Mới đây lãnh đạo tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei cảnh báo, Tehran sẽ san bằng thành phố Tel Aviv và Haifa của Israel, nếu chính quyền Do Thái tấn công các cơ sở hạt nhân của nước này. Tuyên bố cứng rắn của ông Ali Khamenei được đưa ra ngay sau chuyến thăm Israel của Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Gần đây, Israel liên tục bày tỏ thái độ không mấy hy vọng vào việc các cường quốc tiếp tục duy trì các cuộc đàm phán, nhằm buộc Iran từ bỏ chương trình làm giàu uranium mà Mỹ và phương Tây nghi ngờ dùng để sản xuất vũ khí hạt nhân. Chính quyền Tel Aviv nhiều lần thẳng thừng tuyên bố sẽ tấn công phủ đầu Iran.

Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei. Ảnh: EPA

Trong chuyến thăm Israel hôm 21.3, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng thừa nhận những mối quan ngại của Israel về chương trình hạt nhân của Iran là có thật. Ông tuyên bố, Washington sẽ làm mọi cách để ngăn chặn chính quyền Tehran có vũ khí hạt nhân. Nhưng ông Obama cho rằng, vẫn còn nhiều thời gian cho giải pháp ngoại giao. Hiện tại, nhóm P5+1 (gồm 5 nước uỷ viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc là Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) cùng với Iran đang tiến hành các cuộc thảo luận cấp chuyên viên để nối lại các cuộc đàm phán sau 10 tháng bị gián đoạn. Nhiều khả năng, các cuộc đàm phán sẽ được nối lại vào đầu tháng 4 tới tại Almaty, Kazakhstan vì trong thời điểm này, một cuộc chiến tranh mới tại Trung Đông có thể đẩy giá dầu tăng cao, tác động rất lớn đến nền kinh tế thế giới vốn chưa hồi phục hoàn toàn sau các cuộc khủng hoảng.

Tuy nhiên, nguy cơ xảy ra xung đột giữa Israel với Iran hoặc Mỹ với Iran vẫn khá cao, đặc biệt là khi có nhiều nguồn tin cho biết, kế hoạch tấn công Iran đang để trên bàn của ông Obama. Một cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran là điều khả dĩ khi có tin cho rằng, Tehran đã lắp đặt các máy ly tâm thế hệ mới, chiết xuất thành công uranium tỷ lệ 20%- một bước tiến lớn trong quá trình chiết xuất nguyên liệu chế tạo bom nguyên tử.

 Phát biểu trên Đài Truyền hình quốc gia, Đại giáo chủ Ali Khamenei nhấn mạnh: “Chúng tôi đã nói với các ngài (Mỹ, Israel) vô số lần rồi, chương trình hạt nhân của Iran không nhằm mục đích sản xuất bom nguyên tử”. Ông Ali Khamenei cũng không mấy lạc quan về những cuộc đàm phán giữa P5+1 và Iran vì theo ông, xưa nay không bao giờ họ (Mỹ) có ý định “ngồi xuống bàn bạc để tìm kiếm một giải pháp hợp lý”. “Điều mà họ muốn là hãy ngồi xuống nói chuyện cho đến khi nào Iran phải chấp nhận quan điểm của họ”– lãnh đạo tối cao Iran nói. Tuy nhiên, ông Ali Khamenei cũng nói rằng, dù không mấy tin tưởng nhưng ông không phản đối.

Trong cuộc họp với Iran hồi đầu tuần tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, các chuyên viên nhóm P5+1 đã đưa ra nội dung chi tiết và lộ trình đàm phán Almaty. Theo một số nguồn tin, nhóm P5+1 yêu cầu Iran tạm ngừng hoạt động làm giàu urani 20%, thay cho yêu cầu chấm dứt hoàn toàn như trước đây. Iran cũng phải ngừng hoạt động tại cơ sở hạt nhân Fordow để đổi lại là việc giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Giới phân tích nhận định, trong cuộc đàm phán Almaty vào đầu tháng 4 tới, Iran ở thế thuận lợi vì Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) vừa thừa nhận chương trình hạt nhân của nước này chỉ vì mục đích hoà bình. Mặt khác, các biện pháp cấm vận liên quan đến ngành khai thác dầu mỏ của nước này đang ngày càng suy yếu khi Iran hợp tác với Pakistan khởi công xây dựng “đường ống dẫn khí đốt hoà bình” hôm 11.3, trị giá 7,5 tỷ đôla. Ước tính, khi hoàn thành, Iran sẽ cung cấp khoảng 21,5 triệu m³ khí đốt cho Pakistan mỗi ngày.

TRINH DƯƠNG

(Tổng hợp)