Quản lý, giáo dục, giúp đỡ những người lầm lỡ tái hoà nhập cộng đồng là một việc làm mang đậm tính nhân văn, nhưng không dễ dàng thực hiện. Nếu không có cách làm phù hợp, khéo léo sẽ dẫn đến tình trạng người chấp hành xong án phạt tù tái phạm tội, tiềm ẩn gây mất an ninh trật tự địa bàn cơ sở. Do đó, sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành, sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng sẽ là điểm tựa vững vàng, giúp người lầm lỡ không cảm thấy bị kỳ thị, xa lánh, có thêm động lực để làm lại cuộc đời.

Đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật

Nhằm đa dạng các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho tất cả đối tượng, góp phần hạn chế thấp nhất các hành vi vi phạm pháp luật, năm 2024, Phòng Tư pháp huyện Tân Châu phối hợp UBND Thị trấn thực hiện mô hình tuyên truyền, trợ giúp pháp luật cho đối tượng đặc thù là người chấp hành xong án phạt tù, đặc xá trên địa bàn thị trấn.

Phòng Tư pháp huyện Tân Châu tổ chức tuyên truyền pháp luật cho người dân.

Bà Nguyễn Thị Thuỳ Dương - Trưởng Phòng Tư pháp huyện cho biết: “Những trường hợp này thường có tâm lý mặc cảm, tự ti nên rất “ngại” tham gia các buổi tuyên truyền pháp luật do các cấp, ngành tổ chức. Do đó, chúng tôi căn cứ tình hình thực tế tại địa phương, lựa chọn hình thức mời các đối tượng đến trụ sở UBND Thị trấn hoặc trực tiếp đến từng gia đình của các đối tượng để tổ chức tuyên truyền, trợ giúp pháp luật. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng công tác PBGDPL cho đối tượng đặc thù”.

Để thực hiện mô hình, UBND Thị trấn chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, Công an rà soát các trường hợp chấp hành xong án phạt tù, đặc xá, tù tha trước thời hạn có điều kiện, người thi hành án hình sự tại cộng đồng để có định hướng tuyên truyền, cảm hoá họ chấp hành tốt pháp luật; giới thiệu việc làm; quản lý mối quan hệ, phát hiện kịp thời để răn đe, giáo dục khi có biểu hiện bị lôi kéo của các đối tượng xấu. Nội dung tập trung tuyên truyền các quy định về phòng, chống ma tuý, giao thông đường bộ, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Hôn nhân và Gia đình…; tư vấn, trợ giúp pháp luật liên quan các vấn đề phát sinh trong cuộc sống hằng ngày mà các đối tượng đặc thù gặp khó khăn.

Ngày 20.7 vừa qua, Phòng Tư pháp phối hợp các ban, ngành, đoàn thể thị trấn Tân Châu đã đến thăm hỏi, tuyên truyền, tư vấn pháp luật cho 3 hộ gia đình có người chấp hành xong án phạt tù. Tại mỗi nơi đến, đoàn đã động viên, thăm hỏi, tuyên truyền giúp các đối tượng được hỗ trợ về các thủ tục pháp lý như đăng ký cư trú, đăng ký hộ tịch, cấp căn cước; lắng nghe tâm tư nguyện vọng, định hướng giúp đỡ họ xoá bỏ mặc cảm, xây dựng ý chí niềm tin, khả năng ứng phó, giải quyết vấn đề phát sinh trong quá trình tái hoà nhập cộng đồng. Dịp này, đoàn còn trao tặng mỗi trường hợp phần quà trị giá 200.000 đồng.

Anh N.V.V (ngụ khu phố 3, thị trấn Tân Châu) chia sẻ, sau khi chấp hành xong án phạt tù, trở về địa phương, thời gian đầu với anh rất khó khăn. Nhưng rồi vượt qua mặc cảm, được sự động viên, giúp đỡ, tuyên truyền, tư vấn pháp luật của các cấp, ngành và gia đình, anh dần dần hoà nhập, tu chí phát triển kinh tế, quyết tâm làm lại cuộc đời.

Sau khi chấp hành xong án phạt tù về địa phương, anh N.H.V được vay vốn từ NHCSXH để đầu tư mở tiệm sửa chữa xe máy.

“Thông qua các buổi tuyên truyền, chúng tôi kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế để tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền có phương án, kế hoạch giải quyết các vấn đề tồn tại hoặc mới phát sinh, không để vi phạm pháp luật, mầm mống vi phạm phức tạp kéo dài. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tội phạm với nhiều hình thức, nội dung phong phú, đa dạng để người dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, chủ động phòng ngừa, phát hiện, tố giác và hỗ trợ lực lượng chức năng bắt giữ, xử lý tội phạm” - Trưởng Phòng Tư pháp huyện Tân Châu nói.

