Những làng văn hóa du lịch, khách sạn, nhà nghỉ, chợ văn hóa, nét đặc sắc trong vốn văn hóa các dân tộc thiểu số… cùng với cảnh quan thiên nhiên, con người thân thiện là sức hút mạnh du khách đến với Bắc Hà.

Từ Quốc lộ 70 rẽ vào Tỉnh lộ 153, bắt gặp vùng đất cửa ngõ Bảo Nhai với phong cảnh hiền hòa, làng quê ven sông Chảy với những thôn xóm thấp thoáng sau rặng cây xanh, với ruộng đồng màu mỡ bốn mùa xanh lá. Đó là những thôn, bản người miền xuôi lên khai hoang định cư từ những năm 1960. Nhưng chỉ sau một thoáng, là gặp đèo dốc, suối ngàn, rừng cây và những vách đá trắng hùng vĩ, dốc Trung Đô vắt ngược lên cao. Đền Trung Đô nằm ở nơi tiếp giáp giữa núi và sông, lưng dựa vào núi đá cao ngất và hiểm trở, nhiều cây cổ thụ, mặt nhìn ra sông Chảy hướng về Nam. Cách đây vài năm, ngôi đền chỉ là di tích đổ nát, được dân làng dựng tạm bợ lên một túp nhà tranh, nhưng giờ đã được trùng tu thành ngôi đền khang trang, bề thế, đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân. Mặt khác, ngôi đền trở thành địa chỉ du lịch hấp dẫn du khách thập phương với tuyến du lịch Cốc Ly - sông Chảy - Đền Trung Đô - Bắc Hà. Dù đi đường bộ hay đường sông, đều có thể dễ dàng tới thăm ngôi đền, thắp nén nhang bái lạy công đức người xưa và tham quan làng người Tày với bản sắc văn hóa, phong tục tập quán được giữ gìn hầu như nguyên vẹn. Rất nhiều du khách nước ngoài tỏ ta thích thú khi được viếng thăm đền và làng Trung Đô.

Ngược dốc lên nữa, cổng trời bảng lảng trong sương mây. Những vạt mận hiện ra giữa màu xanh rừng sa mộc cùng những nương ngô. Vào mùa hoa mận, hầu như cả khu vực các xã quanh trung tâm thị trấn trắng ngời màu hoa mận tinh khiết. Có lẽ, Bắc Hà được biết đến đầu tiên với hoa mận trắng, với rượu ngô Bản Phố, với chợ phiên đậm đặc sắc màu, với dinh thự Hoàng A Tưởng, một công trình kiến trúc hỗn hợp Á - Âu từ năm 1921. Sau đó, cùng với sự khởi sắc của kinh tế - xã hội của tỉnh, sự quan tâm hoạch định du lịch Lào Cai thành mũi nhọn phát triển kinh tế, mọi người biết thêm một Bắc Hà có giải đua ngựa truyền thống, một phong tục đẹp của trai tráng vùng cao, đó là thi tài giữa các nài ngựa. Mỗi "chiến mã" đều là kết quả của sự dày công chăm nuôi, huấn luyện. Giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà, với sự sáng tạo tích cực của ngành văn hóa - thể thao & du lịch Lào Cai trong xây dựng điều lệ, quy chế, phần thưởng, quảng bá rộng rãi, tổ chức thi đấu… đã trở thành một sản phẩm du lịch thực sự hấp dẫn, có tiếng vang trong cả nước. Mùa giải năm 2011 vừa rồi, đã có hàng chục ngàn du khách trong và ngoài nước đến Bắc Hà bởi sự hấp dẫn của giải. Vậy là một sản phẩm mới của du lịch Bắc Hà nói riêng và Lào Cai nói chung đã được khẳng định thành công. Lễ hội Mận tam hoa Bắc Hà cũng vậy. Tuy mới được tổ chức vài năm nay, chưa thực sự trở thành sản phẩm du lịch, nhưng là một hoạt động văn hóa cộng đồng nổi bật, làm cho mỗi người dân Bắc Hà đều có nhận thức tốt hơn về du lịch cộng đồng. Lễ hội Đền Bắc Hà được tổ chức long trọng hàng năm với phần lễ rước tưng bừng quanh thị trấn, lễ bái bản đền trịnh trọng, trang nghiêm; phần hội với những trò chơi dân gian, thể thao dân tộc diễn ra hấp dẫn quanh khuôn viên ngôi đền, như chọi gà, kéo co… luôn thu hút khách du lịch văn hóa tâm linh và cả du khách nước ngoài ưa thích tìm hiểu, khám phá văn hóa dân gian Việt.

