Sau khi khởi đăng loạt bài “Kinh doanh đa cấp, liệu có làm giàu”, Báo Tây Ninh liên tiếp nhận được phản hồi từ một số cá nhân xưng là “đại diện Công ty Amway Việt Nam” qua hộp thư điện tử. Ban Biên tập Báo Tây Ninh trích đăng một số nội dung chính từ thông tin phản hồi trên và ý kiến trả lời của tác giả loạt bài báo trên.

Amway không kinh doanh theo mô hình kim tự tháp ảo?

Trước tiên là phản hồi của bà Đặng Ngọc Thu Hà, phòng Đối ngoại, Công ty Amway Việt Nam. Bà Thu Hà phản ánh: Công ty TNHH Amway Việt Nam xin gửi đến quý báo lời chúc sức khoẻ và lời chào trân trọng. Về loạt bài “Kinh doanh đa cấp, liệu có làm giàu” đăng trên Báo Tây Ninh gần đây, cụ thể là bài viết “Kỳ 3: Ai quản lý giá, chất lượng?” của phóng viên Hoàng Thi… Amway Việt Nam là thành viên của Tập đoàn Amway, tập đoàn hàng đầu thế giới về bán hàng trực tiếp, có trụ sở chính tại Mỹ. Amway Việt Nam được thành lập vào tháng 4 năm 2008 với vốn đầu tư 14,8 triệu đô la Mỹ, với nhà máy sản xuất tại KCN Amata, tỉnh Đồng Nai. Amway Việt Nam có trụ sở chính tại TP.HCM, ngoài ra còn có các chi nhánh tại Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ, Đà Nẵng.

Biên nhận “phí hợp đồng” ghi cho một khách hàng

Amway Việt Nam luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy định của luật pháp Việt Nam trong các hoạt động sản xuất và kinh doanh. Công ty đã được cấp phép bán hàng đa cấp theo Giấy Đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp số 47-02-000001 do Sở Thương Mại - Du lịch thuộc UBND tỉnh Đồng Nai cấp ngày 29.11.2006.

Vào tháng 12 năm 2008 chúng tôi đã gửi thông báo hoạt động bán hàng đa cấp đến các Sở Công Thương các tỉnh trong cả nước, trong đó có Sở Công thương Tây Ninh. Các sản phẩm được sản xuất theo quy trình đạt tiêu chuẩn đã đăng ký, và được bán theo giá quy định của Công ty thông qua mạng lưới nhà phân phối”.

Đến ngày 21.4, Báo Tây Ninh tiếp tục nhận được mail phản hồi của bà Hải Anh “đại diện truyền thông của Công ty Amway Việt Nam”. Bà Hải Anh nói: Trước hết, thay mặt Công ty Amway, xin cảm ơn Báo Tây Ninh đã quan tâm đến các thông tin về Amway và truyền tải tới bạn đọc trong bài báo này. Tôi xin gửi đính kèm ở đây thư phản hồi từ phía Công ty Amway về một số điểm được nêu trong bài báo, hy vọng sẽ làm rõ một số thắc mắc của báo cũng như độc giả. Amway là công ty bán hàng trực tiếp hàng đầu thế giới, có giấy phép sản xuất và kinh doanh hợp pháp ở Việt Nam”.

Thư phản hồi của bà Hải Anh tóm tắt như sau: Công ty Amway ngoài ngành nghề kinh doanh là: “Sản xuất hoá chất và các sản phẩm từ hoá chất”; ngành nghề sản xuất là: “Sản xuất, gia công, pha chế các sản phẩm tiêu dùng bao gồm mỹ phẩm, sản phẩm vệ sinh gia dụng và thực phẩm chức năng”. Trên thực tế, ngoài đăng ký kinh doanh và sản xuất như trên, Amway Việt Nam còn được phép kinh doanh đa cấp (như đã nêu ở trên).

Vấn đề thứ hai, Công ty Amway cho biết: Bán hàng đa cấp còn gọi là bán hàng trực tiếp. Hiện nay, sự nhận biết và phân biệt giữa mô hình bán hàng trực tiếp và mô hình kinh doanh kim tự tháp ảo là thử thách lớn nhất của ngành bán hàng trực tiếp. Người kinh doanh mô hình bán hàng trực tiếp có thể nhận biết mô hình kim tự tháp ảo bất hợp pháp nếu: Đầu tư ban đầu cao bất hợp lý; người tham gia được trả thưởng chủ yếu dựa vào việc tuyển dụng những người khác tham gia vào hệ thống; việc trả thưởng chủ yếu không dựa vào việc bán hàng hoá hay dịch vụ; hàng hoá dịch vụ không hợp pháp và không thể bán được; người tham gia phải mua số lượng sản phẩm nhiều hơn mức họ có thể bán hoặc sử dụng; không được trả lại hàng tồn; không ký kết hợp đồng văn bản với những điều khoản chính và thời hạn xác định cho việc huỷ hợp đồng. Bán hàng trực tiếp hợp pháp (mà Amway là thí dụ điển hình) là mô hình kinh doanh mà người tham gia được trả thưởng chủ yếu từ doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ cho những người tham gia, không được trả thưởng từ việc tuyển dụng những người khác tham gia vào mô hình này. Người tham gia không bị ép buộc mua sản phẩm. Các sản phẩm của Amway được sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế và an toàn cho sức khoẻ của người tiêu dùng Việt Nam. Tất cả các sản phẩm đều được đăng ký tại Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm do Bộ Y tế cấp. Giá sản phẩm Amway hoàn toàn phù hợp với chất lượng sản phẩm và được người tiêu dùng chấp nhận.

