Công nghệ thông tin, mạng xã hội phát triển, việc tìm hiểu chính sách, pháp luật hiện nay vô cùng thuận tiện nhưng thực tế cho thấy, một tỷ lệ không nhỏ người dân hầu như không quan tâm, không tìm hiểu các quy định của pháp luật để bảo vệ quyền lợi của mình cũng như thực hiện nghĩa vụ công dân. Thực tế này được thể hiện rõ trong nội dung chất vấn (bằng văn bản) và trả lời của Sở Tư pháp tại kỳ họp thứ 14, HĐND tỉnh.

Bà Đào Thị Anh Tuyết- Phó trưởng Phòng Xây dựng và Phổ biến pháp luật thông tin, chia sẻ về kỹ năng tuyên truyền pháp luật miệng, nghiệp vụ hoà giải ở cơ sở. (Ảnh: Thiên Di)

 “Hiện nay, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật còn chưa cao, việc tuyên truyền còn mang tính hình thức, chưa sâu rộng. Qua theo dõi báo cáo kết quả xếp hạng và phân tích chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh năm 2023, trên địa bàn tỉnh đa số người dân chưa biết đến những văn bản pháp luật quan trọng như Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 và Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018.

Tỷ lệ người dân biết đến Luật Thực hiện dân chủ cơ sở năm 2023 của Tây Ninh chưa đạt tới 20%, tỷ lệ người trả lời biết đến kế hoạch sử dụng đất ở địa phương năm 2023 của Tây Ninh đạt khoảng 10%... Đề nghị ngành Tư pháp cho biết thực trạng, kết quả công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh thời gian qua, nhất là nâng cao nhận thức người dân khi giải phóng mặt bằng các dự án”- đại biểu chất vấn.

Kết quả đạt được

Lãnh đạo Sở Tư pháp nhìn nhận, xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) có vị trí, vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức pháp luật, ý thức chấp hành, tuân thủ pháp luật trong cán bộ và nhân dân, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, trong những năm qua, công tác PBGDPL luôn được các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện.

Là cơ quan thường trực của Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh, Sở Tư pháp tham mưu UBND tỉnh, Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị vào công tác PBHDPL.

Qua đó, nhận thức của các cấp, các ngành về vai trò, tầm quan trọng của công tác PBGDPL từng bước được nâng lên. 6 tháng đầu năm 2024, các cấp, ngành trên toàn tỉnh đã tổ chức 2.084 cuộc tuyên truyền pháp luật miệng cho 79.030 lượt người tham dự.

Thực hiện trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng 145 vụ cho 145 người thuộc diện được trợ giúp pháp lý miễn phí, tổ chức truyền thông công tác trợ giúp pháp lý kết hợp tư vấn pháp luật 10 đợt, cấp phát 2.400 tài liệu, tờ gấp pháp luật cho 479 lượt người tham dự, tư vấn pháp luật 21 vụ cho 21 người; tư vấn pháp luật tại trụ sở cơ quan cho 42 lượt người dân, biên soạn, in ấn và phát hành 21.958 tài liệu tuyên truyền pháp luật. Báo Tây Ninh, Đài Phát thanh và Truyền hình đăng, phát sóng nhiều tin, bài chuyên mục về pháp luật.

Bà Lê Thị Thu Trang- Chánh án Toà án nhân dân huyện Tân Biên giải đáp thắc mắc và tuyên truyền pháp luật cho đoàn viên, thanh niên huyện. (Ảnh: Ngọc Bích)

Chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL có chuyển biến tích cực. Nội dung, hình thức PBGDPL không ngừng đổi mới, với nhiều mô hình, cách làm hay, sáng tạo mang lại hiệu quả thiết thực. Ý thức tuân thủ, chấp hành, thượng tôn pháp luật của cán bộ và nhân dân nhìn chung đã có sự chuyển biến rõ nét. Kết quả công tác PBGDPL đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương, góp phần phát huy hiệu quả công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PBGDPL hiện nay vẫn còn gặp một số khó khăn, hạn chế. Việc tuyên truyền, PBGDPL vẫn chưa được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, chưa đi vào chiều sâu. Nhận thức pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế, trong đó có Luật Tiếp cận thông tin năm 2016, Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Luật Thực hiện dân chủ cơ sở năm 2023.

Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế nêu trên là do: có lúc, có nơi, cấp uỷ, chính quyền địa phương, lãnh đạo sở, ngành chưa quan tâm đúng mức đối với công tác PBGDP. Một số cơ quan, đơn vị chưa xác định rõ trách nhiệm, thiếu chủ động, tích cực trong công tác tuyên truyền PBGDPL, nhất là đối với những văn bản pháp luật thuộc lĩnh vực, ngành mình phụ trách.

Năng lực, kỹ năng của một bộ phận đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật trực tiếp làm công tác PBGDPL chưa đáp ứng yêu cầu. Mặt khác, một bộ phận người dân còn thiếu sự quan tâm, chưa chủ động trong việc tự tìm hiểu, nắm bắt quy định của pháp luật, nhất là những quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân.

Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL

Với vai trò là cơ quan thường trực của Hội đồng PHPBGDPL tỉnh, thời gian tới, Sở Tư pháp sẽ tiếp tục tham mưu Hội đồng tăng cường chỉ đạo các sở, ngành, địa phương phát huy hơn nữa vai trò chủ động, tích cực trong công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản, quy định pháp luật đến cán bộ, công chức và nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Sở Tư pháp tiếp tục nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức PBGDPL theo hướng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác PBGDPL. Tiếp tục củng cố, kiện toàn, quan tâm công tác bồi dưỡng nghiệp vụ nhằm nâng cao năng lực, kỹ năng cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, đồng thời tạo điều kiện, môi trường thuận lợi để đội ngũ này làm tốt nhiệm vụ được giao. Kiến nghị Uỷ ban MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức trong hệ thống mặt trận và các đoàn thể chủ động, tích cực phối hợp với chính quyền, các cơ quan chức năng thực hiện PBGDPL cho đoàn viên, hội viên.

Tuyên truyền pháp luật cho lực lượng công nhân. (Ảnh: Thiên Di)

Đối với công tác giải phóng mặt bằng triển khai các dự án, để nâng cao nhận thức của người dân đòi hỏi các cấp, ngành, địa phương cần có sự vào cuộc đồng bộ trong công tác tuyên truyền, phổ biến quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các cơ chế, chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư... để người dân hiểu và có sự đồng thuận khi triển khai các dự án.

Việt Đông