Nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố tại triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I. Ngày 15/4 tới đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ) sẽ tổ chức Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới”.

Triển lãm sẽ giới thiệu khoảng 200 tài liệu, hình ảnh đặc sắc về quá trình quy hoạch cảng biển, hải đăng cũng như hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, trong đó có nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố.

Triển lãm “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” sẽ ra mắt sáng 15/4. Ảnh: TTLTQGI

Nội dung triển lãm được chia thành 3 phần: “Hải cảng - Cửa ngõ giao thương và thâm nhập”; “Hải đăng - Mắt thần canh biển”; “Hải vận - Kết nối những chân trời”.

Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” sẽ đưa người xem ghé thăm nhiều địa danh ở ba miền Bắc, Trung, Nam để cùng nhìn lại quá trình phát triển của các cửa ngõ quốc tế trên biển cũng như lịch sử những “con mắt” của đại dương xanh.

Triển lãm ra mắt sáng 15/4 tại trang web của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I archives.org.vn và fanpage luutruquocgia1.

Theo Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, trong lịch sử, các cảng biển không chỉ là cửa ngõ giao thương quan trọng mà các cường quốc còn lợi dụng vị trí chiến lược của cảng biển làm bàn đạp xâm chiếm thuộc địa.

Bản đồ cảng Hải Phòng năm 1925. Ảnh: TTLTQGI

Từ trước thế kỷ XIX, các thương nhân nước ngoài đã thường tới các cảng biển của Việt Nam để buôn bán và thăm dò tình hình nước Việt. Đây cũng là nơi các giáo sĩ nước ngoài cập bến trước khi thâm nhập vào nội địa để truyền giáo, mở đường cho sự can thiệp của các nước phương Tây vào Việt Nam.

Sau khi xâm chiếm nước ta, người Pháp từng tham vọng xây dựng hàng loạt hải cảng dọc bờ biển Đông như Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hòn Gai - Cẩm Phả, Bến Thủy, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Hà Tiên… Hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý và vận hành cảng biển cũng từng bước được hoàn thiện.

Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm…

Tài liệu Châu bản cho thấy triều đình nhà Nguyễn đã quan tâm đến việc xây dựng, tôn tạo hải đăng phục vụ hoạt động của tàu thuyền. Sang đến thời Pháp, hệ thống hải đăng được xây dựng hàng loạt, góp phần phát triển hạ tầng hàng hải từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc khai thác thuộc địa.

Bản vẽ mặt đứng hải đăng Hòn Dấu năm 1895. Ảnh: TTLTQGI

Sự hoàn thiện của cơ sở hạ tầng gồm hệ thống hải cảng, hải đăng liên kết với hệ thống đường bộ, đường sắt đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương.

Các công ty vận tải biển lớn của Pháp, đặc biệt là 2 Công ty Messageries Maritimes và Chargeur Réunis, đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này nhờ các hợp đồng vận chuyển nhân lực và hàng hóa giữa Đông Dương và chính quốc cũng như các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.

Nguồn CLO