Đóng góp vào sự độc đáo cùng với hơn
40 làng nghề tại Hà Nam, làng Vọc ở huyện Bình Lục là một làng nghề nổi tiếng
với rượu Vọc. Về thăm làng Vọc ta sẽ được thấy cuộc sống no ấm cùng với nghị lực
vươn lên của người dân vùng đất này.
Làng nghề rượu Vọc thuộc xã Vũ Bản
được coi là làng thịnh vượng hơn cả nhờ có nghề nấu rượu gạo truyền thống. Ngoài
công việc chính làm ruộng, hầu hết các gia đình trong làng đều tham gia ít nhiều
vào nghề này: hoặc làm men, buôn bán men, nấu rượu hay mở cửa hàng bán rượu.
Từ bao đời nay, người làng Vọc chỉ
trung thành với một công thức chưng cất rượu. Rượu được nấu bằng gạo đặc sản ủ
với men ta gồm 36 vị thuốc Bắc. Công đoạn làm rượu rất công phu. Từ lúc úp men
phải trải qua 2 – 3 ngày, chờ khi men dậy mới được mở. Cơm rượu nấu chín vừa,
không khô hoặc nhão quá, đánh tơi để nguội trước khi rắc men, sau đó cho vào vò
sành ủ 48 tiếng, khi có mọng mới được đổ nước, sau 2 đêm thì đem nấu.
Từ lâu người làng Vọc đã xây dựng
được hương ước bảo vệ và giữ gìn bí quyết gia truyền. Quy ước quy định rõ ràng
về chất lượng rượu cổ truyền làng Vọc, rượu chỉ dùng men thuốc Bắc, nấu với gạo
đặc sản của quê hương, nghiêm cấm việc sản xuất rượu kém chất lượng làm ảnh
hưởng đến uy tín của làng. Hiện nay có nhiều công nghệ sản xuất rượu hiện đại
nhưng người làng Vọc vẫn cất rượu theo phương pháp cổ truyền. Cầm chai rượu
trong veo, chỉ cần mở nút hoặc lắc nhẹ, những bọt rượu chạy quanh chai bám chặt
với nhau toả ra hương thơm ngào ngạt.
Nói tới rượu
làng Vọc, không ai không nhắc tới thương hiệu Vọc Long Tửu của gia đình ông
Nguyễn Văn Long, người đã có công lớn trong việc vực dậy danh tiếng của rượu
làng Vọc trước sự suy giảm chất lượng men và sự tấn công ồ ạt của các loại rượu
ngoại cùng nhiều sản phẩm đồ uống trên thị trường. Sinh ra trong gia đình theo
nghề nấu rượu lâu đời, ông Long rất buồn khi thấy rượu quê mình ngon mà chỉ bán
quanh quẩn mấy vùng lân cận. Ông quyết định phải xây dựng một thương hiệu cho
rượu Vọc để có thể tự tin mang sản phẩm quê mình đi xa hơn nữa, đó là thương
hiệu Vọc Long Tửu.
Hiện nay, Vọc Long Tửu đang có mặt
trên thị trường cả nước nhất là các thành phố lớn như: thành phố Hồ Chí Minh, Hà
Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và được du khách mua làm quà mang sang các nước Nhật,
Đức, Pháp, Nga... để làm quà và quảng bá thương hiệu. Vọc Long Tửu đã đoạt được
nhiều giải, cúp vàng về chất lượng và mẫu mã cùng nhiều câu thơ ca tụng.
Cùng với bí quyết gia truyền và sự
chịu thương, chịu khó của người dân làng nghề, làng Vọc còn được thiên nhiên ban
tặng cho một nguồn nước quý để tạo nên sản phẩm rượu Vọc có hương vị đặc trưng
mà những nơi khác không thể có được dù có cùng bí quyết nấu rượu.
Nhờ sự giáo dục qua nhiều thế hệ
làng nghề về cái tâm trong sáng nên dù trong thời kỳ cạnh tranh gay gắt nhưng
rượu Vọc vẫn giữ được hương vị đậm đà, không phai lẫn với hàng trăm thứ rượu
đang có mặt trên thị trường. Đặc biệt, để đảm bảo vệ sinh, rượu chỉ đóng trong
vò sành, nậm gốm chứ không đựng trong can hoặc chai nhựa. Được khách hàng gần xa
biết đến, nhất là trong thời kỳ hội nhập WTO, thị trường rượu Vọc ngày càng mở
rộng. Trước đây, làng chỉ bán ra thị trường 1 triệu lít /năm, nay tăng lên gấp 2
lần. Nhờ rượu, mỗi năm Vũ Bản đạt giá trị thu nhập 22 – 25 tỷ đồng. Hương rượu
Vọc đã bay tới Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, là món quà không thể thiếu của
những người con xa quê hương. Nhờ làm rượu mà làng Vọc đã thay da đổi thị, đường
làng ngõ xóm được bê tông hoá, nhà cao tầng mọc lên san sát, làng không còn hộ
đói, hộ khá giàu tăng mạnh.
Với sự quyết tâm phát triển nghề của
những người dân làng Vọc như ông Long cùng thương hiệu Vọc Long Tửu và cùng với
sự quan tâm của các cấp chính quyền, rượu Vọc đã trở thành đặc sản quý không chỉ
của Hà Nam. Niềm tự hào đó nhắc nhở người làng Vọc càng phải có trách nhiệm
trong việc giữ gìn bản sắc truyền thống của làng nghề, để rượu Vọc chiếm lĩnh
được thị trường, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
K.D (st)