Trước việc Mỹ và phương Tây liên tục gia tăng các biện pháp trừng phạt, chính quyền Tehran đã ra lệnh cấm xuất khẩu 50 mặt hàng nhằm duy trì nguồn cung cấp nhu yếu phẩm cho người dân Iran. Trong số 50 loại hàng hoá bị cấm xuất khẩu có lúa mì, bột mì, đường, thịt bò, thịt cừu cũng như thép và nhôm.

Việc Iran quyết tâm theo đuổi chương trình hạt nhân đã đẩy nước này rơi vào tình cảnh khó khăn trước các biện pháp bao vây, cấm vận của Mỹ và phương Tây, đặc biệt là lệnh cấm nhập khẩu dầu mỏ từ Iran của Liên minh châu Âu (EU) chính thức có hiệu lực từ ngày 1.7.2012. Theo nhận định của Yuval Steinitz - Bộ trưởng Tài chính Israel, đến cuối năm nay, khoản thua lỗ doanh thu từ xuất khẩu dầu thô của Iran sẽ lên đến 45 – 50 tỷ USD.

Lệnh cấm vận gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc xuất khẩu dầu của Iran. Ảnh: alarabiya

Các biện pháp trừng phạt này ảnh hưởng khá sâu sắc đến nền kinh tế Iran, lượng ngoại tệ và nguồn thu ngân sách tụt giảm mạnh. Ngân hàng Trung ương Iran đang đứng trước nguy cơ không “bảo vệ” nổi giá trị đồng rial, cấm vận cũng làm cho việc nhập khẩu hàng hoá ngày càng khó khăn hơn. Trong khi Nhà nước áp đặt tỷ giá trao đổi 1 USD bằng 12.260 rial, ở thị trường chợ đen 1 USD đổi 32.000 rial.

Mặt dù lương thực, thực phẩm và các loại hàng hoá tiêu dùng không nằm trong danh sách cấm vận, tuy nhiên do các tài khoản của Iran hoàn toàn bị đóng băng trên hệ thống ngân hàng toàn cầu, việc thanh toán lòng vòng, quá phức tạp khiến nhiều đối tác buộc phải ngưng làm ăn với nước này. Đồng nội tệ mất giá, giá cả hàng hoá tăng vùn vụt.

Tuy nhiên, điều bất ngờ là hàng hoá xuất khẩu của Mỹ sang Iran vẫn tăng 30%, chủ yếu là mặt hàng ngũ cốc. 8 tháng đầu năm nay, doanh thu từ hoạt động xuất khẩu của Mỹ sang thị trường này đạt 199,5 triệu USD so với 150,8 triệu USD trong năm 2011. Những mặt hàng khác như sữa và thiết bị y tế xuất sang Iran vẫn có xu hướng gia tăng bất chấp lệnh cấm vận và rào cản thanh toán. Mặt khác, nhờ việc Iraq mở cửa biên giới đối với Iran nên đến nay, vẫn không có dấu hiệu cho thấy tình trạng khan hiếm hàng hoá ở Tehran và nhiều nơi khác.

Để đối phó với lệnh cấm vận, Iran đang tìm cách mở rộng thị trường xuất khẩu dầu để tìm kiếm nguồn ngoại tệ. Ngoài ra, Iran cũng có những hành động đáp trả như ngừng xuất khẩu dầu sang một loạt nước châu Âu gồm Anh, Pháp, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Đức… Trong buôn bán quốc tế, nước này khuyến khích sử dụng các phương thức thanh toán như hàng đổi hàng, thanh toán bằng đồng tiền nước thứ ba hay bằng vàng.

TRINH DƯƠNG

(Theo Reuters)