Phối cảnh khu nhà liên kế trong khu tái định cư

Khu Kinh tế cửa khẩu (KTCK) Xa Mát được thành lập theo Quyết định số 186/2003/QĐ-TTg ngày 11.9.2003 của Thủ tướng Chính phủ với tổng diện tích quy hoạch chung hơn 34.000 ha. Khu đô thị cửa khẩu trong Khu KTCK Xa Mát được quy hoạch với diện tích 728 ha. Qua nhiều khó khăn trong việc bồi thường giải toả, đến giữa năm 2009 diện tích đất Khu hành chính cơ bản đã bồi thường xong và đang tiến hành xây dựng các khối nhà làm việc. Bước sang năm 2010, Ban quản ký Khu KTCK Xa Mát bắt đầu triển khai dự án xây dựng khu tái định cư.

Theo Ban quản lý Khu KTCK Xa Mát thì dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư đã được lập và trình UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2009. Đầu tháng 5.2009 UBND tỉnh có quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư và giao cho Ban quản lý làm chủ đầu tư. Khu tái định cư được quy hoạch trên diện tích 10,21 ha với 373 lô nền nhà, trong đó gồm 213 căn nhà liên kế phố và 160 căn nhà liên kế vườn. Nhà ở trong khu tái định cư được quy hoạch thành 2 loại: các lô nhà liên kế phố và liên kế vườn, được bố trí như sau: các lô liên kế vườn nằm trong Khu tái định cư 1, bố trí tập trung bên trong khu đất, tránh xa các trục đường chính do đó sẽ tạo môi trường yên tĩnh, khoáng đạt thuận lợi cho việc sinh sống lâu dài; các lô nhà liên kế phố nằm trong Khu tái định cư 2, có chiều rộng khoảng 5m, tầng cao 3 tầng, diện tích trung bình khoảng 100m2/lô được bố trí dọc theo các trục đường chính, tạo thuận lợi cho việc ở và kinh doanh các ngành nghề dịch vụ, còn các lô nhà bên trong được bố trí hướng ra khu công viên cây xanh tạo cảnh quan trong lành. Các lô nhà liên kế phố được bố trí chủ yếu theo hướng Bắc Nam, một số lô còn lại theo hướng Đông Tây đều được bố trí che chắn bởi các lô nhà khác hoặc các khu công viên cây xanh nhằm giảm thiểu ánh nắng chiếu trực tiếp. Hệ thống đường giao thông trong khu tái định cư dựa vào hệ thống đường giao thông chính trong quy hoạch tổng thể được duyệt, mở thêm các đường giao thông nội bộ tạo nên các cụm nhà ở. Toàn khu tái định cư có quy mô dân số đến 2.000 người. Hệ thống đường giao thông nội bộ của khu tái định cư được thiết kế theo quy hoạch lưới đường hình bàn cờ để tạo thuận lợi cho việc bố trí, sắp xếp nhà cửa, công trình. Đường được thiết kế gồm loại đường cấp 3 (lộ giới 17 mét) và cấp 4 (lộ giới 15 mét) với mặt đường thảm bê tông nhựa. Trong khu tái định cư cũng được thiết kế xây dựng hệ thống cấp thoát nước- cả nước mưa và nước thải, cùng hệ thống điện chiếu sáng, công viên cây xanh…

Dự toán ban đầu xây dựng khu tái định cư Khu KTCK Xa Mát là hơn 53 tỷ đồng, trong đó chi phí xây lắp chiếm hơn 35 tỷ đồng. Riêng chi phí đền bù giải phóng mặt bằng trước đây dự toán là 6,44 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi khảo sát và tham khảo ý kiến các hộ dân, phương án bồi thường được điều chỉnh lại theo hướng tăng thêm chi phí hỗ trợ. Do đó, phương án bồi thường mới được UBND tỉnh phê duyệt vào cuối năm 2009 có tổng mức đầu tư xây dựng khu tái định cư phát sinh lên đến 67,8 tỷ đồng. Trong đó chi phí xây lắp vẫn là hơn 35 tỷ đồng, còn chi phí đền bù được nâng từ 6,44 tỷ đồng lên hơn 21 tỷ đồng. 

Mô hình quy hoạch khu tái định cư

Cho đến nay mặt bằng khu vực xây dựng khu tái định cư cơ bản đã giải toả xong, trong đó phần bồi thường đã thực hiện giải ngân được 18,5 tỷ đồng. Ban quản lý Khu KTCK Xa Mát đã nhận bàn giao mặt bằng khu tái định cư, nhưng sau đó lại không thể triển khai xây dựng hạ tầng được do không có vốn đầu tư. Có một số ý kiến cho rằng Khu tái định cư Xa Mát khó có thể xây dựng hoàn chỉnh theo quy hoạch do trong đó không chỉ có nhà dành cho các đối tượng tái định cư mà còn phát triển thêm các khu phố thương mại, dịch vụ khiến cho nguồn vốn đầu tư xây dựng hạ tầng quá lớn. Nên chăng Ban quản lý quy hoạch lại đủ đáp ứng yêu cầu tái định cư để nguồn vốn đầu tư không vượt quá khả năng tài chính. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng khu tái định cư nằm trong khu kinh tế cửa khẩu, thuận tiện công việc giao thương nên mở thêm các khu phố thương mại là đúng hướng phát triển, đồng thời tạo thêm bộ mặt khang trang cho khu đô thị cửa khẩu. Hơn nữa, trong khu đô thị cửa khẩu cũng cần có khu dân cư tập trung hiện đại. Với quy mô mở rộng như vậy khu tái định cư sẽ thu hút được nhiều thương nhân đến ở và việc thu hồi vốn đầu tư là rất khả thi.

Đến nay cấp có thẩm quyền chưa có ý kiến thay đổi quy mô xây dựng khu tái định cư trong Khu KTCK Xa Mát. Do đó khu tái định cư vẫn tiếp tục ngưng triển khai để chờ vốn đầu tư.

SƠN TRẦN