Những điều hiếm gặp ở nhật thực ngày 8/4

Nhật thực toàn phần sẽ xuất hiện từ vùng duyên hải Thái Bình Dương của Mexico lúc 11h07 giờ PDT (PTD - múi giờ Thái Bình Dương) ngày 8/4 (1h07 ngày 9/4 giờ Hà Nội), được coi là dài nhất trên đất liền trong hơn một thập kỷ. 

Theo trang Space.com, hàng triệu người ở miền bắc Mexico, Mỹ và đông nam Canada sẽ có cơ hội quan sát nhật thực toàn phần vào hôm nay 8/4. Đây được xem là lần nhật thực toàn phần "hàng trăm năm mới có một" khi xảy ra vào lúc cực đại Mặt trời; có thể nhìn thấy sao chổi khi đang diễn ra nhật thực; là nhật thực toàn phần dài nhất ở Mỹ kể từ năm 1806, cũng là nhật thực toàn phần tối nhất ở Mỹ trong vòng 217 năm...

Nhật thực toàn phần ngày 8/4 là hiện tượng thiên văn kỳ thú hiếm gặp.

Đường đi của nhật thực toàn phần ngày 8/4 sẽ dài khoảng 16.000km, với chưa đến một nửa đường đi trên đất liền. Toàn bộ đường đi của nhật thực trên đất liền sẽ đi qua Bắc Mỹ - Mexico, Mỹ và Canada - trong 100 phút, trong đó có tới 68 phút di chuyển qua các vùng thuộc 15 tiểu bang của Mỹ. Đây sẽ là nhật thực toàn phần dài nhất trên đất liền (4 phút 28 giây) kể từ nhật thực toàn phần ngày 11/7/2010, ở Đảo Phục Sinh/Rapa Nui.

Trong nhật thực toàn phần ngày 8/4, điểm quan sát rõ nhất cách Nazas, bang Durango của Mexico khoảng 7km về phía bắc. Tại đây, nhật thực toàn phần sẽ kéo dài 4 phút 28 giây. Nhật thực toàn phần ngày 8/4 được coi là một sự kiện lớn và "ấn tượng nhất trong suốt hàng trăm năm", vì nhiều lý do. Đầu tiên, thời gian diễn ra giai đoạn toàn phần có thể dài gấp đôi nhật thực toàn phần năm 2017, tùy thuộc vào vị trí của người quan  sát. Đây cũng được coi là nhật thực toàn phần dài nhất trên đất liền trong hơn một thập kỷ.

Ngoài ra, quầng sáng của Mặt Trời trong hiện tượng này sẽ rất lớn. Nguyên nhân là Mặt Trời đang gần đạt mức cực đại Mặt Trời - thời điểm hoạt động mạnh nhất trong chu kỳ Mặt Trời kéo dài khoảng 11 năm. Do vậy sẽ có hiện tượng "nhẫn kim cương đôi" xuất hiện.Hiệu ứng "chiếc nhẫn kim cương" là một hiện tượng quang học xảy ra ngay trước và sau khi Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất hoàn toàn, do một lượng nhỏ ánh sáng Mặt Trời đi qua các khe hở giữa các ngọn núi trên Mặt Trời.

Điều này sẽ tạo ra một vòng sáng rực rỡ xung quanh Mặt Trăng cũng như một "viên kim cương" đậu ở một phía. Viên kim cương thứ 2 sẽ xuất hiện nhờ hiện tượng "hạt Bailey", được hình thành do sự khúc xạ của ánh sáng Mặt Trời bởi các ngọn núi và thung lũng trên ngôi sao này.

Sự kiện ngày 8/4 sẽ là nhật thực toàn phần dài nhất ở Mỹ kể từ năm 1806. Ở biên giới Mỹ - Mexico, thời gian quan sát nhật thực toàn phần có thể lên tới 4 phút 26 giây. Đây cũng đồng thời là nhật thực toàn phần tối nhất ở Mỹ trong 217 năm qua. Một điểm thú vị khác là trong thời gian diễn ra nhật thực, người xem có thể quan sát được sao chổi 12P/Pons-Brooks.

Sau ngày 8/4, nhật thực toàn phần sẽ tiếp tục xuất hiện vào ngày 12/8/2026 và lần này, những người sống tại các khu vực gần Bắc Cực như Greenland, Iceland… sẽ có cơ hội quan sát nhật thực toàn phần. Trong khi đó, phải đến tận ngày 11/4/2070, những người sống và làm việc tại Việt Nam mới có cơ hội quan sát hiện tượng nhật thực toàn phần và đến ngày 27/1/2074, hiện tượng nhật thực một phần sẽ xuất hiện trên bầu trời Việt Nam.

Cách quan sát Nhật thực từ xa
Theo ông Nguyễn Đức Phương, chuyên gia về thiên văn học, sự kiện thiên văn độc đáo ngày 8/4 sẽ không thể quan sát được tại Việt Nam. Người dân ở các khu vực thuộc Mexico, Canada và hơn 10 bang của Mỹ có thể chiêm ngưỡng nhật thực toàn phần. Trong khi đó, nhật thực một phần dự kiến quan sát được ở 49 bang của Mỹ nếu thời tiết thuận lợi.

Để quan sát nhật thực một cách an toàn, bạn phải sử dụng kính lọc ánh sáng mặt trời. Kể cả máy ảnh, kính viễn vọng và ống nhòm cũng sẽ cần có bộ lọc năng lượng mặt trời đặt trước ống kính. Chỉ những người nằm trong dải đất diễn ra nhật thực toàn phần mới có thể bỏ kính trong thời gian ngắn để nhìn thấy vầng hào quang của mặt trời bằng mắt thường. Những người quan sát nhật thực một phần phải đeo kính trong toàn bộ thời gian.

Tại Việt Nam, không trực tiếp quan sát được hiện tượng này, tuy nhiên nhiều người yêu thiên văn cho biết họ sẽ tìm cách quan sát "gián tiếp" thông qua các ứng dụng thiên văn hoặc các trang web phát trực tiếp.

Những người yêu thiên văn không được quan sát trực tiếp nhật thực cũng có thể xem toàn bộ trên trang trực tuyến của NASA. Bạn có thể xem các thông tin thú vị khác về nhật thực, bao gồm các hoạt động có thể tải về, thông tin về Mặt Trời và các cách khác để xem nhật thực tại go.nasa.gov/Eclipse2024.

Nhật thực toàn phần là hiện tượng thiên văn độc đáo, xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, tạo thành một đường thẳng. Lúc này, Mặt Trăng sẽ che khuất hoàn toàn Mặt Trời, khiến những người đứng trên Trái Đất sẽ không còn nhìn thấy được Mặt Trời, thay vào đó họ sẽ thấy hiện tượng nhật thực, với một vùng tối xuất hiện trên bầu trời và nhìn thấy vầng hào quang của Mặt Trời xuất hiện phía sau Mặt Trăng.

Khi xảy ra hiện tượng nhật thực toàn phần sẽ xuất hiện vùng tối, là khu vực mà Mặt Trăng đã che khuất hoàn toàn ánh sáng của Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất. Vùng tối này sẽ di chuyển trên bề mặt Trái Đất, tạo ra một dải nhật thực toàn phần. Những người sống trong vùng tối trên Trái Đất sẽ có cơ hội quan sát hiện tượng nhật thực toàn phần.

Nguồn SKĐS