Cuối năm 2010, Trần Anh Tuấn được điều động về nhận nhiệm vụ tại Đội K71. Đến tháng 7.2015, anh được cấp trên tin tưởng giao cương vị mới là Phân đội trưởng Đội K71. Hơn 9 năm trôi qua, anh gắn liền với công tác tìm kiếm, cất bốc, hồi hương liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất nước Campuchia.

Kể về thời gian dài gắn bó với nhiệm vụ mới, đại uý Trần Anh Tuấn nhớ lại, thời gian đầu, khi đưa bộ đội vào trong dân thực hiện nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, anh gặp phải rất nhiều khó khăn về ngôn ngữ giao tiếp, địa hình, thời tiết và phong tục tập quán của nước bạn.

Để khắc phục anh nhờ đồng đội tìm sách dạy tiếng Khmer rồi tự học, mỗi ngày học 2 đến 3 từ, từ nào khó phát âm thì anh học từ đồng chí, đồng đội, rồi chủ động đi tìm hiểu địa bàn, lên kế hoạch công việc cụ thể.

Hơn 19 năm qua, dấu chân của các chiến sĩ Đội K71 đi qua hơn 6 tỉnh, thành Campuchia. Mỗi đợt, anh cùng chỉ huy đội thực hiện tốt công tác khảo sát, nắm thông tin, tuyên truyền sâu rộng đến từng phum, soc, phối hợp với lực lượng của nước bạn, chính quyền địa phương và ban chỉ đạo để thu thập những nguồn tin, manh mối quan trọng có được từ người dân địa phương.

Do đặc thù làm việc trên đất nước bạn, thời tiết khắc nghiệt, bom đạn còn sót lại sau chiến tranh, phần lớn hoạt động tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đều bằng sức người, bởi vậy đại úy Trần Anh Tuấn luôn chủ động hướng dẫn các chiến sĩ cách phân biệt hài cốt bộ đội Việt Nam, cuốc đất sau cho nhanh, gọn, bền sức, không để sót và không chạm vào di thể liệt sĩ.

Với đại uý Trần Anh Tuấn, ngày nào chưa tìm được mộ các anh, các chú về an táng thì ngày đó anh vẫn còn ray rứt, áy náy.

Khó khăn, gian khổ nhất với những người lính Đội K71 không phải là sự thiếu thốn về nhân lực, vật lực mà đều các anh lo hơn cả theo năm tháng, địa hình, địa vật thay đổi, các di vật, hài cốt, dấu vết lịch sử mất dần đi và quan trọng không phải thông tin nào người dân hay người dẫn đường đưa tin đều là chính xác. Các nhân chứng phần lớn đã chết hoặc già, yếu, chỉ nghe con cháu kể lại nên thông tin về liệt sĩ ngày một ít, không còn chính xác.

Có những trường hợp chỉ có thông tin về một hài cốt nhưng phải mất 10 đến 15 năm tìm kiếm vẫn không có kết quả. Cũng có vị trí phân đội phải đào hàng chục lần, mất nhiều thời gian và công sức, khối lượng đất, đá lên đến hàng chục m³ mới phát hiện được những mẫu xương đã vụn, đen xạm và di vật của bộ đội ta, đại uý Tuấn nhớ lại.

Trăn trở của đại úy Trần Anh Tuấn là chưa trả được tên cho các liệt sĩ. Anh còn nhớ, năm 2015, phân đội quy tập 10 hài cốt được chôn tập thể tại phum Chhngar Kaeut, huyện Memot, tỉnh Kampong Cham, sau 12 lần nỗ lực tìm kiếm nhưng bộ đội lại không có manh mối hay bất kỳ thông tin nào của các liệt sĩ.

Anh chia sẻ, ngày nào chưa trả được tên cho các anh, các chú thì ngày đó anh và đồng đội vẫn ray rứt, áy náy vô cùng. Bởi các anh những người con của Tổ quốc, khi hy sinh chẳng để lại tên, tuổi, chẳng để lại địa chỉ nhưng các anh mãi sống trong trái tim của triệu triệu đồng bào. Chúng tôi sẽ cố gắng kiên trì hơn nữa để tìm kiếm và đưa các anh sớm trở về quê hương.

Với những thành tích đã đạt được, đại úy Trần Anh Tuấn đã góp phần vào thành tích chung của đội. Từ năm 2014 đến đợt 1 năm 2020, đơn vị đã tìm kiếm, quy tập được hàng ngàn hài cốt liệt sĩ, nhiều năm liền phân đội do anh phụ trách được Bộ Tư lệnh Quân khu 7, UBND tỉnh, Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh khen thưởng.

Cá nhân Trần Anh Tuấn đã vinh dự được các cấp khen thưởng với các hình thức như: Bộ Quốc phòng tặng bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác từ năm 2015 đến 2016 góp phần vào sự nghiệp xây dựng quân đội củng cố quốc phòng và bảo vệ Tổ Quốc; Bộ Tư lệnh Quân khu 7 ba lần tặng bằng khen; UBND tỉnh 5 lần tặng bằng khen đã có thành tích xuất sắc trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ...

Trên đất nước bạn Campuchia anh được Tiểu khu quân sự tỉnh Banteay Meanchey tặng bằng khen vì đã làm tốt công tác tuyên truyền, phối hợp, giữ vững tinh thần đoàn kết trong quá trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Với những người lính làm nhiệm vụ đặc biệt có ý nghĩa nhân văn cao cả ấy, khi vẫn còn liệt sĩ chưa được trở về với đất mẹ Việt Nam, họ vẫn lên đường đi tìm đồng đội.

Lê Quang