Gần 10 năm nay, tại ấp Bàu Rã, xã Thạnh Bắc, huyện Tân Biên có một số nông dân nghèo, ít đất đã mạnh dạn chuyển sang trồng cây xoài tứ quý.

Vườn xoài tứ quý của ông Châu Văn Phách.

Hai năm trở lại đây, người dân liên kết lại thành lập hợp tác xã (HTX), gọi là HTX Thạnh Bắc, sản xuất theo quy trình trái cây sạch. Từ thương hiệu của HTX, sản phẩm đã được tiêu thụ ổn định, bước đầu đem lại nguồn thu nhập khá cao cho các xã viên trong HTX.

Đứng trước vườn xoài trĩu quả của mình, ông Châu Văn Phách (53 tuổi,  tổ 3, ấp Bàu Rã), xã viên của HTX Thạnh Bắc cho biết, với 1,5 ha đất ban đầu ông trồng mì, sau trồng điều, nhưng 2 loại cây trồng này giá cả bấp bênh, hiệu quả kinh tế không cao. Đầu năm 2008, ông Phách cùng một số bà con trong ấp chuyển sang trồng xoài tứ quý.

Sau hai năm kể từ khi đặt cây giống, xoài cho thu hoạch mùa đầu tiên và năng suất cây trồng sẽ tăng dần theo từng năm. Đến nay, vườn xoài của ông luôn đạt năng suất bình quân trên 20 tấn/ha. Với giá bán cho thương lái tại vườn hiện nay khoảng 25.000 đồng/kg, ông Phách thu được gần 900 triệu đồng, trừ chi phí cũng còn được trên 700 triệu đồng tiền lãi.

Ông Phách cho biết thêm, cây xoài tứ quý dễ bị nhiễm 3 loại bệnh chính là sâu đục thân, kháng thư (rụng trái non) và ruồi vàng đục trái, nếu không theo dõi, phòng trị kịp thời sẽ không đạt hiệu quả. Đặc biệt, hầu hết vườn xoài ở đây đã được bà con xã viên bao trái bằng bọc nylon từ lúc trái còn non cho đến khi thu hoạch. Cách làm này vừa ngăn ruồi vàng đục trái, vừa hạn chế việc xịt  thuốc trừ sâu, tạo ra sản phẩm an toàn, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Thu hoạch xoài tứ quý tại HTX Thạnh Bắc.

Bà Võ Thị Nuôi (43 tuổi), Chủ nhiệm HTX xoài tứ quý Thạnh Bắc cho biết thêm, hiện HTX có 16 thành viên đang canh tác 22,4 ha xoài từ 5-10 năm tuổi, mỗi thành viên có từ 0,5 đến 3 ha xoài. Theo bà Nuôi, trước đây người trồng xoài thường gặp điệp khúc được mùa, mất giá do thương lái o ép. Từ khi thành lập HTX, nhờ có sự liên kết thống nhất nên giá cả thu mua và đầu ra ổn định, đời sống của bà con thành viên khấm khá hơn, mọi người có điều kiện xây nhà mới, sắm sửa xe cộ, nuôi con ăn học tới nơi, tới chốn.

"Hướng tới, theo sự hướng dẫn của cán bộ khuyến nông, HTX sẽ thực hiện sản xuất xoài theo quy trình VietGap, an toàn vệ sinh thực phẩm, tạo được thương hiệu để trái xoài tứ quý của HTX Thạnh Bắc có đủ tiêu chuẩn đi vào các siêu thị và xuất khẩu"- bà Nuôi cho biết.

Ông Huỳnh Văn Cư- Trưởng Trạm khuyến nông huyện Tân Biên đánh giá, những năm gần đây do giá cao su, mía, mì... xuống thấp, một bộ phận nông dân của huyện đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cây ăn quả như chuối già Nam Mỹ, xoài cát chu, xoài tứ quý, bưởi da xanh với diện tích ngày càng lớn, lên tới vài trăm ha. Mô hình trồng xoài tứ quý của HTX Thạnh Bắc bước đầu đã đạt được hiệu quả cao do có quy trình sản xuất bài bản, có đầu ra ổn định.

Ông Cư cũng khuyến cáo, trước khi chuyển đổi cây trồng với diện tích lớn, nông dân nên hình thành chuỗi liên kết sản xuất bền vững giữa khâu sản xuất và thị trường tiêu thụ. Điều đó có nghĩa nông dân phải liên kết với nhau, ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm rõ ràng với doanh nghiệp có uy tín, để tránh tình trạng thương lái ép giá hoặc không mua sản phẩm khi đến vụ thu hoạch do sản xuất tự phát. Đặc biệt ,phải sản xuất theo quy trình VietGap, GlobalGap... đưa ra sản phẩm nông nghiệp sạch, đạt tiêu chuẩn, có uy tín thì sản phẩm cây trồng của nông dân mới được tiêu thụ bền vững trên thị trường.

Lê Đức Hoảnh