Ngày hội Văn hoá dân gian “Từ văn hoá sông Vàm Cỏ Đông (Tây Ninh) đến văn hoá biển Việt Nam” được Đoàn phường Gia Bình kết hợp cùng Đoàn trường THPT Nguyễn Trãi (thị xã Trảng Bàng) tổ chức trong không khí hân hoan của mùa hè và tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam.

Ngày hội chính thức diễn ra vào ngày 22.6.2025 nhưng đã được khởi động từ ngày 21.6 bằng những chuyến điền dã giàu trải nghiệm. Hơn 50 đoàn viên, thanh niên cùng các đại biểu đã tham quan các địa danh ở Trảng Bàng như Nhà truyền thống Thị xã, Đền thờ ông Cả Đặng Văn Trước, người có công đào kênh Trảng Bàng, miếu Bà - Bến Ghe và đặc biệt là miếu Bà Thuỷ Long, nơi duy nhất tại Tây Ninh thờ Bà Thuỷ là vị chính thần, biểu tượng tâm linh bảo hộ người dân qua lại trên sông Vàm Cỏ Đông.

Không đơn thuần là du ngoạn, chuyến đi mở ra cho giới trẻ sự thấu hiểu về nguồn cội, về đời sống tâm linh của cư dân sông nước, về những dòng chảy ký ức gắn liền với phát triển nông thương, văn hoá và tín ngưỡng vùng đất này.

Trong dòng người tham dự, nhiều bạn trẻ lần đầu được khám phá chính quê hương mình qua một góc nhìn mới mẻ. Bạn P.N bộc bạch: “Đến thăm các địa danh mà tôi cứ ngỡ như đến một nơi khác. Nếu không có dịp này thì tôi cũng chưa biết quê mình lại tuyệt vời và đáng tự hào đến thế”.

Lời chia sẻ mộc mạc nhưng chân thành ấy cũng là cảm nhận chung của rất nhiều người trẻ được “chạm” vào giá trị truyền thống không bằng sách vở, mà bằng chính những hình ảnh, lễ nghi, vật dụng và trải nghiệm sống động giữa lòng không gian di sản.

Tại khuôn viên Nhà truyền thống thị xã Trảng Bàng, gần công viên 29.4, không khí diễn ra vô cùng sôi động và nhộn nhịp, rất nhiều người đến trải nghiệm các hoạt động văn hoá tạo nên bức tranh đầy màu sắc.

Không gian trưng bày được bố trí công phu và sống động với các hình ảnh văn hoá dân gian Nam Bộ, những bức ảnh về biển đảo quê hương, xen lẫn là những dụng cụ truyền thống như: tấm lưới, cây nôm, cái đục, ghe tàu nhỏ, cùng sách báo, tài liệu nghiên cứu về văn hoá địa phương được sắp xếp đẹp mắt.

Bên cạnh đó, du khách còn được thưởng thức các món ăn dân gian thơm ngon, đậm đà hương vị quê hương như tàu hủ non, bánh tráng trộn… Dưới bóng cây rợp mát, không gian ẩm thực càng trở nên thư thái và dễ chịu. Ngay bên cạnh, nổi bật là chiếc xe tăng đặt trước Nhà truyền thống, không chỉ là biểu tượng lịch sử mà còn như một điểm nhấn thị giác, nhắc nhở về truyền thống đấu tranh kiên cường của vùng đất này.

Không chỉ thu hút người dân địa phương và các bạn đoàn viên, không gian trưng bày còn đón tiếp cả du khách quốc tế. Nổi bật là hình ảnh ông Robert Turney, một du khách đến từ Anh, say sưa ngắm nhìn những bức ảnh về biển đảo Việt Nam. Ông chia sẻ: “Tôi cũng sống gần biển nên rất yêu biển. Khi đến đây, tôi thực sự ấn tượng với cách người Việt Nam lưu giữ và tôn vinh văn hoá biển đảo”.

Khi nghe một bạn trẻ giới thiệu về bộ ảnh do nhiếp ảnh gia Đỗ Thành Nhân thực hiện trong chuyến công tác ra quần đảo Trường Sa, ghi lại các đảo nổi, đảo chìm, đời sống sinh hoạt của những người dân, người lính giữa trùng khơi, ông Turney không giấu được xúc động: “Tôi rất cảm phục tinh thần kiên cường của người dân và người lính Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo. Đây là một tình yêu đất nước thực sự sâu sắc”.

