Theo dõi Báo Tây Ninh trên
(BTNO) -
Trong các bài hát quan làng của đám cưới dân tộc Tày, bài hát Sắng lùa (Dặn dâu) là bài hát đại diện của họ nhà gái, có thể là ông đưa, bà đưa hoặc là phù dâu hát, tùy theo khẩu khiếu của từng thành viên trong đoàn đưa đó.

Trong các bài hát quan làng của đám cưới dân tộc Tày, bài hát Sắng lùa (Dặn dâu) là bài hát đại diện của họ nhà gái, có thể là ông đưa, bà đưa hoặc là phù dâu hát, tùy theo khẩu khiếu của từng thành viên trong đoàn đưa đó.
![]() |
Từ họ nhà gái, đoàn ông đưa, bà đưa, phù dâu, dì đưa theo ông quan làng về bên nhà trai để giao dâu. Cuộc lễ tổ của con dâu bên nhà trai, ông đưa phải hát các bài hát như chào mời xuân họ, mời cơm rượu, lễ tổ, giao dâu. Cho đến trưa hôm sau, lúc dâu, rể chuẩn bị lại mặt về bên nhà gái, ông đưa hát bài Dặn dâu để nhắc nhở cháu gái mình phải xứng đáng cháu hiền dâu thảo; từ đây là thành viên của nhà trai phải yêu nhau thương nhau, để nội, ngoại được vui mừng. Đồng thời cũng nhắn nhủ bên nhà trai phải sớm hôm bảo ban cháu, lúc giận đừng chửi bóng gió họ nhà gái không biết dạy dỗ.
Sau nhiều bài hát thì bài hát Dặn dâu là lời nhắn nhủ lúc chia tay. Cả nhà gái tuy đang cơm rượu cũng phải im lặng, bùi ngùi để nghe đại diện họ nhà gái hát. Lời hát như sau:
Trước kính tổ tiên cha mẹ
Sau kính thưa cùng xuân họ, người ơi!
Hỏi đám dưới không vừa
Dạm đám trên không hợp
Nhà người mới chèo thuyền đến bảo
Nhà người mới cưỡi ngựa tới nơi
Ở buồng trong cháu tôi im tiếng
Mẹ cháu ngồi giường giữa bảo rằng
Việc này khắp thiên hạ đất trời
Không ai nuôi con gái tới già
Còn bé là cha mẹ dạy nuôi
Lớn lên gả thành đôi nuôi miệng
Nhà người có trầu cau tới hỏi
Trầu têm mang nhiều gói tới nhà
Nhờ thầy xem sách
Xem được ngày đón dâu
Ông bà từ bên ấy có lời
Bên nhà gái tìm nơi sắm sửa
Con rể có lợn, gạo cưới xin
Cưới xin cả phép tắc
Con giờ con nhà người
Cháu giờ cháu xuân họ
Khách lên nhà trầu nước, ra mời
Làm cơm nước thết người xa đến
Thế mới phải con người hiểu biết
Ăn ở luôn giữ nếp thảo hiền
Cháu ơi! Hãy ở đây thong thả
Cha gọi là cháu dạ
Mẹ dạy bảo phải vâng
Mới thực người thành tâm đạo đức
Ở vững như ngọn núi sau nhà
Của có như nước sông, nước bể
Mãi yêu nhau hai họ vui mừng
Xuân họ cứ thong thả rượu vui
Từ biệt xin về nơi bên ấy
Khỏi chiềng mừa phụ mậu sơ sinh
Hợp đồng nội đông xuân ngoại quý họ cần nó
Sam bản tẩư bấu vừa
Khắm bản nưa bấu hợp
Lườn cần chắng chèo lừa mạ gạ
Lườn cần chắng khúy mạ mà sam
Noọng khỏi dú đâư thoá bấu khan
Mé noọng nằm giường chang chắng cạ
Việc nạy tằng thiên hạ bân đin
Bấu khấư liệng lục nhình tó ké
Nhằng đếch là pó mé liệng còi
Cải mà khá hắt đôi liệng pác
Lườn cần mì nhầu mác mà sam
Nhàu têm thêm háp còn lai hó
Cần có còi sư
Ngòi đẳy vằn piục lừ đại chà
Pú già chắng mà cạ thâng cằm
Tái tá dú bưởng lăng sẳm sửa
Lục khươi mì mu nựa cưới xin
Cưới xin tằng phép tắc
Lục là lục lườn cần
Lan là lan xuân họ
Khéc khẩn lườn chậư chọ chàu ngài
Khéc khẩn lườn nhàu nhá oóc mà
Chắng thúc là tu cần lụ chắc
Cin dú luôn hen nếp hẩư đây
Noọng ơi! Còi dú đây thông thá
Pó liệc là noọng dạ
Mé cạ là noọng vâng
Chắng là cần đạo tâm đắc ý
Còi dù mắn bặng phia dạ thủ mưu
Giàu mì như nặm pé hải
Lặc căn hẩư nội ngoại đẳy mừng
Xuân họ còi dú đây thong thả
Liềm mừng khỏi so tạ hồi quê.
Việc hát quan làng trong ngày cưới là một nét văn hoá tinh thần đặc sắc của người Tày cần được bảo tồn để giữ mãi giá trị những bản trường ca về tình yêu và hạnh phúc lứa đôi.
K.D (st)