Thêm cơ hội làm lại cuộc đời

Theo Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh (NHCSXH), ngay khi Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg ngày 17.8.2023 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù có hiệu lực, đơn vị chủ động phối hợp các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, lợi ích của chính sách này đến mọi tầng lớp nhân dân, với nhiều hình thức khác nhau. Đặc biệt, Chi nhánh NHCSXH tỉnh phối hợp cơ quan Công an, chính quyền địa phương rà soát, cập nhật, thu thập danh sách các trường hợp chấp hành xong án phạt tù đủ điều kiện, có nhu cầu vay vốn, dự kiến nhu cầu vốn; đồng thời, tham mưu cấp trên bổ sung nguồn vốn để kịp thời đáp ứng nguồn vốn cho vay.

Công tác kiểm tra, giám sát được Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội nhận uỷ thác, chính quyền địa phương và cơ quan Công an theo dõi chặt chẽ. Tính đến ngày 31.7.2024, Chi nhánh NHCSXH tỉnh đã cho 107 cá nhân, hộ gia đình vay với tổng số tiền hơn 7,5 tỷ đồng.

“Đây là chính sách mới, rất nhân văn, nhân đạo nhằm tạo điều kiện cho người chấp hành xong án phạt tù được tiếp cận với vốn vay ưu đãi để học nghề, sản xuất kinh doanh; khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng lao động là người chấp hành xong án phạt tù; qua đó giúp họ ổn định cuộc sống, hoà nhập với cộng đồng” - một lãnh đạo Chi nhánh NHCSXH tỉnh cho biết.

Sau khi chấp hành xong án phạt tù về địa phương, anh N.H.V (ngụ xã Suối Đá, huyện Dương Minh Châu) được vay 50 triệu đồng từ NHCSXH để đầu tư mở tiệm sửa chữa xe máy. “Không có vốn muốn làm gì cũng khó, nhiều người thấy những người như tôi “có án” là tránh xa, “ngại” giao tiếp, nên muốn vay mượn để làm kinh tế rất khó khăn. Nhờ có nguồn vốn vay từ NHCSXH đã kịp thời hỗ trợ cho những người lầm lỡ như tôi có cơ hội tạo lập cuộc sống mới” - anh V nói.

Có thêm vốn từ nguồn vốn vay theo Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg, ông N.V.T (ngụ xã Cầu Khởi, huyện Dương Minh Châu) mạnh dạn mua con giống, cải tạo chuồng trại để chăn nuôi vịt. “Khi ra khỏi cơ sở giam giữ, tôi rất chông chênh nhưng được gia đình quan tâm, động viên giúp tôi lấy lại tinh thần. Khi NHCSXH có chương trình tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù, nguồn vốn vay đã giúp tôi có cơ hội để tập trung phát triển kinh tế” - ông T chia sẻ.

Trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Chi nhánh NHCSXH tỉnh gặp một số khó khăn như tại một số địa phương, việc rà soát, cung cấp danh sách đối tượng chấp hành xong án phạt tù đủ điều kiện có nhu cầu vay vốn cho NHCSXH chưa kịp thời. Theo quy định tại Điều 11 Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nguồn vốn cho vay thì ngoài nguồn vốn tín dụng chính sách do Trung ương thực hiện, còn có nguồn vốn ngân sách địa phương uỷ thác qua NHCSXH để cho vay. Nhưng đến nay, nguồn vốn ngân sách địa phương vẫn chưa được uỷ thác qua NHCSXH để cho vay đối tượng này.

Để triển khai Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg có hiệu quả, đúng quy định pháp luật, thực sự đi vào đời sống, Chi nhánh NHCSXH tỉnh kiến nghị UBND tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố quan tâm bố trí nguồn ngân sách địa phương để cho vay đối với các đối tượng này; UBND các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội nhận uỷ thác tích cực tuyên truyền chủ trương chính sách đến mọi tầng lớp nhân dân biết và thực hiện.

Đồng thời, Chi nhánh NHCSXH tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp ngành Công an, các tổ chức chính trị - xã hội nhận uỷ thác và UBND cấp xã rà soát các trường hợp chấp hành xong án phạt tù có nhu cầu và đủ điều kiện vay vốn để cho vay. Phối hợp Công an tỉnh, Sở Tài chính tham mưu HĐND tỉnh, UBND tỉnh bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương uỷ thác sang NHCSXH để cho vay đối với người chấp hành xong án phạt tù; phối hợp Công an tỉnh tham mưu UBND tỉnh sơ kết, tổng kết việc thực hiện Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg; báo cáo những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện cho vay để có hướng xử lý kịp thời; biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong tổ chức thực hiện quyết định này.

Thiên Di