Văn hóa - Giải trí   Đất nước mến yêu

BAOTAYNINH.VN trên Google News

Hát “Dặn dâu” nét văn hoá đặc sắc của người Tày

Cập nhật ngày: 25/11/2010 - 09:36

Trong các bài hát quan làng của đám cưới dân tộc Tày, bài hát Sắng lùa (Dặn dâu) là bài hát đại diện của họ nhà gái, có thể là ông đưa, bà đưa hoặc là phù dâu hát, tùy theo khẩu khiếu của từng thành viên trong đoàn đưa đó.

Từ họ nhà gái, đoàn ông đưa, bà đưa, phù dâu, dì đưa theo ông quan làng về bên nhà trai để giao dâu. Cuộc lễ tổ của con dâu bên nhà trai, ông đưa phải hát các bài hát như chào mời xuân họ, mời cơm rượu, lễ tổ, giao dâu. Cho đến trưa hôm sau, lúc dâu, rể chuẩn bị lại mặt về bên nhà gái, ông đưa hát bài Dặn dâu để nhắc nhở cháu gái mình phải xứng đáng cháu hiền dâu thảo; từ đây là thành viên của nhà trai phải yêu nhau thương nhau, để nội, ngoại được vui mừng. Đồng thời cũng nhắn nhủ bên nhà trai phải sớm hôm bảo ban cháu, lúc giận đừng chửi bóng gió họ nhà gái không biết dạy dỗ.

Sau nhiều bài hát thì bài hát Dặn dâu là lời nhắn nhủ lúc chia tay. Cả nhà gái tuy đang cơm rượu cũng phải im lặng, bùi ngùi để nghe đại diện họ nhà gái hát. Lời hát như sau:

Trước kính tổ tiên cha mẹ

Sau kính thưa cùng xuân họ, người ơi!

Hỏi đám dưới không vừa

Dạm đám trên không hợp

Nhà người mới chèo thuyền đến bảo

Nhà người mới cưỡi ngựa tới nơi

Ở buồng trong cháu tôi im tiếng

Mẹ cháu ngồi giường giữa bảo rằng

Việc này khắp thiên hạ đất trời

Không ai nuôi con gái tới già

Còn bé là cha mẹ dạy nuôi

Lớn lên gả thành đôi nuôi miệng

Nhà người có trầu cau tới hỏi

Trầu têm mang nhiều gói tới nhà

Nhờ thầy xem sách

Xem được ngày đón dâu

Ông bà từ bên ấy có lời

Bên nhà gái tìm nơi sắm sửa

Con rể có lợn, gạo cưới xin

Cưới xin cả phép tắc

Con giờ con nhà người

Cháu giờ cháu xuân họ

Khách lên nhà trầu nước, ra mời

Làm cơm nước thết người xa đến

Thế mới phải con người hiểu biết

Ăn ở luôn giữ nếp thảo hiền

Cháu ơi! Hãy ở đây thong thả

Cha gọi là cháu dạ

Mẹ dạy bảo phải vâng

Mới thực người thành tâm đạo đức

Ở vững như ngọn núi sau nhà

Của có như nước sông, nước bể

Mãi yêu nhau hai họ vui mừng

Xuân họ cứ thong thả rượu vui

Từ biệt xin về nơi bên ấy

 

Khỏi chiềng mừa phụ mậu sơ sinh

Hợp đồng nội đông xuân ngoại quý họ cần nó

Sam bản tẩư bấu vừa

Khắm bản nưa bấu hợp

Lườn cần chắng chèo lừa mạ gạ

Lườn cần chắng khúy mạ mà sam

Noọng khỏi dú đâư thoá bấu khan

Mé noọng nằm giường chang chắng cạ

Việc nạy tằng thiên hạ bân đin

Bấu khấư liệng lục nhình tó ké

Nhằng đếch là pó mé liệng còi

Cải mà khá hắt đôi liệng pác

Lườn cần mì nhầu mác mà sam

Nhàu têm thêm háp còn lai hó

Cần có còi sư

Ngòi đẳy vằn piục lừ đại chà

Pú già chắng mà cạ thâng cằm

Tái tá dú bưởng lăng sẳm sửa

Lục khươi mì mu nựa cưới xin

Cưới xin tằng phép tắc

Lục là lục lườn cần

Lan là lan xuân họ

Khéc khẩn lườn chậư chọ chàu ngài

Khéc khẩn lườn nhàu nhá oóc mà

Chắng thúc là tu cần lụ chắc

Cin dú luôn hen nếp hẩư đây

Noọng ơi! Còi dú đây thông thá

Pó liệc là noọng dạ

Mé cạ là noọng vâng

Chắng là cần đạo tâm đắc ý

Còi dù mắn bặng phia dạ thủ mưu

Giàu mì như nặm pé hải

Lặc căn hẩư nội ngoại đẳy mừng

Xuân họ còi dú đây thong thả

Liềm mừng khỏi so tạ hồi quê.

Việc hát quan làng trong ngày cưới là một nét văn hoá tinh thần đặc sắc của người Tày cần được bảo tồn để giữ mãi giá trị những bản trường ca về tình yêu và hạnh phúc lứa đôi.

K.D (st)