Ngoài xứ dừa Bến Tre, không có nơi nào ở nước ta nhiều dừa như ở Tam Quan, Bình Định. Với người dân xứ dừa, sản phẩm nước mắm dừa được chế biến từ dừa đã quá quen thuộc.

Theo các cụ cao niên, do ngày xưa giao thông đi lại khó khăn nên việc vận chuyển cá mắm từ vùng này sang vùng khác tương đối khó khăn nên người dân ở xứ dừa tự nghiên cứu để sản xuất loại nước mắm này bởi muốn làm ra nó không phải đơn giản.

Để làm ra mẻ nước mắm dừa thường rất nhọc công, mất thời gian. Bởi để chế biến được từ 2 đến 4 lít mắm dừa phải mất một ngày và khoảng 20 lít nước dừa già.

Dừa già hái đươc chặt vỏ lấy nước cho vào xoong nấu đến khi sôi. Sau đó thì chụm lửa riu riu giữ cho độ sôi đều, lưu ý mở vung. Khi còn khoảng 2 lít thì nước dừa ngả màu vàng, lúc ấy cho muối vào vừa đủ mặn đặt xuống, để nguội, cho vào chai là đã có món nước mắm dừa. Sản phẩm nước mắm này cũng có màu vàng, vị mặn và để lâu mấy cũng không hư, lại có mùi vị thơm ngon đặc biệt nên được xem như một món đặc sản của xứ dừa.

Ngày nay nước mắm dừa rất ít được chế biến rộng rãi, phổ biến mà chỉ ở số ít gia đình có truyền thống để làm quà hay đãi khách đặc biệt mỗi khi đến nhà.

Điều thú vị của nước mắm dừa là không chỉ được dùng làm nước chấm, nước mắm dừa còn được dùng như một loại gia vị đặc biệt trong các món ăn, nhất là các món chay. Chính vì vậy đây được xem như loại nước mắm phù hợp dành cho mọi người trong chế biến thực phẩm.

K.D (st)