Chợ văn hóa cũng đóng góp trong bản đồ du lịch Bắc Hà một nét son. Có lẽ không ai đến Bắc Hà mà lại không tham quan chợ. Cùng với chức năng giao thương, trao đổi bán mua hàng hóa, chợ Bắc Hà còn giữ được bản sắc chợ vùng cao nói chung, là nơi giao lưu tâm tình, hẹn hò, kết bạn, thăm hỏi, chuyện trò. Phiên chợ nào cũng đậm đặc sắc màu thổ cẩm. Phụ nữ Mông hoa váy áo xúng xính, khăn đội đầu duyên dáng, vòng cổ, hoa tai leng keng tiếng bạc; phụ nữ Tày, Nùng, Phù Lá với gam màu xanh lá cây, xanh nõn chuối, tím biếc… làm thành bức tranh vô cùng sống động. Tuy náo nhiệt, nhưng chợ được phân khu hàng ăn, khu nông sản, khu sửa chữa nông cụ, khu gia súc, gia cầm… rất quy củ. Du khách nước ngoài thường rủ nhau tới khu bán gia súc, ngắm nghía và chụp ảnh những con trâu, ngựa béo mậm, to khỏe. Sau đó dạo một vòng chụp ảnh và rất có thể sà vào một hàng ăn nào đó, thưởng thức bát phở nóng do người chủ hàng tự tay tráng bánh phở, nguyên liệu gạo địa phương "Khẩu nậm xít" đặc biệt thơm ngon.

Sự khởi sắc du lịch của Bắc Hà còn có thể thấy được qua hệ thống khách sạn, nhà nghỉ mỗi ngày một tiện nghi, hiện đại. Nếu như trước đây chỉ có khách sạn Sao Mai chiếm ngôi vị độc tôn, thì nay đã có thêm hàng chục khách sạn được cấp hạng sao như: Hiền Hòa, Đăng Khoa và nhiều khách sạn, nhà nghỉ khác đủ năng lực phục vụ và đáp ứng nhu cầu ăn, nghỉ của du khách. Tại xã Na Hối và xã Tà Chải, người Tày bản địa rất nhạy bén trong làm kinh tế, vậy nên hưởng ứng rất kịp thời hoạt động du lịch cộng đồng. Nhiều "homestay" đã được mở để đón du khách tham quan, nghỉ ngơi, đắm mình trong không khí văn hóa dân gian của thôn, bản, nghe dân ca, xem múa cổ truyền, thưởng thức những món ẩm thực dân dã mà đặc sắc. Nhiều bản làng trên những triền núi cao với phong cảnh kỳ thú và những phong tục tập quán, lễ hội địa phương rất hấp dẫn, như những bản Mông, bản Tày ở Tả Van Chư, Hoàng Thu Phố, Bản Phố, Thải Giàng Phố, Lầu Thí Ngài, Bản Liền… cũng là kho tàng tiềm ẩn giá trị thiên nhiên và nhân văn trong hành trình khám phá Bắc Hà.

Du lịch Bắc Hà đang ngày càng khởi sắc, sức hấp dẫn của Bắc Hà đang ngày một tăng. Trong nhiều tour của các công ty lữ hành, có ghi Sa Pa - Bắc Hà, chủ yếu dành cho du khách nước ngoài. Nhất là khi tuyến đường Lùng Phình, Bắc Hà (Lào Cai) kết nối sang Xín Mần (Hà Giang) được sửa chữa hoàn thiện, sẽ nâng thêm bước chân phiêu lãng cùng mây núi cao nguyên của nhiều du khách trên cung đường du lịch được đánh giá là đẹp nhất khu vực.

Đ.T (st)