Sau chiến tranh, những vùng quê từng là “túi bom”, “chảo lửa”, nơi diễn ra các trận giao tranh ác liệt trên đất nước Campuchia dần “thay da đổi thịt”. Tốc độ đô thị hoá ngày càng nhanh cùng với xây dựng các công trình phục vụ kinh tế, tình hình mưa lũ diễn biến phức tạp làm cho địa hình, địa vật nhiều khu vực thay đổi hoàn toàn khiến việc tìm kiếm, quy tập, cất bốc hài cốt liệt sĩ của Đội K70, K71 ngày càng trở nên khó khăn, vất vả và gian truân hơn.

Bên cạnh đó, các cựu chiến binh và những người dân từng chứng kiến, tham gia chôn cất bộ đội, chuyên gia Việt Nam ngày càng già yếu, lúc nhớ, lúc quên hoặc đã qua đời khiến nguồn tin các ngôi mộ, phần mộ dần một ít đi...

Thượng tá Nguyễn Đức Thuận– Đội trưởng Đội K71 chia sẻ: “Việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ những năm tiếp theo có thể sẽ gặp nhiều khó khăn vì phải mở rộng địa bàn đến vùng sâu, vùng xa, nơi rừng núi hiểm trở. Do đó, quá trình thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi luôn phải chạy đua với thời gian, bởi chậm trễ là có tội với những người đã khuất”.

Xác định “tìm hài cốt liệt sĩ chính là tìm người thân của mình”, cán bộ, chiến sĩ Đội K70, K71 tích cực tìm kiếm, quy tập, thu thập, xử lý thông tin, mở rộng địa bàn, nghiên cứu, tìm hiểu rút ra quy luật bố trí quân và cách mai táng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc bảo đảm thông tin, tuyên truyền, tiếp cận nhân chứng cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ gặp nhiều khó khăn.

Các đơn vị tham gia chiến đấu chưa cung cấp được thông tin liệt sĩ hy sinh trong từng trận đánh và nơi chôn cất ban đầu, nên khi quy tập chưa xác định được danh tính hài cốt liệt sĩ, tốn nhiều công sức, thời gian và kinh phí thực hiện.

Hơn 23 năm qua, có hơn 38.000 hài cốt liệt sĩ trên địa bàn Quân khu và hơn 11.000 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh ở Campuchia qua các thời kỳ chiến tranh được quy tập, hồi hương, truy điệu và an táng. Quá trình thực hiện nhiệm vụ tại Campuchia, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên Đội K70, K71 luôn chấp hành nghiêm pháp luật của nước sở tại, tôn trọng chính quyền, Nhân dân và phong tục tập quán địa phương; thực hiện tốt công tác đối ngoại theo quy định của Nhà nước; thăm, tặng quà, giúp Nhân dân thu hoạch hoa màu, khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, giao lưu văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao.

Ngoài ra, các đơn vị còn phối hợp chặt chẽ với lực lượng bảo vệ, các cấp chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người dân cung cấp thông tin liên quan đến mộ liệt sĩ và tạo điều kiện thuận lợi để lực lượng hai Đội K70, K71 tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đạt kết quả tốt.

Theo Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia là nhiệm vụ lâu dài, cán bộ, chiến sĩ Đội K70, K71 cần tiếp tục làm tốt công tác nắm thông tin, tranh thủ sự giúp đỡ hỗ trợ từ phía bạn, chủ động khắc phục mọi khó khăn, tích cực tìm kiếm, quy tập.

Huy Thường – Đào Như