Trong quá trình phát triển của đất nước, bọn tội phạm lợi dụng quá trình hội nhập gây ra nhiều vụ phạm tội nghiêm trọng, gây mất ổn định an ninh trật tự, an toàn xã hội, gây hoang mang trong đời sống người dân. Tình hình đó đặt ra yêu cầu tích cực phòng, chống tội phạm và đưa ra xét xử nghiêm minh đúng pháp luật, đúng người, đúng tội, tránh oan sai để ổn định an ninh trật tự và bảo đảm công bằng xã hội.

Phần lớn các loại án đều tăng

Đối với ngành TAND tỉnh Tây Ninh, năm 2011, toàn ngành đã phải thụ lý 9.947 vụ, giải quyết 9.558 vụ, đạt 96,1% (tăng 1.030 vụ), hiện còn 389 vụ. Tăng nhiều nhất là án hôn nhân gia đình và các loại án khác, riêng án dân sự giảm 299 vụ. Cụ thể, án hình sự thụ lý toàn ngành 1.345 vụ, 2.268 bị cáo, đã giải quyết 1.328 vụ, 2.217 bị cáo, đạt 98,74%. Trong năm 2011, TAND hai cấp xét xử lưu động 136 vụ. Trong đó, có vụ gây thương tích và làm nhục người khác, xảy ra ở địa bàn Thị xã và Hoà Thành, mà bị can là con em những gia đình khá giả, bị hại là những nữ sinh trung học, gây xôn xao trong dư luận, gây lo lắng cho những gia đình có con em là nữ sinh đến trường, vụ án được xã hội đặc biệt quan tâm. Các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh, huyện đã phối kết hợp tổ chức phiên toà lưu động để xét xử vụ án, được truyền hình trực tiếp, nhằm trừng trị người phạm tội, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, mức án tuyên được nhân dân đồng tình. Án hình sự, toàn ngành thụ lý và giải quyết so với năm 2010 đều tăng, trong đó, những vụ án đáng quan tâm như: trộm cắp tài sản tăng 81 vụ, tội phạm về ma tuý tăng 48 vụ, tội đánh bạc tăng 33 vụ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng 21 vụ, tội vận chuyển hàng hoá, tiền tệ trái phép qua biên giới tăng 9 vụ, tội giết người tăng 3 vụ, tội hiếp dâm tăng 2 vụ, tội hiếp dâm trẻ em tăng 6 vụ. Nguyên nhân phát sinh tội phạm hình sự, chủ yếu do ghen tuông giữa vợ chồng, trả thù do mâu thuẫn từ trước, mâu thuẫn gia đình, ảnh hưởng phim ảnh đồi truỵ. Bên cạnh đó cũng có một số tội phạm giảm so với năm 2010 như: tội tổ chức đánh bạc giảm 57 vụ, tội giao cấu với trẻ em giảm 11 vụ, tội cố ý gây thương tích giảm 6 vụ.      

Phiên toà xét xử vụ án gây thương tích và làm nhục nữ sinh

Vụ, việc hôn nhân và gia đình, toàn ngành thụ lý 3.974 vụ, giải quyết 3.889 vụ, đạt 97,9%. Nguyên nhân chủ yếu do mâu thuẫn gia đình dẫn đến ly hôn (tăng 675 vụ so năm 2010), thường là những gia đình trẻ, nghiện ma tuý…

Vụ, việc kinh doanh thương mại, hành chính, lao động… thụ lý 201 vụ, giải quyết 190 vụ, đạt 94,53%. Trong số án đã giải quyết, hoà giải thành 67 vụ, đạt 35,26% (67/190 vụ). Nguyên nhân phát sinh, do không thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về ký kết và hợp đồng mua bán hàng hoá; hợp đồng đầu tư tài chính, ngân hàng; hợp đồng cung ứng dịch vụ… Án hành chính chủ yếu về quyết định xử phạt hành chính, quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai; án lao động về xử lý kỷ luật, sa thải, đơn phương chấm dứt hợp đồng không đúng quy định pháp luật.

