Thuốc bổ đông y được chỉ định khi cơ thể người bệnh cần dùng phép bổ. Đó là khi một hoặc nhiều bộ phận trong cơ thể suy giảm công năng so với bình thường. 

Bệnh nhân cần được thầy thuốc đông y khám bệnh, xác định phần nào trong cơ thể cần dùng thuốc bổ chứ không thể dùng một cách chung chung, tùy tiện. Dùng thuốc bừa bãi không những không có tác dụng mà đôi khi nguy hiểm tính mạng.

Các nghiên cứu khoa học hiện đại về tác dụng dược lý của thuốc bổ đông y cho thấy chúng có khả năng tăng cường và điều tiết chức năng miễn dịch.

Thuốc đông y còn cải thiện tuần hoàn, làm tăng lưu huyết não, tăng lượng oxy cung cấp, thúc đẩy quá trình phát triển cũng như hạn chế sự lão hóa của não, cải thiện trí nhớ và sức chú ý. Nhiều loại có tác dụng thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng cường hoạt động hệ thống nội tiết, cải thiện tim mạch, tiêu hóa...

Người không bệnh có thể dùng thuốc bổ đông y được không.

Vẫn dùng được. Cơ thể khi không bệnh là sự cân bằng động giữa các mặt âm - dương, khí - huyết, không phải bằng nhau tuyệt đối. Do đó luôn có sự thiên lệch về một bên, tức là cơ thể luôn ở tình trạng thiếu một mặt nào đó nhưng chưa gây ra bệnh.

Một số nguyên nhân dẫn đến sự thiếu hụt:

- Do bẩm sinh, từ nhỏ đã hư yếu toàn thân hoặc một bộ phận nào đó, cần bồi bổ thường xuyên khi trưởng thành mặc dù không có bệnh.

- Nhu cầu phát triển của cơ thể, rất quan trọng đối với lứa tuổi vị thành niên, phụ nữ cho con bú. 

- Sự tiêu hao không ngừng để duy trì sự sống của cơ thể, phụ thuộc nhiều vào tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng dinh dưỡng...

- Nhu cầu bồi bổ chính khí, tức thường xuyên nâng cao sức đề kháng để chống lại bệnh tật, nhất là ở trẻ em, người già, phụ nữ sau sinh, người mới hồi phục sau bệnh tật...

- Các nhu cầu đặc biệt khác như nâng cao hiệu suất công tác, cải thiện khả năng sinh lý... 

Lưu ý khi dùng thuốc bổ đông y

- Nhiều người cho rằng dùng thuốc đông y không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc. Đây là quan niệm sai lầm. Nguyên tắc cơ bản nhất là hư đâu bổ đó, phần nào cần bồi bổ thì mới dùng thuốc bổ. 

- Bổ có chừng mực, đủ mức thì dừng. Mọi dược liệu đều có tính thiên lệch nhất định. Dùng thuốc bổ quá mức có thể dẫn đến sự thiên lệch mới, rất có hại sức khỏe. 

- Cần căn cứ đặc điểm bệnh lý cụ thể mà dùng thuốc cho phù hợp.

- Thuốc bổ đông y hầu hết phải dùng đường uống. Muốn thuốc được hấp thụ và phát huy tác dụng cao nhất, cần chú ý nâng cao công năng của tỳ vị. 

- Dùng thuốc bổ theo mùa, phải căn cứ vào đặc điểm thời tiết và mối quan hệ giữa thời tiết từng mùa với các phủ tạng của cơ thể để lựa chọn loại thuốc bổ phù hợp.

- Dùng thuốc bổ phải tùy người. Mỗi cá thể đều có những đặc điểm khác nhau về thể chất, tuổi tác, nghề nghiệp, điều kiện kinh tế và hoàn cảnh sống. Thuốc dùng cho trẻ em không thể cùng liều với người lớn, người già cần bồi bổ nhiều và liên tục hơn...

- Sử dụng thuốc bổ cần có chỉ định của thầy thuốc đông y. Điều quan trọng là trước khi dùng thuốc, nên bồi bổ bằng chế độ ăn uống, vận động hợp lý mỗi ngày.

Bác sĩ Lê Thân
Phó Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Quảng Nam

Nguồn VNE