Phần chính của ngày hội Văn hoá dân gian diễn ra tại sân khấu Nhà truyền thống thị xã Trảng Bàng với sự tham dự của lãnh đạo Đoàn Thanh niên, các nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ cùng đông đảo đoàn viên, thanh niên. Mở đầu là bản vọng cổ “Dòng sông quê em” qua giọng ca của nghệ sĩ Linh Thế và Ngọc Linh, dưới ngón đàn của các nghệ nhân Út Đội và Đoàn Văn Sang. Tiếp nối là ca khúc “Trường Sa - Khúc hát kiêu hùng” do chính tác giả, nhạc sĩ Huỳnh Oanh thể hiện. Những tiết mục nghệ thuật không chỉ lay động cảm xúc mà còn truyền tải mạnh mẽ thông điệp về tình yêu quê hương, biển đảo.

Phần đặc sắc nhất của Ngày hội chính là buổi toạ đàm “Từ văn hoá sông Vàm Cỏ Đông đến văn hoá biển Việt Nam” với sự góp mặt của nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Lợi, nhà thơ Trần Nhã My, nhiếp ảnh gia Đỗ Thành Nhân, hoạ sĩ Đặng Văn Thức và nhạc sĩ Huỳnh Oanh.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Lợi đã chia sẻ những phát hiện quý giá từ các chuyến điền dã, từ văn hoá đình miếu, tục cúng Bà Thuỷ Long đến nghi lễ tống ôn, một hình thức tín ngưỡng cầu an của cư dân sông nước Nam Bộ. Ông nhấn mạnh: “Tổ quốc là từng thôn xóm, ngõ ngách, cầu ao… là những gì gần gũi nhất trong đời sống thường ngày, từ đó mới nảy nở tinh thần yêu nước sâu sắc”.

Nhà thơ Trần Nhã My với bài thơ “Vùng đất mở hồn hoa” đã làm lắng đọng không khí hội trường. Tác phẩm là lời ngợi ca sự hoà quyện giữa hai miền đất Tây Ninh - Long An qua hình ảnh dòng sông Vàm Cỏ, biểu tượng cho sự gắn kết, bền bỉ và khát vọng phát triển. Chị cũng xúc động chia sẻ về chuyến đi Trường Sa: “Tôi không viết về Trường Sa như một vùng đất xa xôi, mà như một phần máu thịt rất gần, rất thân thuộc”.

Những hình ảnh và câu chuyện do nhiếp ảnh gia Đỗ Thành Nhân và hoạ sĩ Đặng Văn Thức kể lại khiến không ít người xúc động. Đặc biệt là khoảnh khắc nhiếp ảnh gia ghi lại hình ảnh em bé được người lính hải quân bế trên tay, hay hình ảnh cánh hạc giấy ướt mưa trong lễ tưởng niệm các liệt sĩ Gạc Ma, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng mỗi người.

Một điểm nhấn không thể thiếu trong Ngày hội là phần diễn xướng dân gian, khán giả được tận mắt chứng kiến các nghi thức cúng Bà Thuỷ Long và nghi lễ tống ôn… Những động tác nhịp nhàng, âm thanh linh thiêng của trống, kèn hoà quyện tạo nên bức tranh sống động về tín ngưỡng bản địa, nơi giao hoà giữa văn hoá sông nước và văn hoá biển cả.

Ngày hội có phần tổng kết và trao giải cuộc thi làm báo tường về biển, đảo Việt Nam dành cho đoàn viên, thanh niên. Hơn 30 đội dự thi đã gửi về những tác phẩm giàu cảm xúc, dù phần lớn các em chưa từng đặt chân đến Trường Sa.

Nhà thơ Trần Nhã My, đại diện Ban giám khảo cho biết: “Biển đảo tuy xa mà gần, luôn ở trong tim mỗi người Việt Nam. Dù chưa đến, nhưng qua tranh vẽ, dòng thơ, bố cục chặt chẽ, chúng tôi cảm nhận được tấm lòng hướng về Tổ quốc của các em một cách chân thành và sâu sắc”. Các giải thưởng được trao trong không khí trang trọng, cổ vũ tinh thần tìm hiểu và yêu nước trong giới trẻ.

Ngày hội Văn hoá dân gian không chỉ là một chương trình trải nghiệm đơn thuần, mà là cuộc hành trình kết nối giữa hiện tại và truyền thống, giữa đất liền và biển đảo, giữa con người với di sản văn hoá dân tộc. Từ dòng sông Vàm Cỏ Đông thân thuộc đến trùng khơi Trường Sa thiêng liêng, hình ảnh Tổ quốc được hiện lên sống động, gần gũi và đầy tự hào trong tâm hồn mỗi người tham dự, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Thanh Nhã