Cô Tô hay còn gọi là núi Tô, Phượng Hoàng Sơn cũng thuộc dãy Thất sơn, tỉnh An Giang.

Có rất nhiều truyền thuyết gắn với tên của ngọn núi. Chuyện kể rằng, khi trời đất còn tối tăm, các tiên ông từ núi Cấm, núi Giày đã cùng nhau khiêng từng phiến đá xếp chồng lên nhau, xếp mãi cho đến lúc bình minh thì thành hình núi Cô Tô. Vì là những chồng đá lên nhau, giữa lòng núi hình thành nhiều hang động, ngõ ngách (người địa phương gọi là “lò ảng”) bí ẩn. Một giả định khác không gắn với truyền thuyết là do núi có hình dáng giống như cái tô lật úp, nên gọi là núi Tô.

Đồi Tức Dụp, một ngọn núi nhỏ nằm phía tây núi Cô Tô lại gắn với câu chuyện về sự tinh nghịch của những nàng tiên. Vào một đêm trăng sáng, các nàng tiên hạ phàm xuống núi Cô Tô chơi. Sau những trò vui bất tận, các nàng rủ nhau ném đá từ trên núi xuống. Đến khi ánh trăng khuất dần thì một trái núi nhỏ cũng hiện lên trong bóng đêm. Trái núi nhỏ ấy được đặt tên là “Đồi nước đêm”, người Khmer gọi là “Tức Chúp”, còn người Việt thị đọc trại thành “Tức Dụp”.

Đồi Tức Dụp

Hồ Soai So

Đường lên đỉnh núi tuyệt đẹp với những khúc cua khuất, nhà lá đơn sơ, làn gió mát thơm hương lúa non. Trên núi có một di tích nổi tiếng là sân Tiên. Nơi đây có dấu chân tiên, tương truyền đó là dấu chân sau của Phật, còn chân trước thì nằm ở động Thủy Liêm trên núi Cấm. Tiếp đó là điện Năm Căn, một ngôi điện nhỏ, xưa cũ nằm ẩn mình dưới những tảng đá to và những bóng đại thụ cao ngút. Núi cô tô đẹp nhất vào những đêm trăng sáng. Khi ấy, ánh trăng như dát bạc lên từng ngọn cỏ, giọt nước của hai con suối Ô Thum, Ô Sora So và hồ Soai So tạo nên một bức tranh hoang sơ và hùng vĩ.

K.D (st)