Án dân sự thụ lý 4.427 vụ, giải quyết 4.151 vụ, đạt 93,8%, hiện còn 276 vụ. Trong số án đã giải quyết, hoà giải thành 1.687 vụ, đạt 40,64% (1.687/4.151 vụ). Nguyên nhân chủ yếu do không tuân thủ các quy định trong ký kết và thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng vay tài sản, không hiểu biết pháp luật về thừa kế, do tranh chấp về quyền sử dụng đất, do phân định ranh đất không rõ ràng dẫn đến tranh chấp.

Thẩm phán bị quá tải

Mặc dù các loại án đều tăng so với năm 2010, nhưng với tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, toàn ngành đã nỗ lực giải quyết với chất lượng được nâng lên, án huỷ, sửa được kéo giảm. Năm 2011, toàn ngành bị huỷ, sửa 249 vụ, chiếm 2,6% (249/9.558 vụ), trong đó, án bị huỷ 99/9.558 vụ, chiếm 1,03%, án bị sửa 150/9.558 vụ, chiếm 1,57%, án quá hạn luật định 59 vụ. Nguyên nhân do án phức tạp, nhiều người tham gia vụ án có địa chỉ khác nhau, nên mời đương sự rất khó khăn; việc uỷ thác tư pháp mất nhiều thời gian, không có kết quả trả lời của cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên cũng còn có những vụ huỷ, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán. Trong năm, án bị huỷ, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán là 226 vụ, trong đó, án bị huỷ 86 vụ, chiếm 0,9% ( 86/9.558 vụ ),  án bị sửa 140 vụ, chiếm 1,46% (140/9.558 vụ). Nguyên nhân là do Thẩm phán còn chủ quan khi nghiên cứu hồ sơ, đánh giá chứng cứ chưa toàn diện hoặc đưa thiếu người tham gia tố tụng. Trong năm qua, Thẩm phán luôn bị áp lực nặng nề do số lượng án quá lớn, bình quân 1 Thẩm phán phải giải quyết 116 vụ/năm (tỉnh 68 vụ/năm, huyện 128 vụ/năm). Mặc dù biên chế có tăng nhưng còn thiếu nhiều so với biên chế được phân bổ; quy trình bổ nhiệm lại Thẩm phán còn chậm, làm cho một số Thẩm phán hết nhiệm kỳ không được tham gia xét xử, dẫn đến án tồn, Thẩm phán mới được bổ nhiệm chưa có kinh nghiệm trong giải quyết án, đánh  giá chứng cứ chưa toàn diện, thiếu chính xác.

Trong năm 2011, toàn ngành đã tổ chức 9 phiên toà hình sự, xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp của TAND huyện. Nhìn chung, các phiên toà đã thực hiện đầy đủ trình tự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, việc xét hỏi tại phiên toà đi vào trọng tâm, chất lượng tranh tụng tại phiên toà được nâng lên.

Song song với việc xét xử, các mặt công tác khác cũng được chú trọng: thi hành án hình sự, Giám đốc - Kiểm tra, giải quyết án Giám đốc thẩm, tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, Hội thẩm nhân dân, công tác phối hợp… Ngoài ra, để xây dựng Toà án sơ thẩm khu vực theo Đề án “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Toà án, Viện Kiểm sát và Cơ quan điều tra theo Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020”, Ban Cán sự Đảng Toà án nhân dân tỉnh, dự kiến số lượng Toà án sơ thẩm khu vực tỉnh Tây Ninh, theo 3 phương án, nhưng đến nay, chưa được các cơ quan Trung ương thẩm định.

Năm 2011, số vụ án thụ lý và giải quyết đều tăng cao so với năm 2010, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng uỷ, thủ trưởng đơn vị, cùng sự phấn đấu của từng Thẩm phán, Thư ký và cán bộ toàn ngành, TAND hai cấp đã giải quyết các vụ vượt mức chỉ tiêu đăng ký. Chất lượng xét xử ngày càng được nâng cao, án huỷ, sửa được kéo giảm, án tuyên không rõ ràng được khắc phục, không xử oan người không phạm tội, tích cực xét xử lưu động tại nơi xảy ra vụ án đối với loại tội phạm có chiều hướng gia tăng, được đông đảo quần chúng nhân dân đồng tình, góp phần đem lại công bằng xã hội.

DUY ĐỨC