Ngay sau khi cuộc chiến Libya kết thúc, cộng đồng quốc tế bày tỏ lo ngại kho vũ khí khổng lồ của chính quyền cựu Tổng thống Muammar Gaddafi rơi vào tay tổ chức Al-Qaeda và các phe nhóm khủng bố khác. Theo thống kê của các nước phương Tây, lực lượng ủng hộ ông Gadhafi đã tích trữ khoảng 20.000 quả tên lửa đất đối không vác vai (được gọi là MANPAD) hiện đại SA-24 của Nga có khả năng bắn hạ máy bay chiến đấu ở độ cao 3.352 m. Ngoài ra, còn có không ít kho tên lửa đất đối không tầm nhiệt SA-7 và SA-9 nhỏ hơn có khả năng bắn hạ những mục tiêu có tốc độ và tầm bay thấp hơn.

Hồi giữa tháng 10 vừa qua, Nga dự thảo một nghị quyết của Liên Hợp Quốc nhằm ngăn chặn việc thất thoát số lượng tên lửa trên. Trong khi đó, hôm 18.10, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cũng đã gặp ông Mahmoud Jibril - Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Chuyển tiếp (NTC) tại Tripoli để công bố khoản viện trợ bổ sung 11 triệu USD dùng vào việc tìm kiếm và tiêu huỷ MANPAD. Song song đó, Mỹ còn cử 14 chuyên gia vũ khí sang Libya. Tuy nhiên, điều đáng nói là số tên lửa khổng lồ này biến mất một cách đầy bí ẩn ngay sau khi cuộc chiến tại Libya kết thúc.

Phát biểu trong một cuộc họp báo tại London hôm 27.10, trung tướng không quân Stuart Peach – tổng tư lệnh các chiến dịch quân sự hải ngoại của quân đội Anh cho biết, đến giờ phía Anh vẫn chưa thể xác định được ông Gaddafi từng sở hữu bao nhiêu loại vũ khí MANPAD, và sẽ “thật là tai hại nếu số vũ khí này rơi vào các thế lực khủng bố”, đặc biệt là khi nó được tổ chức khủng bố Al-Qaeda tuồn ra khỏi lãnh thổ Libya. Trung tướng Stuart Peach cho biết thêm, Anh cũng đã cử một nhóm chuyên gia đến Libya phối hợp với các đồng nghiệp Mỹ lùng kiếm các loại vũ khí MANPAD trong hơn 800 kho vũ khí rải khắp quốc gia Bắc Phi này.

Kho tên lửa vác vai của Libya sẽ trở thành thảm hoạ nếu rơi vào tay quân khủng bố

Đề cập đến việc gia đình ông Gaddafi đe doạ kiện liên quân NATO không kích đoàn xe của ông Gaddafi tìm đường rời khỏi Sirte dù đoàn xe này không đe doạ gì đến dân thường; trung tướng Stuart Peach khăng khăng rằng, NATO đã hành động đúng quy định của Hội đồng Bảo an LHQ. “Đoàn xe đó đã bắn vào dân thường, và nhiệm vụ của chúng tôi là bảo vệ dân thường, việc tấn công đoàn xe đó là hợp pháp” – tướng Stuart Peach nói.   

Trước sức ép của cộng đồng quốc tế, chính quyền NTC tại Libya cam kết sẽ đưa những kẻ tra tấn và bắn chết cựu Tổng thống Gaddafi ngay sau khi ông bị bắt giữ ở thành phố quê hương Sirte ra xét xử. Phó Chủ tịch Abdel Hafiz Ghoga cho biết NTC đã mở một cuộc điều tra về cái chết của ông Gaddafi và khẳng định rằng, “việc giết cựu Tổng thống chỉ là hành động của một vài cá nhân, hoàn toàn không phải là hành động của các nhà cách mạng và quân nổi dậy”.

Theo kết quả khám nghiệm pháp y, ông Gaddafi thiệt mạng vì bị bắn vào đầu và bụng. Phía NTC cho rằng, cựu Tổng thống bị trúng đạn khi những tay súng trung thành với ông đụng độ với phe NTC. Tuy nhiên, căn cứ vào những đoạn phim do các chiến binh NTC quay bằng điện thoại di động, có một kẻ nào đó đã bắn ông Gaddafi bằng súng ngắn, loại 9mm. Ngoài ra, dư luận cũng nghi ngờ NTC đã hành quyết con trai ông Gaddafi – Mutassim.

Trong khi đó, các quan chức NTC cho biết, Saif al-Islam – một người con trai khác của ông Gaddafi đang tìm kiếm máy bay để đến The Hague (Hà Lan) nộp mình cho Toà án Hình sự Quốc tế ICC. Trước những hình ảnh về cái chết của cha và anh trai, Saif al-Islam thật sự hoảng loạn và hy vọng rằng, ICC sẽ bảo đảm an toàn cho anh ta.

Theo các quan chức NTC, Saif al-Islam cùng với người em rể Abdullah al-Senussi – cựu Giám đốc tình báo Libya đã trốn thoát sang Niger và hy vọng ICC sẽ cử máy bay đến nước này, áp giải anh ta và Senussi đến The Hague. NTC cho rằng, dù hai người này bị ICC truy nã nhưng trong tình thế hiện tại nếu muốn bảo toàn tính mạng, cả hai chỉ còn một giải pháp là tự nộp mình cho ICC để tránh bản án tử hình.

Tuy nhiên, các nhà phân tích tỏ ý nghi ngờ những thông tin trên vì phía NTC thường xuyên cung cấp những thông tin sai lệch. Hôm 28.10, trả lời phỏng vấn của hãng tin Reuters, Rhissa Ag Boula – cựu thủ lĩnh phiến quân Tuareg hiện đang làm cố vấn cho Tổng thống Niger xác nhận, Saif al-Islam và Abdullah al-Senussi đã được lực lượng bộ tộc Tuareg hộ tống đến Niger. Hiện cả hai đang phân vân chưa quyết định được việc nên ở lại Niger hay sang Mali.

Đ. Hoàng Thái

(tổng hợp)