Hôm 21.4, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và người đồng cấp Ukraine Viktor Yanukovych đã đạt được thoả thuận quan trọng về việc Ukraine sẽ kéo dài thời hạn cho Nga thuê căn cứ hải quân Sevastopol thêm 25 năm sau khi hợp đồng cho thuê cũ kết thúc vào năm 2017.

Đây được xem là động thái cho thấy ông Viktor Yanukovych cương quyết huỷ bỏ hoàn toàn đường lối thân phương Tây của người tiền nhiệm Viktor Yushchenko, quay trở lại mối quan hệ truyền thống với Nga nhằm giảm bớt áp lực của tình trạng thiếu hụt khí đốt ở trong nước.  

Để đạt được thoả thuận về việc kéo dài sự hiện diện của Hạm đội Biển Đen của hải quân Nga tại Ukraine, Tổng thống Medvedev đã đồng ý giảm 100 USD trên mỗi 1.000 m3 nếu khí đốt ở mức giá 330 USD/1.000m3 trở lên; nếu giá khí đốt xuống dưới mức 330 USD/1.000m3, Nga sẽ giảm 30% giá cho Ukraine. Việc giảm giá này có hiệu lực từ ngày 1.4.2010 trên tổng số 30 tỷ m3 khí đốt Nga cam kết cung cấp Ukraine năm 2010 và 40 tỷ m3 khí đốt của những năm sau đó.

Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và người đồng cấp Ukraine Viktor Yanukovych ký kết thoả thuận ngày 21.4. Ảnh: Getty

Sau khi Liên bang Xô viết tan rã, Nga chấp nhận bán khí đốt cho Ukraine với giá ưu đãi mà Nga dành cho các quốc gia trong cộng đồng các quốc gia SNG. Tuy nhiên sau khi ông Viktor Yushchenko nắm quyền, xin gia nhập Khối quân sự NATO và Liên minh châu Âu, Nga bắt đầu tăng giá khí đốt. Khi Ukraine đáp trả bằng cách tuyên bố sẽ không kéo dài hợp đồng cho thuê căn cứ Sevastopol, mối quan hệ với Nga trở nên căng thẳng và đỉnh điểm là việc hồi đầu năm 2009 Nga ngừng cung cấp khí đốt cho Ukraine trong hai tuần, giảm lượng cung cấp khí đốt cho các nước Tây Âu trung chuyển qua Ukraine.

Hãng tin ITAR- Tass cho biết, việc ông Medvedev chấp nhận giảm giá khí đốt đã mang lại cho Nga thoả thuận kéo dài thời hạn thuê căn cứ Sevastopol thêm 25 năm kể từ sau năm 2017, và để ngỏ khả năng kéo dài thêm theo từng giai đoạn 5 năm, với giá 90 triệu USD/năm.

Tuy nhiên, các đảng phái đối lập thân phương Tây tại Ukraine cho rằng, bất kỳ thoả thuận nào trong việc kéo dài sự hiện diện của Hạm đội Biển Đen đòi hỏi phải tiến hành sửa đổi Hiến pháp, cũng như tổ chức trưng cầu dân ý.  Bà Mykola Tomenko – Phó Chủ tịch quốc hội, lãnh đạo Liên minh Yulia Tymoshenko (YTB) viện dẫn, điều 17 Hiến pháp không cho phép quân đội nước ngoài đóng cứ trên lãnh thổ Ukraine.

Đ. Hoàng Thái

(Theo NYT/RIAN)