Trong chúng ta chắc ai cũng đã được nghe những âm điệu của nhạc cụ dân tộc như sáo trúc, đàn bầu, đàn tranh ... Những nhạc cụ này đi vào thế giới âm nhạc bằng những làn điệu du dương trầm bổng khiến cho người nghe cảm thấy sảng khoái sau một ngày lao động mệt nhọc. Song song với những nhạc cụ đó, đàn Tơ-rưng nước của sóc Bom Bo cũng một phần nào tạo nên những âm điệu vui vẻ trong các ngày hội của làng.

Đàn Tơ-rưng nước của Bom Bo thường tạo nên những khúc nhạc vui tai, hùng hồn trong các ngày hội hoặc thi tài của làng. Nhưng nếu cần, thì cây đàn Tơ-rưng nước cũng là một dụng cụ đuổi thú rừng phá rẫy rất lợi hại. Sở dĩ nó có cái tên Tơ-rưng nước là vì do nước trực tiếp đánh đàn chứ không cần con người. Nó được cấu tạo rất độc đáo. Toàn bộ cây đàn được làm bằng lóng tre lồ ô, nhưng phải lựa cây lồ ô nào thật già, chặt đem về ngâm trong nước khoảng mười ngày. Sau đó đem phơi khô, phơi khi nào toàn thân lồ ô có một màu vàng óng, xong đem vào tiện cái dài cái ngắn khớp móc rất khéo, cột với nhau bằng dây rừng. Làm xong, đầu cây đàn đem cột vào một hòn đá giữa suối, đuôi của đàn cũng cột vào một hòn đá, ngay chỗ nước suối đổ xuống mạnh. Tất cả các ống lồ ô dài ngắn nằm theo chiều nước chảy. Nước từ trên cao đổ xuống bồng cây đàn lên, các ống tre dài bị nước đánh kêu "um um". Nước tiếp tục đổ xuống gặp hòn đá phía dưới lại nhảy lên đập vào các ống tre ngắn tạo nên những âm thanh hay hơn tay người đánh. Nước đánh đàn Tơ-rưng như thế suốt ngày đêm để đuổi thú rừng phá rẫy.

Nếu đến Bom Bo vào những ngày lúa chín, hẳn các bạn sẽ ngạc nhiên, khi trên nương rẫy bao la vắng vẻ kia mà lại vang lên những âm điệu vui tai. Và các bạn sẽ chứng kiến các chú khỉ đã từng bẻ trộm bắp, phải co chân chạy thẳng vào rừng, hay những con heo rừng chuyên phá lúa phải cúp đuôi chạy vì tiếng đàn Tơ-rưng nước này.

Ngày xưa sóc Bom Bo đi vào lịch sử bằng những chiến công lẫy lừng. Ngày nay Bom Bo đi vào lòng những du khách bằng tiếng đàn Tơ-rưng nước độc đáo này.

K.D (st)