Liệu có “tuân thủ nghiêm ngặt pháp luật Việt Nam”?

Báo Tây Ninh hoan nghênh thông tin phản hồi của các vị đại diện Công ty Amway Việt Nam. Phản hồi của Công ty đã cung cấp cho độc giả một số thông tin đầy đủ hơn về Công ty Amway Việt Nam. Tuy nhiên, có một số vấn đề tác giả loạt bài “Kinh doanh đa cấp, liệu có làm giàu” cần trao đổi với quý Công ty như sau:

Thứ nhất, về chức năng, ngành nghề sản xuất, kinh doanh của quý Công ty, Báo Tây Ninh không nhận được thông tin từ ngành chức năng Tây Ninh cho biết Công ty đã được cấp giấy phép kinh doanh đa cấp (ở Đồng Nai). Trong khi đó, theo Ban quản lý các khu công nghiệp Đồng Nai, thì ngành nghề đăng ký sản xuất, kinh doanh của Công ty Amway Việt Nam đúng như Báo Tây Ninh đã nêu.

Người của Công ty Amway Việt Nam (trái) đang làm biên nhận “phí hợp đồng” cho một khách hàng ở…quán cà phê

Thứ hai, Báo Tây Ninh cũng không đề cập đến việc “Công ty Amway kinh doanh có vi phạm pháp luật hay không”, mà chỉ đề cập đến nhiệm vụ và trách nhiệm của ngành chức năng trong việc quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh đa cấp của các doanh nghiệp ở Tây Ninh, trong đó có hoạt động của một số người tự giới thiệu là người của Công ty Amway Việt Nam. Đồng thời, Báo Tây Ninh cũng phản ánh ý kiến của người tiêu dùng nhận định về sản phẩm, về giá cả của sản phẩm mà họ biết (điều này phù hợp với quyền của người tiêu dùng Việt Nam). Họ có quyền thắc mắc, nghi ngờ, thận trọng trước những sản phẩm mà họ chưa được cung cấp đầy đủ thông tin và chưa được “nhận diện” qua các phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài). Những thông tin này, ngoài doanh nghiệp, ngành chức năng cũng có trách nhiệm thông tin để người tiêu dùng an tâm sử dụng hoặc “kiêng” sử dụng.

Thứ ba, về lý luận, các vị “đại diện Công ty Amway Việt Nam” đã nêu rất đúng về hoạt động kinh doanh đa cấp hợp pháp. Đồng thời khẳng định “Amway Việt Nam luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy định của luật pháp Việt Nam trong các hoạt động sản xuất và kinh doanh”. Tuy nhiên, chúng tôi lấy làm tiếc khi nhận thấy hoạt động của một số người tự xưng là người của Công ty Amway Việt Nam đã không thực hiện đúng như quý Công ty đã nói.

Chúng tôi không “đào sâu” về hình thức kinh doanh của Công ty mà chỉ nêu “điểm khởi đầu” khi người của Công ty “mời gọi” khách hàng tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp. Cụ thể, khi đăng ký trở thành “nhà phân phối” của Công ty Amway Việt Nam tại Tây Ninh, chúng tôi (trong vai khách hàng) bị “người của Công ty Amway Việt Nam” buộc phải đóng “phí làm hợp đồng Amway”. Số tiền “đóng phí” là 200.000 đồng. Vậy phí này có hợp pháp? Trong khi đó, Điều 7, Nghị định số 110/2005/NĐ-CP quy định: Cấm doanh nghiệp bán hàng đa cấp thực hiện những hành vi sau đây: Yêu cầu người muốn tham gia phải đặt cọc để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp. Yêu cầu người muốn tham gia phải mua một số lượng hàng hoá ban đầu để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp. Yêu cầu người muốn tham gia phải trả tiền hoặc trả bất kỳ khoản phí nào dưới hình thức khoá học, khoá đào tạo, hội thảo, hoạt động xã hội hay các hoạt động tương tự khác để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp, trừ tiền mua tài liệu theo quy định…

Nếu như khoản phí trên là do một số người tự xưng là “người của Công ty Amway Việt Nam” tự “đẻ” ra, có lẽ Công ty nên kịp thời chấn chỉnh để bảo đảm “Amway Việt Nam luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy định của luật pháp Việt Nam trong các hoạt động sản xuất và kinh doanh”, tránh trường hợp “con sâu làm sầu nồi canh”.

HOÀNG THI