Kịp thời giải quyết yêu cầu của dân

Toàn tỉnh có 3.675 hoà giải viên và 540 tổ hoà giải ở cơ sở. Năm 2024, các tổ hoà giải ở cơ sở thụ lý, đưa ra hoà giải 532 vụ tranh chấp; trong đó, hoà giải thành 497 vụ (chiếm 93,42%), hoà giải không thành, hướng dẫn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết 35 vụ (chiếm 6,58%). Trong năm, địa phương thường xuyên thực hiện việc kiểm tra công tác hoà giải ở cơ sở thông qua theo dõi tình hình hoạt động, kiểm tra việc ban hành văn bản, báo cáo, thông tin, phản ánh, sổ thống kê hoạt động hoà giải… kịp thời khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Các hoà giải viên thảo luận, trao đổi kinh nghiệm trong công tác hoà giải ở cơ sở

Đặc biệt, thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hoà giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030”, Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh tham mưu UBND tỉnh chọn các xã Long Thuận (huyện Bến Cầu), Hoà Hiệp (huyện Tân Biên) và Chà Là (huyện Dương Minh Châu) làm điểm chỉ đạo thực hiện đề án tại địa phương; phối hợp với Bộ Tư pháp chọn các xã Long Giang (huyện Bến Cầu) và Tân Hoà (huyện Tân Châu) làm điểm chỉ đạo thực hiện đề án trên phạm vi cả nước.

Ông Huỳnh Văn Pháp, Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Chà Là cho biết, để triển khai thực hiện đề án, địa phương tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng năng lực, trình độ của đội ngũ hoà giải viên ở cơ sở; củng cố, kiện toàn tổ hoà giải (xã hiện có 4 tổ hoà giải với 33 hoà giải viên). UBND xã cử công chức Tư pháp - Hộ tịch tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước về công tác hoà giải ở cơ sở; phối hợp Phòng Tư pháp huyện và Toà án nhân dân huyện tổ chức bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho 100% hoà giải viên ở cơ sở trên địa bàn xã.

Đồng thời, UBND xã phân công công chức Tư pháp - Hộ tịch trực tiếp tham gia hoà giải các vụ việc phức tạp, tranh chấp tài sản có giá trị lớn và các vi phạm pháp luật thuộc trường hợp được hoà giải ở cơ sở. Các vụ, việc hoà giải ở cơ sở được các tổ tiếp nhận, giải quyết theo đúng quy định pháp luật về hoà giải ở cơ sở.

Tổ hoà giải ấp Bình Linh (xã Chà Là) được kiện toàn với 11 thành viên, gồm trưởng ấp, Trưởng Ban công tác Mặt trận, các chi hội trưởng như: Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên… Trong năm, tổ đã tiếp nhận và hoà giải thành được 4/4 đơn, không có phát sinh vụ việc phức tạp, không hình thành “điểm nóng” về an ninh, trật tự.

Cán bộ hoà giải cơ sở

Ông Võ Thanh Hoà- Trưởng ấp, Tổ trưởng tổ hoà giải ấp Bình Linh chia sẻ, để thực hiện hiệu quả công tác hoà giải, hoà giải viên phải tìm hiểu nguyên nhân xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn, bản chất sự việc; phải sâu sát từng hộ dân, lắng nghe tâm tư, tình cảm của các bên đương sự với thái độ khách quan để đưa ra phương án giải quyết “hợp tình, hợp lý”, giữ vững tình làng, nghĩa xóm. “Kiên trì, không nóng vội, nhưng không thể kéo dài cũng là phương châm trong thực hiện công tác hoà giải ở cơ sở”- Tổ trưởng Tổ hoà giải ấp Bình Linh nói.

Bên cạnh đó, năm 2024, địa phương tiếp tục triển khai nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác hoà giải ở cơ sở như mô hình “Tổ hoà giải cơ sở điểm”, “Hoà giải gắn với cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới”, “Hoà giải lồng ghép tuyên truyền pháp luật”, “Hoà giải cơ sở kết hợp tư vấn pháp luật”, “Phòng Tư pháp phối hợp Hội Luật gia huyện nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác hoà giải ở cơ sở”, “Tổ hoà giải kiểu mẫu”; “Tổ hoà giải điển hình”, “Tổ hoà giải 5 tốt”, “Hoà giải điểm về an ninh trật tự”…

Tổ hoà giải ấp Tân Lâm (xã Tân Hà, huyện Tân Châu) được đánh giá cao trong thực hiện mô hình “Tổ hoà giải 5 tốt” ở địa phương. Hiện tổ có 8 hoà giải viên, bảo đảm đầy đủ thành phần theo quy định. Đặc biệt, tổ huy động được sự tham gia của công an xã, hội viên luật gia, những người đang và đã từng công tác trong lĩnh vực pháp luật.

