời, là một cái nôi văn minh của Trung Hoa. Mảnh đất này từng là kinh đô của 15 triều đại phong kiến Trung Quốc. Có thể thấy rằng trong vòng 16 thế kỷ, Lạc Dương đã đóng vai trò một trung tâm kinh tế, xã hội, văn hoá và tôn giáo quan trọng trong lịch sử Trung Quốc.

Nói đến Lạc Dương, không thể bỏ qua vai trò cái nôi Phật giáo Trung Hoa.

Ngược dòng lịch sử, Phật giáo được lan truyền tới Trung Quốc trong thời Hán - Ngụy và từ đó, nghệ thuật kiến trúc Phật giáo Trung Quốc có nội dung và cách thể hiện mới qua hai hình thức: tự viện (chùa chiền) và thạch quật (hang đá). Cả hai cách thể hiện đặc trưng ấy, du khách ngày nay đều có thể chứng kiến tại Lạc Dương, ở dạng nguyên vẹn và cổ kính nhất. Đó là Bạch Mã Tự và Long Môn Động, hai di tích lịch sử văn hoá và tôn giáo có ý nghĩa lớn lao của thành phố này.

Ngày nay, du khách đến thăm Bạch Mã Tự, sẽ đi qua một dãy phố kiến trúc cổ kính, hai bên đường san sát cửa hiệu bán tượng Phật, hương nhang, tranh ảnh và sách vở về Phật giáo, với những tiếng rao dài và bầu không khí đậm vẻ trang nghiêm. Trước cổng Tam Quan (nằm trên trục Nam - Bắc) của ngôi chùa, là một sân rộng, có những hồ sen nuôi cá vàng. 

Nếu như Bạch Mã Tự là điển hình của kiến trúc chùa chiền Phật giáo Trung Quốc thì Long Môn Động, hay Long Môn Thạch Quật (hang đá Long Môn) - cách Lạc Dương 12 cây số về phía Nam - lại là hình mẫu của các công trình trạm trổ, điêu khắc tượng Phật trong vách núi đá. Cùng Mạc Cao (ở Cam Túc) và Vân Cương (Sơn Tây), hang đá Long Môn là một trong 3 địa điểm điêu khắc cổ đại nổi tiếng nhất ở Trung Quốc, đã được xếp hạng di sản văn hoá thế giới tháng 11.2000.

Võ Tắc Thiên (625-705), vị nữ hoàng đế duy nhất của Trung Quốc, lập ra triều đại riêng (nhà Chu) và cai trị dưới tên Tắc Thiên Thuận Thánh Hoàng Hậu trong vòng 15 năm (690-705). Xảo quyệt và tàn bạo, nhưng lại là một Phật tử sùng kính, người ta cho rằng pho tượng Đại Phật Lư Xá Na (Vairocana) đã được mô phỏng theo gương mặt của bà. 

Không chỉ nổi tiếng với bề dày lịch sử và tín ngưỡng, Lạc Dương còn được biết đến như trung tâm nuôi trồng gần 200 loài mẫu đơn đẹp nhất của Trung Quốc, với hàng loạt triển lãm hoa mẫu đơn - mang tên "Lạc Dương mẫu đơn hội" - tổ chức thường niên ở đây. 

Trong lịch sử Trung Quốc, mẫu đơn được sử dụng từ rất lâu đời trong văn hoá trang trí và là một trong các biểu trưng quốc gia. Cho đến nay, đã nhiều lần mẫu đơn được đề nghị làm quốc hoa của Đại Lục. Việc trồng mẫu đơn rất phổ biến từ thời Tùy Đường và lên đến đỉnh cao thời Tống ở Lạc Dương, mảnh đất từ đó được coi là "thiên hạ vô địch" về loài hoa này.

Một ngày đầu hạ nào đó, du khách có dịp đặt chân đến Lạc Dương thành, đắm chìm trong bầu không khí của những thể kỷ đã trôi qua và trong sắc hoa mẫu đơn rực rỡ, hẳn sẽ không thất vọng với những gì được thấy ở kinh đô của 15 triều đại phong kiến Trung Hoa này...

T.T (st)