Cứ tưởng Nữ nhi quốc Tây Lương chỉ có trong tác phẩm “Tây Du ký” của nhà văn Ngô Thừa Ân, ngờ đâu ngoài đời cũng có một Nữ nhi quốc “người thật việc thật” tại tỉnh Vân Nam xinh đẹp của Trung Quốc.

Những cư dân của vương quốc này là người thuộc dân tộc Mosuo, sống xung quanh hồ Lư Cô (Lugu) thơ mộng có khu rừng xanh thẳm bao quanh (thuộc huyện Ningliang, ngoại ô thành phố Lệ Giang, tỉnh Vân Nam).

Muốn đến vương quốc của phụ nữ này, phải cưỡi ngựa, đi thuyền và lội bộ. Có lẽ nhờ đường đi cách trở xa xôi nên họ sống hầu như tách biệt với thế giới phồn hoa bên ngoài và những hối hả, tất bật của cuộc sống hiện đại cũng ít ảnh hưởng đến nền văn hóa, tập tục ngàn năm của họ.

Hồ Lư Cô, theo tiếng Mosuo là hồ Mẫu Thân (hồ người mẹ của dân tộc Mosuo), có diện tích rộng đến 48km vuông, nằm ở độ cao 2.690m so với mặt nước biển và giáp hai tỉnh Tứ Xuyên, Vân Nam.

Mosuo là dân tộc sống theo chế độ mẫu hệ duy nhất còn sót lại ở Trung Quốc. Người dân ở đây theo Phật giáo Tây Tạng.

Khác với phim ảnh, Nữ nhi quốc Mosuo không chỉ toàn phụ nữ mà có cả đàn ông sinh sống. Tuy nhiên, mọi quyết định, quyền hành từ chuyện nhỏ đến chuyện lớn trong nhà, dòng tộc hay trong làng đều do phụ nữ quyết định. Đàn ông không có địa vị, tiếng nói.

Thiếu nữ và thiếu niên người Mosuo đến tuổi 13 sẽ được bà nội, mẹ hoặc một phụ nữ có địa vị trong dòng tộc cử hành lễ Thành Niên.

Trong buổi lễ, các bà sẽ đọc lời khấn, chúc phúc cho các cô gái, chàng trai, rồi họ thay ra những bộ áo dài đến chân mặc khi còn nhỏ. Nữ sẽ mặc áo váy hoa, đội nón hoa có gắn vỏ xà cừ, còn nam mặc quần.

Sau nghi lễ này, họ đã thành người lớn và có quyền kết bạn. Cũng kể từ đó, cô gái phải dọn ra ở căn gác có cửa sổ lớn sát cổng nhà nhất để bắt đầu “tẩu hôn”.

Người Mosuo không có tục cưới gả mà vẫn duy trì phong tục “tẩu hôn”, tức là nam thanh niên đêm đêm sẽ cưỡi ngựa sang nhà cô gái ưng ý, leo lên chiếc thang mà cô gái bắc sẵn để vào căn gác của cô. Họ sẽ ở bên nhau suốt đêm nhưng người con trai phải lặng lẽ về nhà trước khi gà gáy sáng.

Khi đến nhà cô gái, các chàng trai thường mang theo một chiếc nón, một cây gậy và vài cái bánh bao.

Cô gái sẽ treo chiếc nón ngoài cửa sổ để kẻ đến sau nhìn thấy mà rút lui. Còn chiếc gậy dùng để xua rắn rít hay hù dọa lũ chó nhà nàng, bánh bao cũng là “quà mua chuộc” lũ chó để dễ dàng “đột nhập”.

Nếu không ưng ý chàng trai, cô gái có quyền đuổi hay không cho chàng leo vào gác của mình. Ngoài ra, các nàng có quyền đêm nay mở cửa, bắc thang cho chàng này, nếu chưa hài lòng thì “cấm cửa” và cho chàng khác lên gác vào đêm khác.  

Khi cô gái có thai, mối quan hệ giữa đôi nam nữ gắn bó hơn. Chàng trai sẽ thường xuyên lui tới đến thăm nom con, nhưng tuyệt đối không được bồng về nhà mình.

Đêm đêm, chàng trai đến nhà “vợ”, sáng sớm lại về nhà mình, bắt đầu một buổi làm việc như đồng áng, săn bắn, vào rừng…, còn cô gái ở nhà dệt thổ cẩm để mang ra chợ phiên bán.

Tục “tẩu hôn” dựa trên cơ sở đôi bên bằng lòng, không được phép ép buộc, nhưng cũng có quy định cấm người cùng hay gần huyết thống “tẩu hôn”. Bên cạnh đó, nếu tình cảm không còn thì mối quan hệ giữa hai người cũng chấm dứt. Cùng với người mẹ, đứa bé sẽ sống suốt đời trong nhà gái, không làm dâu hay làm rể cho ai.

T.T (st)