Ông Đỗ Viết Thực- Trưởng ấp, hoà giải viên ấp Tân Lâm cho biết, để công tác hoà giải ở cơ sở phát huy hiệu quả, khi nhận đơn thì phải giải quyết kịp thời cho người dân; xuống địa bàn xác minh thông tin giữa các bên liên quan; họp tổ hoà giải nghiên cứu, thống nhất phương án trước khi hoà giải; thực hiện công tác hoà giải đúng, kịp thời. Ngoài ra, các hoà giải viên tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng trong công tác hoà giải; tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân hiểu để chấp hành cho đúng, vận động bà con gắn kết tình làng nghĩa xóm với nhau. Nhờ đó, trong năm, tổ đã tiếp nhận và hoà giải thành 2/2 vụ.

“Chuyên nghiệp hoá” đội ngũ hoà giải viên

Theo Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh, xác định tầm quan trọng của công tác hoà giải ở cơ sở, những năm qua, cấp uỷ, chính quyền và ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã quan tâm kiện toàn các tổ hoà giải, nâng cao chất lượng đội ngũ hoà giải viên. Trong đó, bảo đảm các tổ hoà giải có hoà giải viên là nữ; đối với vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số có hoà giải viên là người dân tộc thiểu số. Địa phương đẩy mạnh thu hút đội ngũ thẩm phán, kiểm sát viên, Công an, Bộ đội Biên phòng, báo cáo viên pháp luật, lực lượng bảo vệ ở cơ sở, những người có kiến thức pháp luật... tham gia hỗ trợ hoạt động hoà giải ở cơ sở.

Tuy nhiên, một vài địa phương chưa thu hút được đội ngũ thẩm phán tham gia hỗ trợ hoạt động hoà giải ở cơ sở; một số UBND cấp xã chưa quan tâm theo dõi, hướng dẫn công tác hoà giải ở cơ sở; hoà giải viên mới được công nhận còn lúng túng trong quá trình thực hiện hoạt động hoà giải.

Theo ông Huỳnh Văn Pháp, Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Chà Là, hằng năm, địa phương tổ chức củng cố, kiện toàn tổ hoà giải, bầu bổ sung, thay thế hoà giải viên ở cơ sở, bảo đảm các tổ hoà giải đủ số lượng, thành phần, tiêu chuẩn đáp ứng nhu cầu của công tác hoà giải ở cơ sở nhưng chỉ vận động được lực lượng Công an xã, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, hội viên Hội Luật gia xã tham gia tổ hoà giải các ấp.

“Địa phương sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác hoà giải ở cơ sở; tăng cường theo dõi, kiểm tra, phát hiện và đề xuất giải pháp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn thi hành Luật Hoà giải ở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành” - ông Huỳnh Văn Pháp nói.

Còn theo Tổ hoà giải Tân Lâm, hiện đội ngũ hoà giải viên còn thiếu phương pháp, kỹ năng và kiến thức pháp luật chuyên sâu về hoà giải nên đôi lúc còn lúng túng trong thực hiện theo quy trình về công tác hoà giải ở cơ sở. Mặt khác, các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ nhân dân, nhất là tranh chấp trong lĩnh vực đất đai ngày càng gia tăng, phức tạp, trong khi số lượng và trình độ của hoà giải viên còn hạn chế nên ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả công tác hoà giải. Ngoài ra, nguồn ngân sách Nhà nước ở cấp xã còn khó khăn nên việc bố trí kinh phí cho công tác hoà giải chưa nhiều; việc vận động, huy động nguồn kinh phí cho công tác hoà giải cũng còn khó khăn.

Để nâng cao hiệu quả công tác hoà giải ở cơ sở thời gian tới, Tổ hoà giải ấp Tân Lâm kiến nghị cần tăng cường sự phối hợp giữa chính quyền, các đoàn thể, tổ chức chính trị và lực lượng Công an ở cơ sở trong thực hiện các vụ việc hoà giải. Hoà giải viên, tổ hoà giải cần phải vận dụng linh hoạt kết hợp chặt chẽ giữa lý và tình để giải quyết sự việc thấu tình đạt lý. Ngành Tư pháp cần tăng cường bồi dưỡng kiến thức pháp luật và nghiệp vụ cho những người làm công tác hoà giải; hướng dẫn, kiểm tra đối với công tác hoà giải ở cơ sở.

Thiên Di