Hồi xưa, bà tôi thường hay thắng dầu dừa. Ngoài làm món ăn, bà còn dùng dầu dừa xức tóc, trị cứt trâu cho tụi con nít; có lúc còn dùng làm thuốc chữa bệnh. Mỗi lần thấy bà bảo hái dừa đem thắng dầu là chị em tôi mừng rơn, vì có cơ hội thưởng thức món “cứt dừa”.

Ðể làm món cứt dừa phải dùng dừa già hay còn gọi là dừa khô để làm. Dừa càng già thì càng nhiều dầu. Gáo dừa phải tròn đều, lớn, cầm lên nặng tay, lắc lại ít nghe tiếng kêu òng ọc của nước là được. Khi lắc, trái dừa kêu càng to thì nước càng nhiều và không dày cơm.

Dừa khô thì hay có mộng, tụi trẻ con đứa nào cũng mê tít. Nhưng nếu trái dừa nào ngay chỗ “có ba con mắt” mà có mộng thì không lấy. Mộng dừa hút hết chất dinh dưỡng nên mộng càng to thì cơm dừa càng mỏng, bở và lạt.

Phần cơm dừa sau khi nạo thì để nước ấm từ từ vào nhồi mạnh tay rồi vắt lấy nước cốt, nước cốt càng đặc thắng dầu càng nhanh. Dùng vải sạch để lược. Làm nhiều lần đến khi nước cốt nhìn không còn đục nữa thì ngưng.

Ở nhà tôi vẫn còn thói quen dùng bếp củi. Vì có nhiều món ăn phải được nấu chín từ lửa củi khi ăn sẽ đậm đà hơn khi nấu bằng bếp gas hoặc bếp điện. Ðổ nước cốt dừa vô chảo, để lửa lớn đến khi sôi thì vặn lửa nhỏ lại.

Dùng sạn đảo phần đáy liên tục để nước cốt không đọng lại gây khét. Cứ tiếp tục khuấy nhanh và đều tay, nước cốt dần chuyển sang trong, lớp dầu nổi lên nhiều hơn và dần tách riêng với phần cái.

Nước trong chảo cứ cạn và trong dần đến khi thấy phần cái chuyển sang vàng hơi nâu thì nhắc chảo xuống. Ðể lâu phần cái sẽ bị khét đen ăn không được.

Ðổ qua cái rây để lược lấy phần dầu. Phần cái màu vàng nâu đó chính là cứt dừa. Một chục trái dừa, thắng dầu xong chỉ còn chừng một chén cứt dừa thôi, mà cũng tuỳ theo trái to, trái nhỏ, dừa dày hay mỏng cơm.

Phần dầu dừa nhà tôi dùng để xào nấu món ăn. Món nào cũng thơm nức mũi và béo ngậy. Còn cứt dừa vừa thắng xong bỏ ra chén giòn rụm, béo và thơm phức, trộn với cơm, xịt thêm tí nước tương tỏi ớt là ăn ngon bá cháy.

Tụi nhỏ dân quê đâu cần những món ăn sơn hào hải vị, chỉ đơn giản là múc vội chén cơm nguội, trộn trộn với xíu cứt dừa. Vì của ngon mà ít nên chúng tôi đâu có được ăn nhiều. Mỗi khi được ăn là tôi vét chén đến khi không còn gì mới thôi.

Cái chén đã sạch sành sanh vậy mà vẫn thơm thoang thoảng vị dầu dừa nên cứ đưa lên mũi hít hà mãi. Ăn xong mà đứa nào cũng vẫn cứ thòm thèm.

BỬU HƯƠNG