Trong tờ trình dự thảo Luật BHXH sửa đổi của Chính phủ cho hay, với mục tiêu xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, trợ cấp hưu trí xã hội là khoản ngân sách nhà nước hỗ trợ cung cấp cho người cao tuổi không có lương hưu, hoặc BHXH hằng tháng. Trong khi Luật BHXH năm 2014, quy định về BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện và Bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Do vậy, dự thảo Luật BHXH sửa đổi bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội quy định: Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

Quy định này nhằm thể chế hóa một bước chủ trương “điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội” nhằm phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2030 khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội.

Theo tính toán, việc giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống còn 75 tuổi, sẽ giúp mở rộng đối tượng thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thêm khoảng 800 nghìn người.

Trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước chi trả. 

Ngoài ra, người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH (bao gồm cả bắt buộc và tự nguyện) mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) thì được lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội tùy thuộc vào thời gian đóng, tiền lương, thu nhập tháng đóng BHXH của người lao động.

Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng thì được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Như vậy, quy định này giúp gia tăng thêm đối tượng hưởng trợ cấp hằng tháng mà ngân sách nhà nước không phát sinh tăng nhiều. Ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ BHYT còn trợ cấp hằng tháng do quỹ BHXH đảm bảo từ thời gian đóng BHXH của người lao động).

Theo tính toán, người lao động có thời gian đóng BHXH là 5 năm với mức tiền lương tháng đóng bình quân như hiện nay nếu người lao động không hưởng BHXH một lần mà lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng thì có thể được hưởng trợ cấp hằng tháng (với mức thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội) ngay từ khi đủ tuổi nghỉ hưu thay vì phải chờ đến 75 tuổi.

Băn khoăn việc đưa trợ cấp hưu trí vào Luật BHXH

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, đa số ý kiến thường trực ủy ban và một số ý kiến các cơ quan Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tham gia thẩm tra, góp ý nhất trí việc bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội như đề xuất.

Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động của việc quy định trợ cấp hưu trí xã hội đối với ngân sách nhà nước.

Cùng với đó là xung đột chính sách khi đưa các đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh và áp dụng của Luật Người cao tuổi sang dự án luật này, ảnh hưởng đến chính sách khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết, trợ cấp hưu trí do nhà nước chi trả là phù hợp. Tuy nhiên, phải đặt vấn đề trợ cấp hưu trí do không theo chế độ có đóng có hưởng nên đưa vào Luật BHXH có phù hợp, hay đưa vào Luật người cao tuổi.

Theo ông Huân, nếu đưa vào Luật BHXH thì phải kết nối với Luật người cao tuổi phù hợp với thực tiễn. Thậm chí, có thể giữ nguyên tại Luật người cao tuổi, không nhất thiết phải đưa về Luật BHXH.

Nguyên Thứ trưởng LĐ-TB&XH cho rằng, cùng với giảm tuổi thì mức trợ cấp phải được nâng lên, còn nếu thấp quá thì trợ cấp hưu trí không có nhiều ý nghĩa.

“Sang tuổi 75 được hưởng mức trợ cấp hưu trí 500.000 đồng/người/tháng sẽ thiết thực hơn mức 270.000 đồng như hiện nay”, ông Huân nói.

Nguồn vietnamnet