Hiển Lâm Các là một công trình
kiến trúc nằm trong quần thể di tích cố đô Huế được xây dựng vào năm 1821 và
hoàn thành vào năm 1822 thời vua Minh Mạng. Hiển Lâm Các nằm trong khu vực miếu
thờ trong hoàng thành Huế, cao 17m và là công trình kiến trúc cao nhất trong
Hoàng Thành. Đây được xem là đài kỷ niệm ghi nhớ công tích của các vua nhà
Nguyễn và các quan đại thần có công lớn của triều đại.
Hiển Lâm Các được kiến trúc
bằng gỗ cao tầng, xây dựng trên khối nền cao hình chữ nhật, lát gạch Bát Tràng,
xây bó bằng gạch vồ, vôi vữa và đắp nổi mảnh sành để trang trí. Từ dưới bước lên
mặt nền bằng hai hệ thống bậc cấp đá Thanh, ở trước và sau mỗi hệ thống có 9 cấp
bậc. Hai bên thành bậc cấp đắp hình rồng ở giữa là giới hạn lối đi giành riêng
cho vua.
Kiến trúc của Hiển Lâm các
được chia làm 3 phần rõ rệt chia làm 3 phần mái chính. Tầng 1 có tất cả 5 gian,
kiến trúc của tầng 1 được xem là sắc sảo với những bản điêu khắc đạt đến trình
độ điêu khắc tinh xảo. Tại các cột, kèo của tầng 1, các bản điêu khắc có in hình
rồng, hoa, lá có giá trị rất cao về mặt kiến trúc. Ở hàng cột 3 tính từ mặt
trước, dựng một dãy đố bản, giữa mỗi gian trổ một cửa vòm. Các hệ thống kèo,
liên ba, đố bản ở tầng này đều chạm nổi các mô típ hình rồng cách điệu hoá thành
dây leo lá cuốn. Trên cửa giữa treo tấm hoành phi lớn đề ba chữ "Hiển Lâm Các"
trên nền sơn màu lục, khung chạm 9 con rồng vờn mây sơn son thếp vàng.
Chiếc cầu thang nhỏ bằng gỗ
được bắc lên tầng 2 được xem là một tác phẩm giá trị nhất của Hiển Lâm Các. Tầng
2 được chia làm 3 gian và tầng 3 chỉ có 1 gian. Trên cùng của tầng 3 có đựng một
bình rượu màu vàng.
Kết cấu của kiến trúc Hiển Lâm
Các khá vững chãi một phần nhờ vào sức chống đỡ của 24 cột. Độc đáo của Hiển Lâm
Các nhất chính là công trình này được làm hoàn toàn bằng gỗ và có tất cả 12 mái,
4 cột chính chạy suốt chiếu cao của Hiển Lâm Các 13 m Diện tích mặt bằng Hiển
Lâm Các là 300 m².
Hiển Lâm Các là công trình đẹp
và độc đáo của khu vực Hoàng Thành. Nó là công trình được bảo quản tốt và được
trùng tu nhiều lần, lần mới nhất vào năm 2001 được xem là lần trùng tu hoàn
chỉnh nhất. Cụm từ Hiển Lâm Các, Thế Miếu và Cửu Đỉnh là 3 cụm từ mà mọi người
luôn nhắc liền nhau để cho thấy sự liên kết về mặt kiến trúc cũng như về công
dụng, chức năng của các công trình này và là một tổng thể không thể tách rời,
chính sự phối hợp với bố cục xung quanh cùng cảnh quan khiến cho giá trị của
Hiển Lâm Các rất quan trọng.
K.D (st)